بازار خودرو فلج شد

به گزارش اقتصادآنلاین، به نقل از اسب بخار، اقتصاد ایران سال‌هاست که در تلاطم نوسانات ارزی و فشارهای خارجی دست‌وپا می‌زند. در این میان، بازار خودرو به‌عنوان یکی از شاخص‌های کلیدی اقتصاد کشور، همواره رابطه‌ای تنگاتنگ با نرخ دلار داشته است. افزایش قیمت دلار، چه در بازار آزاد و چه در نرخ‌های رسمی، به‌سرعت خود را در قیمت‌گذاری خودروها نشان می‌داد.

از خودروهای داخلی گرفته تا مدل‌های وارداتی، هر موج گرانی ارز با صعود قیمت‌ها در نمایشگاه‌ها و کارخانه‌ها همراه می‌شد. اما حالا، در شرایطی که اقتصاد کشور زیر سایه سنگین تحریم‌ها و تهدیدهای جنگ قرار دارد، این الگوی سنتی در حال فروپاشی است. 

کاهش قدرت خرید؛ پاشنه آشیل بازار خودرو

کارشناسان می‌گویند کاهش قدرت خرید مردم اصلی‌ترین دلیل این تغییر مسیر است. در سال‌های اخیر، تورم افسارگسیخته و افزایش هزینه‌های زندگی، توان مالی خانوارها را به‌شدت تحلیل برده است. اگر در گذشته خرید خودرو برای بسیاری از خانواده‌ها یک نیاز ضروری یا حتی یک سرمایه‌گذاری محسوب می‌شد، امروز این کالای پرطرفدار به محصولی لوکس و دست‌نیافتنی تبدیل شده است. کارشناسان بر این باورند که وقتی درآمد مردم با هزینه‌های روزمره همخوانی ندارد، خرید خودرو به اولویت چندم تبدیل می‌شود. این افت تقاضا مستقیما روی قیمت‌ها اثر گذاشته و مانع از همگامی آن با دلار شده است.

آمارها نیز این ادعا را تأیید می‌کنند. در ماه‌های اخیر، با وجود جهش‌های مقطعی نرخ دلار در بازار آزاد، قیمت خودروها نه‌تنها متناسب با این افزایش رشد نکرده، بلکه در برخی موارد حتی کاهش‌هایی را تجربه کرده است. به‌عنوان مثال، خودروهای داخلی که در سال‌های گذشته با هر نوسان ارزی، میلیون‌ها تومان به قیمت‌شان اضافه می‌شد، اکنون با ثبات نسبی یا افت تقاضا روبه‌رو شده‌اند. خودروهای خارجی نیز که زمانی به دلیل محدودیت واردات و تقاضای بالا، قیمت‌هایی نجومی پیدا کرده بودند، حالا خریدار چندانی ندارند.

پناه به طلا و ارز؛ خودرو در حاشیه

اما این تنها کاهش قدرت خرید نیست که بازار خودرو را به این روز انداخته است. ناپایداری اقتصادی و نگرانی از آینده نیز نقش مهمی در این تحول ایفا می‌کند. با تشدید تحریم‌ها و گمانه‌زنی‌ها درباره احتمال درگیری نظامی، مردم ترجیح می‌دهند سرمایه خود را به سمت دارایی‌های امن‌تر مانند طلا و ارز هدایت کنند. طلا به‌عنوان پناهگاهی سنتی در برابر تورم و دلار به‌عنوان ارزی که همیشه در ایران تقاضای بالایی داشته، حالا جذابیت بیشتری نسبت به خودرو پیدا کرده‌اند.

کارشناسان در این راستا باور دارند که خودرو دیگر نقدشوندگی سابق را ندارد. مردم می‌خواهند دارایی‌هایی داشته باشند که در شرایط بحرانی بتوانند سریع آن را تبدیل به پول کنند یا ارزشش را حفظ کنند که خودرو در این معادله بازنده است.

این وضعیت می‌تواند فرصتی برای اصلاح ساختار بازار خودرو باشد. کاهش وابستگی قیمت‌ها به دلار و حرکت به سمت واقعی‌تر شدن عرضه و تقاضا، شاید بتواند در بلندمدت به نفع مصرف‌کنندگان تمام شود. اما در کوتاه‌مدت، آنچه مشهود است، سردی بی‌سابقه‌ای است که بر بازار خودرو سایه انداخته؛ بازاری که زمانی موتور محرکی برای اقتصاد ایران محسوب می‌شد، اما حالا در پیچ‌وخم تحریم‌ها، تورم و بی‌اعتمادی، از نفس افتاده است. 

در نهایت، تا زمانی که قدرت خرید مردم احیا نشود و سایه تهدیدات اقتصادی و سیاسی از سر کشور کم نشود، بعید است خودرو بتواند بار دیگر همپای دلار حرکت کند. شاید این عقب‌ماندگی، زنگ خطری برای سیاست‌گذاران باشد که بیش از پیش به فکر راهکارهایی برای نجات این صنعت و بهبود معیشت مردم باشند.