مسئولیت پذیری را از کودکی یاد بگیریم
یکی از ویژگی‌های شخصیتی که در بهداشت روان و موفقیت افراد نقش مهمی دارد، مسئولیت‌پذیری است. برخی افراد به دقت وظایف‌شان را انجام می‌دهند و نیازی به تذکر دیگران ندارند و معمولا کارکردن و مراوده با این افراد خوشایند است و احساس آرامش به ما می‌دهند.
به گزارش اقتصادآنلاین به نقل از جام جم، والدین مایلند فرزندشان مسئولیت پذیر باشد و وقتی سهل‌انگاری از فرزند خود یا حتی همسر و همکار و اطرافیان خود می‌بینند، آشفته و ناراحت می‌شوند. جمله‌هایی که در وصف افراد کم مسئولیت یا بی مسئولیت می‌شنویم عبارتند از: «روی حرف او حساب نکن؛ هیچ کاری را نمی‌شود به او سپرد یا همیشه یادش می‌رود و خرابکاری می‌کند.»
مسئولیت‌پذیری یعنی الزام و تعهد درونی از سوی فرد برای انجام مطلوب فعالیت‌هایی که به عهده او گذاشته می‌شود و دارای سه ویژگی تشخیص، تصمیم و خلاقیت است. این ویژگی از درون فرد سرچشمه می‌گیرد و فرد مسئولیت پذیر توافق می‌کند که یک‌سری فعالیت‌ها و کارها را انجام دهد یا بر انجام این کارها توسط دیگران نظارت داشته باشد. مسئولیت پذیری، هم در سطح فردی و هم در سطح اجتماعی صورت می‌گیرد. افرادی که دچار افسردگی هستند و افرادی که دارای اختلال شخصیت اسکیزویید و بیماری‌های روان‌شناختی هستند، مسئولیت‌پذیری به صورت بیمارگون پایین است؛ بنابراین انتظار ما از افراد باید متناسب با سلامت روان آنها باشد و در مورد کودکان نیز باید متناسب با سنشان از آنها انتظار داشت.
فرد مسئولیت پذیر اغلب:
* فعال‌تر است و عزت نفس بالاتری دارد.
* مسئولیت شکست و ناکامی را می‌پذیرد.
* دائم دیگران را مقصر نمی‌داند.
* برای جبران کردن ناکامی و شکست می‌کوشد.
* انعطاف‌پذیر است و مهارت تصمیم گیری دارد.
* مهارت برنامه‌ریزی دارد.
* متعهد است و می‌توان کارها را به او سپرد.
مسئولیت‌پذیری در دوران کودکی راحت‌تر آموخته می‌شود؛ اما با توجه به این که نوعی مهارت است، بنابراین در سنین بزرگسالی نیز می‌توان با تمرین و انگیزه و برنامه‌ریزی و تقویت درونی، به این مهارت دست پیدا کرد.
برای ایجاد این ویژگی لازم است فرد کاملا بداند موضوع درخواست چیست و انتظارات و وظایف را پیرامون آن درخواست به او بدهید. بنابراین می‌توان گفت احساس مسئولیت هنگامی در افراد به‌وجود می‌آید که اولا از طریق مشاهده، این فرآیند را در دیگران ببینند و ثانیا به آنها مسئولیت داده شود و ثالثا در مورد انجام وظایف به آنها بازخورد مثبت داده و رفتارشان تقویت شود.
در مورد کودکان، پذیرفتن مسئولیت نباید با احساس گناه یا اعمال زور یا تحقیر و سرزنش همراه باشد. برای کودکان خودتان الگوی مناسب باشید و لازم است ابتدا نوع مسئولیت را به صورت واضح و دقیق مشخص و مسئولیت را متناسب با سن و توان جسمی کودک انتخاب کنید. برای انجام مسئولیت از الگوهای تقویت و پاداش (کلامی) استفاده کنید. کودک باید بداند مانند بقیه اعضای خانواده وظایفی دارد که لازم است آنها را انجام بدهد وانتظار پاداش و جایزه نداشته باشد. تشویق‌ها لازم است در سطح کلامی و انگیزشی صورت بگیرد.
