احتمال پیش‌ دستی آمریکا در جنگ با کره شمالی

ترامپ هم همچون اسلافش سخت تلاش دارد تا برنامه هسته‌ای کره‌شمالی را با وارد آوردن فشارهای غیرقابل تحمل متلاشی سازد. کره‌شمالی اکنون به خاری در گلو می‌ماند که نه می‌توان آن را بلعید و نه بیرون آورد. ترامپ و مک‌مستر، مشاور امنیت ملی‌اش، آشکارا از گزینه‌ای سخن می‌گویند که در صورت شکست دیپلماسی ممکن است به‌کار گرفته شود: جنگ پیشگیرانه (preventive war). اگرچه پنتاگون از حمله نظامی پیشدستانه علیه برنامه هسته‌ای و موشکی کره‌شمالی سخن می‌گوید اما طی هفته‌های اخیر در زبان بسیاری از مقام‌های آمریکایی اعلام شده که «تمام گزینه‌ها روی میز است.» با این حال، نگرانی اصلی در میزان تلفاتی است که ممکن است بر کره‌جنوبی وارد‌ آید. به گزارش دنیای اقتصاد، اما از دیروز دوشنبه که دور جدیدی از مانور 10 روزه آمریکا- کره‌جنوبی برگزار شد، شبیه‌سازی‌های کامپیوتری از درگیری‌های فزاینده و شاید پروازهای بی‌شمار هواپیماهای هسته‌ای بدون سرنشین نشان می‌دهد که کاخ سفید می‌خواهد این پیام را بفرستد که گزینه نظامی همچنان گزینه‌ای جدی است. ژنرال مک‌مستر در یک مصاحبه تلویزیونی این سوال را مطرح کرد: «آیا درحال آماده‌سازی برای یک جنگ پیشگیرانه هستیم؟» او این جنگ را چنین توضیح داد: «جنگی که مانع کره‌شمالی از تهدید آمریکا با سلاح هسته‌ای می‌شود.» او سوال خود را این‌گونه پاسخ داد: «رئیس‌جمهوری در این مورد بسیار شفاف است. او گفت نمی‌تواند تحمل کند که کره‌شمالی، آمریکا را مورد تهدید هسته‌ای قرار دهد.»

«دیوید. ای. سانجر» در گزارشی برای نیویورک تایمز می‌نویسد بیشتر این حرف‌ها شاید خودنمایی باشد که هدفش اقناع رهبر کره‌شمالی و چین است که با رئیس‌جمهوری متفاوتی مواجهند که به‌دنبال «حل» مساله کره‌شمالی است و دیگر امیدی به تحریم‌ها ندارد. اگرچه آمریکا و کره‌شمالی با اهدافی متفاوت به‌دنبال بر هم زدن «وضع موجود» (status quo) هستند اما چین به‌دنبال حفظ این وضعیت است. سانجر می‌نویسد اگرچه ترامپ هیچ قصدی برای استفاده از نیروی نظامی ندارد اما به‌دنبال متقاعد کردن دشمنان و متحدان است که میل به انجام کاری دارد که اسلافش (اوباما، بوش و کلینتون) آن را پر هزینه و خطرناک می‌دیدند. او گزینه نظامی را «دارای ارزشی چشمگیر» می‌نامد. خواه سخنان ترامپ بلوف باشد یا آماده‌سازی برای اقدام نظامی اما مشاوران رئیس‌جمهوری که عمدتا متخصصان و مقام‌های نظامی هستند هیچ تردیدی باقی نگذاشته‌اند که دولت ترامپ با مجموعه‌ای از فرضیات متفاوت به‌دنبال تقابل با برنامه هسته‌ای کره‌شمالی است؛ فرضیاتی که اسلاف او شاید به آن فکر نمی‌کردند یا جرأت به‌کارگیری‌اش را نداشتند.

مک‌مستر به‌عنوان یک مورخ نظامی اصرار دارد که ایالات‌متحده نمی‌تواند به همان شکلی که شوروی و چین را طی جنگ سرد مهار کرد، کره‌شمالی را مهار یا بازدارد. این بر خلاف نتیجه‌گیری سیاست سازان ارشد گذشته است که می‌گفتند آنچه در برابر قدرت‌های هسته‌ای بزرگ موثر افتاد، برای کشوری ورشکسته و ویران به لحاظ اقتصادی که زرادخانه چندانی هم ندارد، کفایت می‌کند. ژنرال مک‌مستر و سایر مقام‌های دولتی این دیدگاه قدیمی را به چالش کشیده‌اند که هیچ راه‌حل نظامی واقعی برای مساله کره‌شمالی وجود ندارد؛ اگرچه آنها به تعبیر جیمز متیس می‌پذیرند که این اقدام «وحشتناک» خواهد بود. این دو فرضیه واکنش‌هایی تند داشته‌اند. رئیس‌جمهوری کره‌جنوبی «مون جائه این» در تلاش برای آرام کردن مردم کشورش در یک کنفرانس خبری گفت که در برابر هر گونه اقدام نظامی دارای «حق وتو» است. او گفت: «مهم نیست که گزینه‌های آمریکا و ترامپ چیست اما آنها متعهد شده‌اند که برای هر گونه اقدامی با سئول مشورت و رضایت این کشور را جلب خواهند کرد. مردم مطمئن باشند که جنگی رخ نخواهد داد.»

کره‌شمالی روز یکشنبه نسبت به مانور واشنگتن- سئول واکنش نشان داد و اعلام کرد که «ارتش خلق کره در بالاترین سطح آماده‌باش» است و «گام‌های قاطعی نسبت به هر گونه جنگ پیشگیرانه اتخاذ خواهد کرد.» به نوشته سانجر، اکنون آمریکا و کره‌شمالی روی لبه تیغ راه می‌روند و هر لحظه امکان اصطکاک منتهی به جنگ هست. با این حال، مقام‌های نظامی آمریکا بر خلاف توییت‌های ترامپ سعی می‌کنند از خط قرمز عبور نکنند اما اعلام کرده‌اند که نیروهای آمریکایی مستقر در منطقه آمادگی کاملی برای پاسخ دادن دارند. رکس تیلرسون، وزیر خارجه نیز از «گزینه‌های بد» سخن می‌گوید اما روشن نکرد که این گزینه‌ها چیست. جیمز متیس می‌گوید اگر کره‌شمالی موشکی به سوی خاک آمریکا یا متحدان ما شلیک کند «فی الفور اقدامات خاصی برای خنثی کردن آن انجام خواهیم داد.»

یک احتمال که از سخنان متیس استنباط می‌شود این است که او درها را روی «حمله مستقیم» یا «خرابکاری سایبری» آمریکا باز گذاشته تا به این وسیله پیش از پرتاب موشک از سوی کره‌شمالی، این موشک‌ها را از کار انداخته و نابود سازد. این احتمال ممکن است به عملیاتی وسیع تر ختم شود؛ عملیاتی که «زنجیره مرگ» (Kill-Chain) نام دارد که برگرفته از بیانیه مشترک آمریکا- کره‌جنوبی است برای نابودی سیستماتیک سایت‌های نظامی کره‌شمالی، مراکز هسته‌ای و فرماندهی و کنترل این کشور. مقام‌های ارشد آمریکایی می‌گویند طراحان این عملیات نسبت به‌کارآیی و اجرایی شدن سریع آن تردید دارند اما تصمیم به ارجاع آشکار به آن اقدامی عمدی بود. به نوشته نیویورک‌تایمز، اگرچه این طرح طبقه‌بندی شده است اما هدفش نابودی سیستماتیک توانایی کره‌شمالی برای تهدید کره‌جنوبی، ژاپن و آمریکا است. در میان بدبینان به حمله پیشدستانه «استیو بنن» بود که روز جمعه از کاخ سفید اخراج شد. او در مصاحبه‌ای با The American Prospect گفته بود که «هیچ راه‌حل نظامی برای مساله کره وجود ندارد.»

ژنرال مک‌مستر این مساله را با سوزان رایس، سفیر آمریکا در سازمان ملل در دوران اوباما، در میان گذاشت. رایس در مقاله‌ای در نیویورک‌تایمز نوشت که «جنگ پیشگیرانه حماقت است.» رایس در مقاله خود نوشت: «تاریخ نشان می‌دهد که می‌توانیم تسلیحات هسته‌ای در کره‌شمالی را تحمل کنیم درست همان‌طور که هزاران سلاح هسته‌ای شوروی طی جنگ سرد را تحمل کردیم.» با این حال، دستیاران ترامپ می‌گویند، رهبر کره‌شمالی بر خلاف شوروی غیرقابل پیش‌بینی است. به گفته مقام‌های آشنا با مسائل کره‌شمالی، آنها این احتمال را مطرح کرده‌اند که انگیزه واقعی کره‌شمالی نه رقابت که «باج‌گیری» است. دستیاران ترامپ می‌گویند کره‌شمالی با تهدید به زدن لس‌آنجلس و شیکاگو می‌خواهد آمریکا را بترساند و به این وسیله کمک‌های بیشتری دریافت کند یا تردیدهایی در ژاپن و کره‌جنوبی برانگیزد که در صورت وقوع جنگ، آمریکا به یاری آنها برنخواهد خاست. استراتژیست‌های کاخ سفید و پنتاگون البته به دنبال گزینه‌های دیگری غیر از حمله نظامی هستند. علاوه بر «حملات سایبری» دو گزینه دیگر هم مطرح شده: 1- شورش فراگیر در کره‌شمالی و در نهایت ورود نیروهای آمریکایی، چینی و کره‌جنوبی برای یافتن تسلیحات (که باید در مورد چند و چون آن ترتیباتی داده شود) 2- وسوسه برخی افسران برای انجام یک انفجار هسته‌ای که موجب تلافی آمریکا و متحدانش می‌شود. تمام این گزینه‌ها در کاخ سفید و پنتاگون درحال بررسی هستند اما احتمال اندکی هست که «کیم» تن به تسلیم برنامه هسته‌ای خود بدهد، زیرا تسلیحات هسته‌ای را «بیمه» خود می‌پندارد. بروس بنت، متخصص کره‌شمالی در موسسه رند می‌گوید: «چیزی به نام حمله جراحی‌گونه وجود ندارد، چرا که واقعا نمی‌دانیم تسلیحات هسته‌ای کجا هستند و تبعات آن چیست؟»