صادرات در نیمه اول سال افت کرد/ اشتباه در شیوه انتخاب "صادرکنندگان نمونه"

پدرام سلطانی در آستانه روز ملی صادرات (۲۹ مهر ماه)، به تشریح وضعیت صادرات و مهمترین موانع توسعه آن پرداخت و اظهارکرد: آمارها حاکی از این است که صادرات ما در شش ماه اول امسال از نظر وزنی سه درصد و از نظر ارزشی چهار درصد افت داشته است. به گزارش اقتصاد آنلاین به نقل از ایسنا، وی با بیان اینکه روند توسعه و رشد صادرات مدتی است که متوقف شده است، ادامه داد: اصولا دولت سیاستی برای توسعه صادرات ندارد. یک سلسله تصمیمات و اقدامات موردی، مقطعی و واکنشی در مورد صادرات انجام گرفته است. این اقدامات با هم همگونی ندارد و بعضا بر اساس یک نقشه راه نیست و می‌تواند تقدم و تاخرهای آن رعایت نشود. هم افزایی ندارد و به همین جهت اثر اقداماتی که انجام می‌شود خیلی محدود است و بعدا آن اثر هم محو می‌شود.

نایب رئیس اتاق بازرگانی ایران افزود: اگر از حق نگذریم و نخواهیم صرفا دولت را مقصر قلمداد کنیم باید به سایر اجزا خارج از عهده و اختیار دولت که چنین شرایطی را به وجود آورده اشاره شود. یک مورد این است که چون ما ترکیب کالاهای صادراتی‌مان عموما کالاهای خام، مواد اولیه و مواد با ارزش افزوده پایین است و ارزش جهانی این کالاها در طول شش ماهه گذشته کاهش پیدا کرده است اثر خودش را روی ارزش صادرات مان گذاشته است.

سلطانی تصریح کرد: عامل دیگر عدم فراهم شدن امکانات ورود سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی به کشور است که از آن محل تقویت بخش تولید و خدمات کالای خودمان را برای صادرات نتوانستیم انجام دهیم. موضوع دیگری که فرا دولتی است فضای پر تنش و پر التهاب سیاسی کشور است. ما در شش ماهه اول امسال انتخابات را داشتیم، معمولا در ایام انتخابات این نگرانی‌ها در فضای اقتصادی بالا می‌رود و کارها را کند می‌کند و تصمیم‌گیری‌ها همه به آینده موکول می‌شود.

وی ادامه داد: هم گفتمان داخلی و هم گفتمان ما با سایر کشورهای رقیب یا کشورهایی که با ما مشکلاتی در عرصه سیاست بین الملل دارند با ادبیات تندی بر قرار است و طبیعتا این موضوع هم سرمایه‌گذاران خارجی را نگران می‌کند و هم سرمایه‌گذاران داخلی را. گواه من برای این ادعا این است که از سال ۱۳۹۱ به این طرف به استناد آمارهای منتشره از سوی بانک مرکزی و مرکز آمار ایران نرخ تشکیل سرمایه ثابت ما عموما منفی و بعضا در حد دو رقمی منفی بوده که معنایش این است که سرمایه‌گذاری خارجی و داخلی حتی تکاپوی این را نداده است که استهلاک سرمایه‌گذاری‌های گذشته را بپوشاند؛ این تصویر کلی صادرات ماست.

نایب رئیس اتاق بازرگانی ایران در بخش دیگری از صحبت‌هایش با انتقاد از ساز و کارهای موجود برای انتخاب صادرکنندگان نمونه گفت: ما هر رقابتی را برای رسیدن به هدف باید طراحی کنیم. اگر هدف ما از اعلام شاخص‌های صادرکننده نمونه این است که در همه حوزه‌ها صادرکننده باشیم و همه شرکت‌ها با هر اندازه‌ای به یک میزان تشویق شوند؛ از نظر من این اقدام خطاست.

وی افزود: از نظر اندازه بنگاه‌ها به بنگاه‌های کوچک و متوسط و بنگاه‌های بزرگ تقسیم می‌شوند. تفاوتی که این بنگاه‌ها با هم دارند این است که بنگاه‌های بزرگ اصولا به واسطه حجم بالای تولیدشان از ابتدا با هدف و با نگاه فراتر از مرزها رفتن ایجاد می‌شوند؛ بنابراین صادرات برای آن‌ها یک ماموریت و یک اقدام عادی است.

سلطانی ادامه داد: ولی برای بنگاه‌های کوچک و متوسط به واسطه ویژگی‌هایی که دارند و قدرت نفوذشان در بازارهای جهانی پایین است، صادرات یک هنر است؛ بنابراین من هیچ اعتقادی ندارم که بنگاه‌های بزرگ در کشور ما که عموما بنگاه‌های دولتی و بخش عمومی غیر دولتی هستند بیایند و در رقابت صادرات در کنار بنگاه‌های کوچک و متوسط سنجش شوند و به عنوان صادرکننده نمونه انتخاب شوند.

نایب رئیس اتاق بازرگانی ایران اضافه کرد: بنگاه‌های بزرگ وظیفه‌شان را انجام می‌دهند و به همین جهت وقتی به ترکیب صادرکننده نمونه نگاه می‌کنیم عده زیادی از آن‌ها شرکت‌های دولتی و عمومی غیردولتی هستند و آن‌ها جای بنگاه‌های کوچک و متوسط را گرفتند و فرصت اینکه هنر صادرات آن‌ها بروز و ظهور پیدا کند را گرفته‌اند.