فریزر بهتر است یا صندوق امانات؟!

به گزارش اقتصادآنلاین به نقل از ایران، آنها فقط در یک مورد، یعنی سرقت خانه‌ای در منطقه قلهک، 5 کیلو طلا، 50 هزار دلار، 100 سکه طلا، چند ساعت مارک‌دار با قاب و بند طلای 18عیار و 30 میلیون پول نقد گیرشان آمد. پلیس ارزش مالی اموال دزدیده شده در این سرقت را بیش از یک میلیارد و 500 میلیون تومان برآورد کرد. انتشار این خبر در شبکه‌های اجتماعی دستمایه انتقاد و شوخی برخی از کاربران با مالباختگان این پرونده شد. کاربران نوشتند:

«یعنی باکله رفته بودن تو دبه عسل! جا داره از مالباخته به‌عنوان رقیب صندوق بانک مرکزی هم قدردانی بشه!»، «آخه کی ٣٠ میلیون پول و ٥ کیلو طلا و ٥٠ هزار دلار رو می‌ذاره تو خونه؟ بذاره تو بانک دیگه.»، «شما چه می‌دونی شاید خواستن گردش مالی‌شون تو بانک معلوم نشه.»، «از ترس مالیاته... مثلاً طرف تو کار قاچاق یا یک چیز دیگه‌اس، اگه پول‌ها رو به بانک تزریق کنه، فوری از دادسرا دعوتنامه براش می‌آد.»، «خونه زدن یا بانک ملی قلهک رو؟»، «چرا پول و طلاش رو توی صندوق امانات بانک نمی‌ذاره؟»

سؤال بیشتر کاربران این است که چرا کسانی که پول و ارز و طلا، آن هم به این اندازه در اختیار دارند، از صندوق امانات بانک استفاده نمی‌کنند؟ آیا این تصور درست است که اگر پول یا اموال گرانقیمت را در بانک امانت بگذاریم، اطلاعات مالی‌مان برای همیشه لو می‌رود؟

سراغ یکی از همین مالباختگان را می‌گیریم، البته با هزار زور و زحمت. اولاً وقتش را ندارد، ثانیاً نمی‌خواهد اسمی از او برده ‌شود! بالاخره راضی می‌شود تلفنی صحبت کند. شغلش آزاد است؛ دقیقاً نمی‌گوید چه شغلی دارد. موقع حرف زدن مکث زیادی می‌کند؛ انگار برای آنچه به زبان می‌آورد فکر می‌کند و بعد جواب می‌دهد. صدای گرمی دارد، مثل دوبلورهای تلویزیون و آخر اینکه توی ذهنم شخصیت لوک خوش‌شانس نقش می‌بندد. صدایش شبیه صداپیشه این شخصیت کارتونی است.

درباره سرقت از خانه‌اش می‌پرسم. می‌گوید: «همراه خانواده مسافرت رفته بودم، وقتی برگشتیم با تعجب متوجه باز بودن در شدیم. قفل در ورودی تخریب شده‌ بود. همسر و بچه‌‌هایم ترسیدند و داخل نیامدند. وقتی برق را روشن کردم، دیدم خانه‌مان مثل بازار شام شده؛ همه چیز به هم ریخته بود. لباس‌ها کف زمین ‌بود و در گاوصندوق هم که توی آن کلی دلار و طلا داشتم باز ‌بود. دلم ریخت؛ با ناامیدی جلو رفتم و دیدم ای داد بی‌داد... همه دار و ندارم را برده‌اند. فشارم افتاد و نشستم روی زمین. همسرم به پلیس زنگ زد و ماجرا را اطلاع داد.»

از او می‌پرسم چرا این همه پول و طلا را توی خانه‌اش نگه می‌دارد. می‌گوید: «کارم طوری است که باید مقداری پول و طلا خانه‌ام باشد. گاهی سفرهای غیر منتظره پیش می‌آید و زمان برای تهیه دلار یا ارزهای دیگر نیست. به همین خاطر مقداری دلار و یورو توی گاوصندوق نگهداری می‌کردم تا اگر نیاز شد استفاده کنم. البته بواسطه همین کار، بعضی اوقات معامله‌هایی صورت می‌گیرد که با توجه به تراکنش مالی محدود بانک و سایر چیزها نیاز دم دست بودن پول و طلا دارم. قبول می‌کنم این حجم از طلایی که توی خانه داشتم اشتباه محض بود. واقعاً نمی‌دانستم یک روز چنین اتفاقی برایم می‌افتد.»

یکی دیگر از کسانی نزدیک به 500میلیون تومان پول و طلا از خانه‌اش سرقت شده در مصاحبه با ما می‌گوید: «من بواسطه شغلی که دارم توی خانه‌ام پول و سکه طلا دارم. برای اینکه اتفاقی برای سرمایه‌ام نیفتد گاوصندوق خریده ‌بودم و برای آپارتمان هم دوربین مدار بسته نصب کرده‌ بودم ولی دزدها از چند ساعت غیبت من و خانواده‌ام استفاده کردند و با چسباندن آدامس به لنز دوربین‌ها و شکستن قفل در، وارد خانه‌ شدند و در کمال آرامش و با باز کردن در گاوصندوق هر چیزی را که داخلش بود با خود بردند. فکرش را نمی‌کردم آنها بتوانند در گاوصندوق به آن محکمی را باز کنند.»

استقبال سرد از صندوق‌های امانات

همه آدم‌هایی که خانه‌شان مورد دستبرد قرار گرفته همین را می‌گویند: «فکر نمی‌کردیم دزد به خانه‌مان بزند.» بیشترشان هم در پاسخ به اینکه چرا اموال ارزشمند خود را به صندوق امانات بانک نمی‌سپارند سکوت می‌کنند یا از بیان حقیقت طفره می‌روند.

شاید قیمت بالای اجاره این صندوق‌ها یا محدودیت آنها یکی از دلایل استقبال نکردن مردم از آنها باشد. اما این تصور اشتباهی است. اجاره یکساله صندوق کوچک در یکی از بانک‌های دولتی 126هزار تومان، صندوق متوسط 196 هزار و صندوق بزرگ 406 هزار تومان است و ودیعه‌ای 3 میلیون تومانی.

غلامرضا رمضانی، رئیس شعبه یکی از بانک‌های دولتی در پاسخ به پرسش ما مبنی بر شرایط استفاده از صندوق‌ امانات می‌گوید: «تعداد صندوق‌های امانات بانک محدود است و در اختیار مشتریان خودمان و آنهایی که حساب‌شان کار می‌کند، گذاشته می‌شود. کسانی که هویت‌شان به‌عنوان مشتری خوش حساب بانکی برایمان محرز است. ما این صندوق‌ها را با دریافت ودیعه و کارمزد یکساله در اختیار مشتری‌ها قرار می‌دهیم و این تصور که نظارتی بر امانات آنها داریم به کلی اشتباه است. ما هیچ نظارتی نمی‌کنیم که مشتری‌ها توی صندوق چه میزان پول و طلا یا اوراق و اسناد می‌گذارند و این جزو حقوق اصلی و قانونی مشتریان است. متأسفانه این تصور در بین مردم رواج یافته که بانک روی امانات نظارت دارد!»

به گفته وی در طول چند سال گذشته استقبال آنچنانی از صندوق امانات بانک نشده‌ است و بیش از نیمی از صندوق‌ها بدون استفاده مانده‌اند.

رمضانی درباره برخی از قوانین صندوق امانات هم توضیح می‌دهد: «امنیت این صندوق‌ها فوق‌العاده بالاست و کلید صندوقی که به مشتری سپرده می‌شود فقط در اختیار خود اوست، حتی کلید یدکی در اختیار بانک نیست. حتی اگر خدای ناکرده صاحب صندوق به هر علت فوت شود، اموالش محفوظ است و تا 3 سال نزد ما به امانت می‌ماند تا مقام قضایی تعیین تکلیف کند.»

این رئیس بانک در بخشی از گفت‌وگویش عنوان می‌کند که صرف مبلغ ناچیزی برای نگهداری اموال پرارزش در صندوق امانت، می‌تواند راهی باشد برای پیشگیری از سرقت یک شبه دارایی‌های افراد.

دزدان را دست‌کم نگیرید

در سوی دیگر پلیس هم از بروز چنین سرقت‌هایی گلایه‌مند است و عنوان می‌کند وظیفه‌اش این است که امنیت و آرامش را برای مردم تأمین کند به شرطی که مردم هم همکاری کنند.

سرگرد بابک نمک‌شناس، رئیس مرکز اطلاع‌رسانی پلیس آگاهی تهران در این‌باره به ما می‌گوید: «بارها و بارها به مردم توصیه کرده‌ایم که خانه، جای مناسبی برای نگهداری اموال باارزش نیست. تصور اینکه دزدان نمی‌توانند از گاوصندوق سرقت کنند، بسیار اشتباه است. خیلی از مالباختگان در تحقیقات عنوان کرده‌اند که پول و طلاهایشان را داخل گاوصندوق گذاشته‌اند و دزدان با شگرد غیرقابل باوری در آنها را باز کرده‌اند. باید بگویم شاید باز کردن درهای ضد سرقت یا گاوصندوق برای ما سخت یا غیرممکن باشد ولی برای دزدان راحت‌تر از آن چیزی است که فکرش را می‌کنیم.»

اما نکته‌ای که شاید بارها از سوی پلیس توصیه شده و کمتر به آن توجه می‌شود بالا بردن امنیت جایی است که در آن زندگی می‌کنیم. براساس اطلاعات پلیس سرقت از خانه‌هایی که تعداد آپارتمان کمی دارند، بخصوص تک واحدی‌ها بیشتر از ساختمان‌های دیگر است. وجود درهای استاندارد، حفاظ ورودی، سیستم هشداردهنده و استفاده از گاوصندوق‌های تضمین شده نیز می‌تواند در پیشگیری یا به تعویق انداختن سرقت مؤثر باشد.

سرگرد نمک شناس در این خصوص عنوان می‌کند: «متأسفانه معمولاً بحث امنیت در ساختمان‌سازی‌ها رعایت نمی‌شود. گاهی شاهدیم دزدان از همین خلاًها استفاده می‌برند. به‌عنوان مثال اگر کسی به ناچار باید توی خانه‌اش پول نقد یا طلا نگهداری کند می‌تواند پیش از تکمیل شدن خانه‌اش از سازنده بخواهد جایی را در آپارتمانش طراحی کند تا گاوصندوقی به همین منظور آنجا جاگذاری کنند و حتماً هم باید گاوصندوق به اسکلت اصلی ساختمان جوش بخورد که هیچ امکانی برای سرقت آن وجود نداشته‌ باشد.» به گفته نمک‌شناس برخی از کسانی که در خانه پول نقد یا اموال باارزشی بواسطه شغل‌شان یا هر دلیل دیگری نگهداری می‌کنند باید از سیستم هشداری که به موبایل وصل می‌شود استفاده کنند چراکه بیشتر دزدان نمی‌توانند حریف چنین سیستمی شوند.

این سؤال را برای سرگرد هم تکرار می‌کنم که چرا آنهایی که این حجم از پول و طلا در خانه دارند از صندوق‌های امانات بانکی که بهترین راه برای پیشگیری از سرقت است، استفاده نمی‌کنند؟ وی می‌گوید:

«متأسفانه این تصور وجود دارد که بانک از میزان ارزش اموالی که داخل صندوق‌هاست باخبر می‌شود. چنین تصوری اشتباه است و یکی از توصیه‌های پلیس به این افراد استفاده از صندوق‌های امانات است. اما دسته‌ای که حاضر نیستند پول و طلا یا اوراق خود را به بانک بسپارند، کسانی هستند که یا نیاز دارند در هر ساعت ممکن خرید و فروش کنند یا اینکه فعالیت‌های غیرقانونی دارند.»

چند سال پیش پرونده‌ای به آگاهی ارجاع شد که در آن مردی از سرقت طلاهای همسرش از سوی دزدان ناشناس شکایت کرده بود. او در بازجویی‌ها گفته‌ بود طلاهای همسرش را داخل شکم مرغ یخ‌زده جاساز کرده که اگر روزی دزد به خانه‌اش بزند، عقلش به آنجا قد ندهد که سراغ فریزر برود. جالب اینکه دزدها به خانه‌اش زده‌ بودند و هنگامی که چیزی دست‌شان را نگرفته‌ بود کیسه برنج و روغن نباتی و مرغ‌های فریز را همراهشان برده‌‌ بودند! آنها 300میلیون طلا در عین ناباوری به جیب زده بودند.

یکی از مسئولان دولتی که می‌خواهد اسمی از او در این گزارش برده‌ نشود به چند عامل برای استقبال نکردن از صندوق امانات بانکی اشاره می‌کند: «دسته‌ای از مردم یا بهتر است بگویم کسانی که سرمایه‌ زیادی در اختیار دارند با تصور اینکه شاید اطلاعات مالی‌شان فاش شود سعی می‌کنند پول و طلای‌شان را در صندوق‌ امانت نگذارند. دسته دیگری فعالیت‌های غیرقانونی دارند، پول کلانی در اختیارشان است که درصورت معامله یا انتقال در کمترین زمان و محدودیت از آن بهر‌ه می‌برند. این افراد برای اینکه به ‌خاطر فعالیت‌های غیرقانونی اموال‌شان از سوی مقام قضایی توقیف نشود، هیچگاه بسوی بانک و صندوق نمی‌روند. اما دسته سوم اطلاعات کاملی از خدمات صندوق امانات ندارند و با تصوراتی که رایج است هیچگاه تمایلی از خود برای استفاده از صندوق امانات ندارند.»

 «یعنی باکله رفته بودن تو دبه عسل! جا داره از مالباخته به‌عنوان رقیب صندوق بانک مرکزی هم قدردانی بشه!»، «آخه کی ٣٠ میلیون پول و ٥ کیلو طلا و ٥٠ هزار دلار می‌ذاره تو خونه؟ بذاره تو بانک دیگه.» نوشته‌های کاربران در واکنش به خبر سرقت از خانه‌ای در قلهک توی ذهنم رژه می‌روند و مدام از خودم می‌پرسم گذشته از تمامی این حرف‌ها چرا باید یک نفر این همه پول توی خانه داشته باشد، مگر بانک یا صندوق امانت اختراع نشده؟ یا شاید هم بالاخره هرکسی در خانه پول خردی دارد. آدم برای یکی دو میلیارد که به بانک زحمت نمی‌دهد.