ادعای جنجالی مایکروسافت درباره کیوبیت‌های توپولوژیک؛ انقلاب کوانتومی یا یک امید واهی؟

به گزارش اقتصادآنلاین، در ۱۹ فوریه، مایکروسافت در بیانیه‌ای مطبوعاتی اعلام کرد که با توسعه نوعی مواد ابررسانا موفق به ایجاد کیوبیت‌های توپولوژیک شده است. این ادعا به‌عنوان یک پیشرفت بنیادین در توسعه رایانه‌های کوانتومی مطرح شد. همزمان با این خبر، این شرکت از چیپ کوانتومی جدیدی با نام ماجورنا ۱ نیز رونمایی کرد.

مایکروسافت همچنین مقاله‌ای را در ژورنال علمی نیچر منتشر کرده که در آن نتایج آزمایش‌های انجام‌شده روی یک دستگاه نانوسیم ابررسانا توضیح داده شده است. این دستگاه از آرسنید ایندیم ساخته شده و هدف آن میزبانی از شبه‌ذرات ماجورانا در دو انتهای نانوسیم است.

اما منتقدان می‌گویند که این مقاله اثباتی برای تحقق کیوبیت‌های توپولوژیک نیست. حتی خود نویسندگان مقاله نیز هشدار داده‌اند که داده‌های ارائه‌شده برای ادعای مایکروسافت کافی نیست و نیاز به آزمایش‌های بیشتری دارد.

تردید‌های علمی؛ شکاف بین ادعا و واقعیت

متخصصان محاسبات کوانتومی می‌گویند که مدارک مایکروسافت برای تأیید این جهش علمی کافی نیست. برخی از دانشمندان حتی این شرکت را متهم کرده‌اند که برای زودتر مطرح کردن نام خود، پیش از تکمیل داده‌ها، این خبر را اعلام کرده است.

استیون سایمون، فیزیکدان نظری دانشگاه آکسفورد، پس از بررسی اطلاعات منتشرشده از سوی مایکروسافت، گفت: «آیا می‌توانم با قاطعیت بگویم که آنها به چیزی که فکر می‌کنند، دست یافته‌اند؟ خیر، اما نتایج امیدوارکننده به نظر می‌رسند.»

از سوی دیگر، دانیل لاس، فیزیکدان دانشگاه بازل سوئیس، تصمیم مایکروسافت برای اعلام این کشف بدون انتشار مدارک کامل را زیر سؤال برده و اظهار داشته: «اگر داده‌های بیشتری دارند که در این مقاله منتشر نشده است، چرا صبر نمی‌کنند تا اطلاعات کافی برای یک مقاله مستقل را گردآوری کنند؟»

سابقه جنجالی مایکروسافت در حوزه کوانتوم

این نخستین بار نیست که مایکروسافت ادعایی بحث‌برانگیز در مورد کیوبیت‌های توپولوژیک مطرح می‌کند. در سال ۲۰۲۱، تیمی از پژوهشگران دانشگاه دلفت در هلند، که تحت حمایت مالی مایکروسافت بودند، ادعای مشابهی درباره ایجاد شبه‌ذرات ماجورانا مطرح کردند. اما پس از بررسی‌های دقیق، مشخص شد که مدارک ارائه‌شده کافی نیست و مقاله آنها از ژورنال نیچر پس گرفته شد.

این موضوع ضربه بزرگی به اعتبار مایکروسافت در جامعه علمی وارد کرد. اکنون، برخی از فیزیکدانان نگرانند که این شرکت بار دیگر بدون مدارک محکم، ادعایی بحث‌برانگیز مطرح کرده است.

پاسخ مایکروسافت به انتقادات

در واکنش به این تردیدها، چتان نایاک، محقق ارشد مایکروسافت، اعلام کرد: «همین‌طور که اندازه‌گیری‌های بیشتری انجام می‌دهیم، توضیح نتایج ما براساس مدل‌های غیرتوپولوژیک سخت‌تر می‌شود. ممکن است لحظه‌ای که همه دانشمندان قانع شوند، یک‌باره اتفاق نیفتد، اما هر توضیحی غیر از مدل توپولوژیک به مرور زمان غیرممکن‌تر می‌شود.»

اما جورجیوس کاتساروس، فیزیکدان مؤسسه علم و فناوری اتریش، پاسخ مایکروسافت را قانع‌کننده نمی‌داند و تصریح می‌کند: «بدون مشاهده داده‌های تکمیلی از عملکرد کیوبیت‌ها، نمی‌توان این ادعا را تأیید کرد.»

آیا واقعاً یک جهش کوانتومی رخ داده است؟

در حالی که مایکروسافت از کیوبیت‌های توپولوژیک به‌عنوان گامی انقلابی در محاسبات کوانتومی یاد می‌کند، بسیاری از متخصصان معتقدند که بدون اثبات تجربی کامل و مقیاس‌پذیری عملی، این ادعا نمی‌تواند یک تحول واقعی محسوب شود.

اگرچه مایکروسافت ممکن است در مسیر درستی برای توسعه نسل جدید رایانه‌های کوانتومی باشد، اما بدون شواهد قطعی و بررسی‌های مستقل علمی، همچنان باید با دیده تردید به این ادعا نگریست.