ادعای اندیشکده آمریکایی: استیضاح همتی و کناره‌گیری ظریف نشانه‌ای از خیز ایران برای دستیابی به بمب اتمی است!

به گزارش اقتصاد انلاین، اندیشکده دست راستی آمریکایی "میدل ایست فوروم" در گزارشی مدعی شده که استیضاح اخیر "عبدالناصر همتی" وزیر اقتصاد و کناره گیری "محمد جواد ظریف" از سمت معاون راهبردی رئیس جمهور نشانه‌ای از آن است که ایران احتمالا در حال آماده سازی شرایط برای دستیابی به بمب اتمی است!

برکناری همتی؛ نمادی از باخت پراگماتیست‌ها در حوزه اقتصادی

این اندیشکده در ادامه با اشاره به این که بازگشت ترامپ به کاخ سفید "بدان معناست که جمهوری اسلامی ایران اکنون برای بازگشت سیاست "فشار حداکثری" آماده می‌شود"، می‌نویسد:" مجلس ایران در دوم مارس ۲۰۲۵ میلادی "عبدالناصر همتی" وزیر اقتصاد و دارایی را برکنار کرد. برکناری "همتی" نماد شکاف بزرگی در سیاست ایران است که بسیاری از روزنامه نگاران و دیپلمات‌ها آن را نادیده می‌گیرند. علیرغم آن که مقام‌های غربی در مورد رقابت مفروض بین میانه رو‌ها و تندرو‌ها وسواس دارند، انقلاب اسلامی ۱۹۷۹ نه تنها اسلامگرایی، بلکه یک اقتصاد نسبتا سوسیالیستی و برنامه ریزی شده از بالا به پایین را نیز نوید داده بود. با این وجود، در میان نیرو‌های به قدرت رسیده پس از انقلاب پراگماتیست‌های (عملگرایان) پراکنده‌ای وجود داشتند که از رویکرد مبتنی بر اقتصاد بازار آزاد حمایت می‌کردند. همتی یکی از آن افراد بود و همین موضوع سبب شد تا در میان بسیاری از مقام‌های ایرانی که طرفدار الگوی دولت رفاه هستند مغضوب واقع شود که در نهایت با استیضاح او به پایان رسید. علیرغم آن که در غرب استیضاح یک وزیر مستلزم طی شدن پروسه‌ای طولانی است در جمهوری اسلامی ایران این روند ساده‌تر است: ده نماینده مجلس می‌توانند این روند را آغاز کنند و سپس مجلس شورای اسلامی می‌تواند در روندی ساده یکی از اعضای کابینه از جمله شخص رئیس جمهور را استیضاح کند. سپس عضو استیضاح شده کابینه باید در جلسه استماع مجلس حضور یابد و پس از آن رای عدم اعتماد صادر خواهد شد. در جلسه اخیر، همتی با ۱۸۲ رای موافق استیضاح در مقابل ۸۹ رای مخالف استیضاح از مقامش برکنار شد. همتی در صفوف اجرایی حزب پراگماتیست "سازندگی" که توسط"علی اکبر هاشمی رفسنجانی" رئیس جمهور اسبق ایران تاسیس شده بود برای ترویج یک خط میانه روانه عمل می‌کرد و در عین حال بر شایسته سالاری اقتصادی تاکید داشت. برکناری همتی پس از کم‌تر از هفت ماه عهده داری سمت وزیر اقتصاد نشان می‌دهد که پراگماتیست‌ها (عملگرایان) اقتصادی و میانه رو‌های سیاسی در فضای سیاسی ایران قافیه را باخته‌اند. همتی در تمام دوران کاری خود یک مدیر اقتصادی بود و خود را یک تکنوکرات می‌دانست. او در سال ۲۰۲۱ میلادی برای کسب مقام ریاست جمهوری نامزد شد و با طرح برنامه اقتصادی اش در کارزار انتخاباتی شرکت کرد. او وعده داده بود از طریق کاهش تنش‌های خارجی اقتصاد ایران را بهبود بخشد. او به دنبال تقویت سرمایه‌گذاری خارجی و کاهش تحریم‌ها بر صادرات نفت برای ثبات اقتصاد بود. او وعده داده بود که با "کاسبان تحریم" برخورد خواهد کرد".

 

برکناری‌هایی که نشان دهنده تغییر جهت در سیاست خارجی ایران هستند 

"میدل ایست فوروم" در ادامه با طرح این نظر که برکناری اخیر همتی و استعفای "محمد جواد ظریف" از مقامش نشان دهنده تغییر جهت در سیاست خارجی ایران هستند، می‌افزاید:"علیرغم آن که "مسعود پزشکیان" به عنوان یک اصلاح طلب آماده مذاکره با آمریکا برای رفع تحریم‌ها به مقام ریاست جمهوری رسید، بازگشت "دونالد ترامپ" به کاخ سفید بدان معناست که جمهوری اسلامی ایران اکنون برای بازگشت "فشار حداکثری" آماده می‌شود. تلاش برای بهبود رفاه از بین رفته است. آن نوع از مدل اقتصادی که بر ریاضت وطن دوستانه و تولید داخلی مواد غذایی و تجهیزات نظامی تاکید دارد، دوباره در عرصه سیاست و اقتصاد ایران مُد روز شده است. از قضا نشانه‌های ریاضت بهانه برکنار کردن همتی شدند. ارزش ریال ایران از زمان پیروزی ترامپ به میزان یک سوم در برابر دلار آمریکا از دست رفته است. هم تاجران بخش خصوصی و هم دولت دلار‌های زیادی را برای محافظت در برابر تحریم‌های جدید جمع آوری می‌کنند. کمبود انرژی نه تنها به معنای خاموشی مکرر و قطعی برق بلکه به معنای تعطیلی معمول مدارس و ادارات دولتی بوده است. برای مثال، مدارس تهران طی ۱۰۰ روز گذشته ۵۰ روز تعطیل شدند. همتی تنها پراگماتیست تحت فشار مخالفان دولت نبود. طبق گزارش‌ها در ۳ مارس ۲۰۲۴ میلادی "محمد جواد ظریف" وزیر خارجه سابق که در حال حاضر در سمت معاون راهبردی رئیس جمهور مشغول به کار است از مقامش استعفا داد. طرفداری ظریف از مذاکره با ایالات متحده برای توافق هسته‌ای جدید، خشم تندرو‌ها را برانگیخت. پزشکیان پیشنهاد قبلی ظریف برای استعفا را رد کرده بود. مقام‌های عالیرتبه ایران از اعمال مجدد فشار حداکثری عصبانی به نظر می‌رسند. ظریف اکنون گوشت دم توپ شده که تمام تقصیر‌ها به گردنش انداخته می‌شوند". 

ایران به کدام سمت خواهد رفت؟

این اندیشکده در بخش پایانی گزارش خود می‌نویسد:"تندرو‌های ایران صرفا به خاطر خود به "اقتصاد ریاضتی" باز نمی‌گردند. این تلاشی برای سرپیچی از جهان است. در این صورت، انتظار داشته باشید که ایران روند ساخت سلاح هسته‌ای خود را تسریع کند. مقام‌های عالیرتبه ایرانی معتقدند بهایی که برای دستیابی به بمب اتمی می‌پردازند ارزشش را دارد. دولت پزشکیان ممکن است به روابط دیپلماتیک ادامه دهد. پزشکیان و دولتش حتی ممکن است صداقت داشته باشند اگرچه ناتوان هستند. به نظر می‌رسد برنامه مقام‌های تصمیم گیرنده اصلی در ایران اکنون این است: به جای توافق و معامله به دیپلماسی اجازه می‌دهند در جریان باشد بدان امید که حمله نظامی خارجی آن قدر به تعویق افتد تا ایران بتواند پروژه هسته‌ای خود را تکمیل کند".