ترکمنستان، پیشتاز سواپ نفتی

عملیات معاوضه نفت خام همسایگان شمالی که سواپ نامیده می شود، مزایایی مانند درآمدزایی، کاهش هزینه حمل نفت به پالایشگاه های شمال کشور، کاهش تردد نفت کش های جاده ای، تقویت جایگاه ایران در بازار جهانی و تبدیل ایران به قطب ترانزیت حامل های انرژی در منطقه را به دنبال دارد.

به گزارش اقتصاد آنلاین به نقل از ایرنا، در قالب طرح سواپ، ایران، نفت خام کشورهای حاشیه دریای خزر را در پایانه نکا تحویل گرفته و به مصرف می رساند و سپس معادل آن را در پایانه های نفتی جنوب کشور تحویل می دهد.

با وجود مزایایی که سواپ برای کشور به همراه دارد، در دولت دهم در تصمیمی نسنجیده و غیرکارشناسی به دستور وزیر نفت وقت، این طرح متوقف شد.

در نهایت، پس از تلاش و مذاکرات طولانی دولت یازدهم با همسایگان شمالی، برخی از کشورهای حاشیه دریای خزر، آمادگی خود را برای همکاری با ایران در قالب طرح سواپ، اعلام کردند.

**ترکمنستان، پیشتاز سواپ

در میان کشورهای حاشیه دریای خزر، ترکمنستان، نخستین کشوری بود که خواستار همکاری با ایران در قالب طرح سواپ شد.

تاکنون سه کشتی 6 هزار و 500 تنی، معادل حدود هفت میلیون لیتر، نفت خام کشور ترکمنستان را در پایانه نکا تخلیه کرده اند.

نخستین کشتی در 13 مردادماه امسال در قالب طرح سواپ، نفت ترکمنستان را تحویل مخازن پایانه نکا داد.

دومین محموله نیز در 18 مرداد و سومین نفتکش نیز محموله خود را در 19 مردادماه تخلیه کرد.

**پهلوگیری 12 نفتکش تا 9 شهریور

طبق برنامه تا پایان ماه آگوست امسال (9 شهریور) قرار شده است که 12 کشتی نفت خام را در نکا تحویل دهند که تاکنون سه کشتی در نکا پهلوگیری کرده اند و 9 کشتی حامل نفت دیگر نیز در روزهای آینده در این پایانه، پهلوگیری خواهند کرد.

تاکنون نفت خام وارداتی ترکمنستان در پایانه نکا تخلیه شده است، اما در آینده سواپ نفت محموله های نفتی قزاقستان نیز انجام خواهد شد.

روسیه نیز تمایل خود را برای صادرات نفت خود از مسیر ایران اعلام کرده که هنوز به مرحله پایانی نرسیده است.

**شرکت طرف قرارداد

شرکت «دراگون اویل» از شرکت های زیر مجموعه های اینوک امارات، طرف قرارداد ایران در طرح سواپ است.

این شرکت با تحویل محموله نفتی حدود 6 هزار تنی در نکا از طریق یک کشتی با پرچم روسیه، سواپ نفت به ایران را آغاز کرد.

** آزمایش محموله های نفتی

محموله های وارداتی باید برای ارزیابی کیفیت و سایر ویژگی ها، آزمایش شوند که این اقدام برای محموله های جدید انجام شده است.

اداره نظارت بر صادرات نفت، نفت خام وارداتی در قالب طرح سواپ را ارزیابی و اندازه گیری می کند و سپس معادل آن در جنوب کشور، تحویل داده می شود.

**ظرفیت ذخیره 250 میلیون لیتر نفت

مخازن ذخیره سازی نکا، توان دریافت 250 میلیون لیتر نفت خام را دارا هستند که تاکنون حدود 21 میلیون لیتر ذخیره شده است.

در صورت تخلیه محموله های نفتی 9 کشتی دیگر تا پایان ماه آگوست، 84 میلیون لیتر دیگر به حجم ذخیره سازی نفت خام افزوده می شود.

تاسیسات و خطوط لوله توان سواپ روزانه 500 هزار بشکه نفت خام را دارا هستند.

**انتقال نفت به پالایشگاه های تهران و تبریز

حدود 300 کیلومتر خط لوله، نفت خام وارداتی را از نکا به پالایشگاه تهران، منتقل می کنند. از نکا تا تهران، پنج مرکز انتقال نفت، در اجرای طرح سواپ مشارکت دارند.

نفت خام دریافت شده از کشورهای حاشیه دریای خزر در پالایشگاه های تهران و تبریز مصرف خواهد شد.

**توقف طرح سواپ در سال 2010

آخرین محموله نفت پیش از توقف این طرح در سال 2010 در پایانه نکا تخلیه شد.

تا پیش از توقف طرح سواپ، میزان انتقال نفت کشورهای حاشیه دریای خزر به روزانه 120 تا 240 هزار بشکه رسیده بود.

در دوران توقف اجرای طرح سواپ برای جلوگیری از فرسودگی و تخریب خط لوله، نفت خام را از سمت پالایشگاه تهران به خط لوله تزریق می کردند که این نفت خام تا نکا انتقال می یافت و دوباره به سمت تهران بازگردانده می شد.

در زمان توقف عملیات سواپ، هر 2 ماه یک بار عملیات پیگرانی (عیب یابی و کنترل) این خط انجام می شود.