سهم بنگاه‌های خرد در رشد اقتصادی چقدر است؟/ بنگاه‌های خرد عامل اصلی اشتغال‌زایی

 گزارش‌ها از وضعیت تولید اشتغال در کشور حاکی از آن است که طی سال‌های گذشته بنگاه‌های خرد و زیر 10 نفر کارکن، عامل اصلی اشتغالزایی بوده است. اما سوال این‌جاست که رابطه این بنگاه‌ها با رشد اقتصادی چگونه و سهم این بنگاه‌ها در رشد اقتصادی چقدر است؟به گزارش اقتصاد آنلاین به نقل از خبرآنلاین،بررسی‌های مرکز پژوهش‌های مجلس نشان می‌دهد که سهم بنگاه‌های زیر 10 نفر کارکن از ارزش‌افزوده طی سال‌های 1388 تا 1393 در بالاترین حد خود به 25 درصد رسیده است؛ درحالی که سهم بنگاه‌های بیش از 10 نفر کارکن به حدود 75 درصد از ارزش‌افزوده می‌رسد.

به عبارتی، بنگاه‌های خرد و کوچک با وجود این‌که در اشتغالزایی سهم بسیار بالایی دارند، اما در رشد اقتصادی از سهم ناچیزی برخوردارند، بنابراین این امر منجر به گسستگی بین دو شاخص رشد اقتصادی و اشتغالزایی می‌شود.

از آن‌جایی که این بنگاه‌ها به طور پراکنده و در تعداد بسیار زیادی در حال فعالیت هستند، در سرشماری‌های مربوط به محاسبه ارزش‌افزوده غالبا به حساب نمی‌آیند و به این ترتیب سهم کمی در محاسبه ارزش‌افزوده دارند.

در عمل سهم این نوع واحدهای تولیدی براساس نسبت‌هایی که از قبل موجود است -آخرین طرح آماری مربوط به این نوع بنگاه‌ها مربوط به سال 1383 است- محاسبه و در حساب‌های ملی لحاظ می‌شود. با این حال، در پرسشنامه‌های طرح آمارگیری نیروی کار، اطلاعات مربوط به افراد شاغل در بنگاه‌های کوچک مورد پرسش قرار گرفته و ثبت می‌شود.

بر این اساس، یکی از علت‌های گسستگی بین دو مقوله رشد و ایجاد اشتغال در ایران می‌تواند ناشی از همین نحوه آمارگیری مربوط به محاسبه ارزش‌افزوده (حساب‌های ملی) و شاغلین (طرح آمارگیری نیروی کار) باشد. علت دیگر می‌تواند مربوط به تفاوت نوع واکنش بنگاه‌های اقتصادی کوچک و متوسط و بنگاه‌های بزرگ به وضعیت‌های اقتصادی مختلف باشد. به عنوان مثال، احتمالا بنگاه‌های کوچک و متوسط در شرایط باثبات اقتصاد کلان امکان ایجاد و پایداری بیشتری دارند. از طرفی، بنگاه‌های بزرگ بیشتر از محدودیت‌های بین‌المللی (به‌عنوان مثال ناشی از تحریم بانکی بین‌المللی) متاثر می‌شوند.