چالش‌های روش پرداخت دایرکت دبیت در ایران/ برداشت خودکار از حساب در ایران جواب می‌دهد؟

اقتصادآنلاین، مهرین نظری: دایرکت دبیت به نوعی خدمات بانکی اطلاق می‌شود که در آن مشتری با یک کسب‌وکار توافق‌نامه‌ای را امضا می‌کند که به آن کسب‌وکار اجازه می‌دهد تا در زمان‌های معین، مبالغ مشخصی را از حساب مشتری برداشت کند. این عملیات تحت نظارت و حمایت بانکی که حساب مشتری در آن قرار دارد، انجام می‌شود. یکی از بزرگ‌ترین مزایای این شیوه انتقال وجه این است که مشتری می‌تواند بدون نگرانی از فراموشی زمان پرداخت، بدون نیاز به وارد کردن اطلاعات کارت یا هر داده دیگری و همچنین بدون نیاز به مراجعه حضوری به بانک، پرداخت‌های ضروری و تکراری خود را به راحتی انجام دهد.

تحقیقات بازار پیمان در زمستان ۱۴۰۳ به بررسی میزان آگاهی، پذیرش و چالش‌های پیش روی دایرکت دبیت در ایران پرداخته است. این پژوهش که از طریق پرسش‌نامه آنلاین و با جامعه آماری ۱۱۰ هزار نفری انجام شده، نشان می‌دهد که کمتر از ۴۰ درصد کاربران با این روش پرداخت آشنا هستند و بیش از ۶۳ درصد آن را نمی‌شناسند یا از آن استفاده نمی‌کنند. با این حال، نسبت آشنایی با دایرکت دبیت نسبت به سال گذشته افزایش یافته است که نشان‌دهنده روند رو به رشد آگاهی عمومی درباره این روش پرداخت است.

ترجیحات کاربران در پرداخت‌های آنلاین

یکی از مهم‌ترین یافته‌های این پژوهش این است که بیشتر پرداخت‌های روزمره کاربران مربوط به خرید شارژ، بسته اینترنت، سفارش غذا و پرداخت قبوض است. در این میان، کارت به کارت و درگاه‌های پرداخت اینترنتی همچنان متداول‌ترین روش‌های پرداخت در ایران هستند، اما دایرکت دبیت با ۳.۳ درصد سهم، هنوز جایگاه قابل توجهی در میان کاربران پیدا نکرده است.

این آمار نشان می‌دهد که با توجه به پرتکرار بودن پرداخت‌های روزانه در ایران، دایرکت دبیت می‌تواند ظرفیت بالایی برای جایگزینی روش‌های سنتی و کاهش پیچیدگی پرداخت‌ها داشته باشد. بسیاری از کاربران هنوز به دلیل عدم آشنایی کافی، نبود تبلیغات مناسب و نگرانی‌های امنیتی از این روش استفاده نمی‌کنند.

عوامل مؤثر بر پذیرش دایرکت دبیت

طبق یافته‌های پژوهش، سه عامل اصلی که باعث می‌شود کاربران به استفاده از دایرکت دبیت تمایل نشان دهند عبارتند از:

1. سرعت در پرداخت‌ها (۴۱.۶٪)
2. راحتی و کاهش پیچیدگی فرآیند پرداخت (۳۸.۲٪)
3. جلوگیری از فراموشی پرداخت‌های تکرارشونده (۱۹.۶٪)

همچنین ۳۶.۸ درصد از کاربران معتقدند که ارائه تخفیف و پاداش می‌تواند آنها را به استفاده از این روش پرداخت ترغیب کند. این داده‌ها نشان می‌دهد که ایجاد مشوق‌های مالی و تسهیل تجربه کاربری می‌تواند نقش مهمی در افزایش پذیرش دایرکت دبیت در ایران ایفا کند.

نقش بانک‌ها و تبلیغات در توسعه دایرکت دبیت

نتایج پژوهش نشان می‌دهد که ۲۲ درصد از کاربران معتقدند که اگر بانک‌ها به‌طور فعال‌تر این روش را تبلیغ کنند، تمایل بیشتری برای استفاده از آن خواهند داشت. همچنین ۱۵.۳ درصد کاربران معتقدند که تبلیغات گسترده‌تر می‌تواند آگاهی و اعتماد به این روش را افزایش دهد.یکی از مهم‌ترین یافته‌های این تحقیق این است که کاربران اغلب از طریق مشاهده گزینه "پرداخت مستقیم" هنگام انجام تراکنش‌های اینترنتی با دایرکت دبیت آشنا شده‌اند. این موضوع نشان می‌دهد که بهبود طراحی تجربه کاربری و ارائه این گزینه در پلتفرم‌های پرداخت می‌تواند نقش مهمی در افزایش آگاهی و استفاده از این روش داشته باشد.

میزان پذیرش دایرکت دبیت در اپلیکیشن‌های ایرانی

در میان اپلیکیشن‌هایی که دایرکت دبیت را در سیستم پرداخت خود دارند، اسنپ با اختلاف، بیشترین میزان استفاده از این روش را به خود اختصاص داده است. پس از آن، آپ و بلوبانک در رتبه‌های بعدی قرار دارند.

همچنین از کاربران پرسیده شد که ترجیح می‌دهند دایرکت دبیت در چه اپلیکیشن‌هایی پیاده‌سازی شود. دیجی‌کالا با ۵۴.۷ درصد آرا رتبه اول را کسب کرد. دلیل این انتخاب، تعداد بالای تراکنش‌های روزمره کاربران در این پلتفرم است که وجود یک روش پرداخت سریع و خودکار می‌تواند تجربه کاربری را بهبود بخشد.

تحلیل جمعیت‌شناختی و چالش‌های پذیرش

بررسی ویژگی‌های جمعیت‌شناختی پاسخ‌دهندگان نشان می‌دهد که بین سن، جنسیت و میزان تحصیلات با آشنایی و پذیرش دایرکت دبیت تفاوت معناداری وجود ندارد. این یافته نشان می‌دهد که پتانسیل پذیرش این روش پرداخت در تمامی گروه‌های جامعه وجود دارد. با این حال، تفاوت‌های معناداری در آشنایی با دایرکت دبیت در میان مشاغل مختلف مشاهده شد. کارمندان بخش خصوصی بالاترین میزان آشنایی با این روش را داشتند، در حالی که افراد خانه‌دار کمترین میزان آشنایی را نشان دادند.

چشم‌انداز آینده

نتایج پژوهش بازار پیمان نشان می‌دهد که هرچند آگاهی از دایرکت دبیت در حال افزایش است، اما هنوز بخش عمده‌ای از کاربران با این روش آشنا نیستند یا آن را در پرداخت‌های روزمره خود به کار نمی‌گیرند.

عوامل کلیدی که می‌توانند به رشد و توسعه دایرکت دبیت در ایران کمک کنند، عبارتند از:

• تمرکز بر افزایش آگاهی عمومی و فرهنگ‌سازی در مورد مزایای این روش
• بهبود تجربه کاربری و ارائه دایرکت دبیت به‌عنوان یک گزینه پیش‌فرض در اپلیکیشن‌های پرداخت
• ایجاد مشوق‌های مالی مانند تخفیف و پاداش برای کاربران
• افزایش تبلیغات از سوی بانک‌ها و پلتفرم‌های پرداخت

دایرکت دبیت در ایران هنوز در ابتدای راه خود قرار دارد، اما پتانسیل بالایی برای رشد و تبدیل شدن به یکی از روش‌های اصلی پرداخت در کشور دارد. اگر چالش‌های پیش رو به‌درستی مدیریت شوند، این روش می‌تواند به یک گزینه محبوب در پرداخت‌های دیجیتال ایران تبدیل شود.