آیا سیزده فروردین واقعاً نحس است؟ /بازخوانی یک باور عامیانه در پرتو تاریخ، دین و تقویم نجومی ایران باستان

به گزارش اقتصادآنلاین، عدد ۱۳ در فرهنگ‌های مختلف جهان بارها به عنوان عددی نحس یا نامبارک شناخته شده است. در ایران نیز این تصور تا حدی رایج است، به‌گونه‌ای که روز سیزدهم فروردین را روز نحس سال می‌دانند و ترک خانه و حضور در طبیعت را راهی برای دفع این نحسی تلقی می‌کنند. اما با مرور متون کهن، گاه‌شماری باستانی و منابع دینی، درمی‌یابیم که حقیقت ماجرا چیز دیگری‌ست. سیزده فروردین نه تنها نحس نیست، بلکه یکی از روزهای فرخنده در تقویم ایرانی به شمار می‌رود.

۱. سیزدهم فروردین در تقویم نجومی ایران باستان

در گاه‌شماری زرتشتی و نجومی ایران باستان، هر روز از ماه نامی داشته است. روز سیزدهم فروردین «روز تیر» یا «تیشتر» نام دارد؛ تیشتر در اسطوره‌های ایرانی ایزد باران، روشنی، برکت و باروری است. این روز نه‌تنها نحس نبوده، بلکه زمانی مناسب برای طلب بارش، پاکی زمین و زایش دوباره طبیعت محسوب می‌شده است. به همین دلیل نیز حضور در طبیعت و آیین‌هایی مانند "گره‌زدن سبزه" در این روز انجام می‌شده تا هماهنگ با نیروهای طبیعت، زندگی و خوشبختی به استقبال سال نو بروند.

۲. نگاه دینی؛ سکوت درباره عدد ۱۳

در منابع اسلامی، هیچ نشانه یا روایتی دال بر نحس بودن عدد ۱۳ یا روز سیزدهم ماه دیده نمی‌شود. در قرآن کریم و احادیث، عدد ۱۳ نه نکوهیده شده و نه مورد اشاره خاص قرار گرفته است. بنابراین باور به نحس بودن این عدد، بیشتر برگرفته از فرهنگ عامه است تا آموزه‌های دینی.

۳. آیین سیزده‌بدر؛ جشن طبیعت، نه دفع نحسی

در اصل، سیزده‌بدر بخشی از جشن‌های نوروزی ایران باستان بوده که در آن مردم با رفتن به طبیعت، سال نو را با پاکی، امید و همراهی با زمین و آسمان آغاز می‌کردند. گره زدن سبزه، رها کردن آن در رودخانه و برگزاری بازی‌های گروهی، همگی نشانه‌هایی از پیوند انسان با چرخه طبیعت‌اند، نه تلاش برای فرار از روزی نحس.

۴. خرافه یا واقعیت؛ نقش باور عمومی و رسانه‌ها

تکرار یک باور در طول نسل‌ها و بازتاب آن در رسانه‌ها، باعث شده بسیاری از مردم بدون بررسی ریشه‌ها، سیزدهم فروردین را نحس بدانند. در حالی که واقعیت آن است که این روز، از دیدگاه تقویم نجومی و اسطوره‌ای، یکی از مثبت‌ترین و نیک‌فرجام‌ترین روزهای سال بوده است.

سیزدهم فروردین، نه روزی نحس، بلکه زمانی است برای بازگشت به ریشه‌های طبیعی انسان، جشن گرفتن زندگی و آغاز فصل تازه‌ای از زایش و امید. ریشه این روز در تقویم کهن ایرانی، آیینی‌ست سرشار از برکت و هماهنگی با طبیعت، نه ترس و گریز از بدی. اگر با آگاهی به استقبال این روز برویم، خواهیم دید که سیزده نه تنها نحس نیست، بلکه یکی از خوش‌یُمن‌ترین روزهای سال است.