دلایل بحران آب در ایران

به گزارش اقتصاد آنلاین، استفاده از مخزن آب یکی از راهکارهای موثر برای مدیریت منابع آبی در شرایط بحران آب در ایران است. این مخازن می‌توانند آب باران، آب تصفیه‌شده یا حتی منابع محدود آبی را ذخیره کرده و در زمان‌های کم‌آبی مورد استفاده قرار دهند. به‌ویژه در مناطق خشک، ذخیره‌سازی اصولی آب از طریق مخازن پلی‌اتیلنی یا بتنی، به حفظ منابع ارزشمند کمک کرده و وابستگی به منابع آب زیرزمینی را کاهش می‌دهد.

دلایل بحران آب در ایران چیست؟

بحران آب در کشور ایران به دلایل مختلفی ایجاد شده و تبعات زیادی برای زندگی مردم داشته است؛ این دلایل عبارت‌اند از:

۱. تغییرات اقلیمی

تغییرات اقلیمی در سطح جهانی سبب افزایش دما و به تبع کاهش بارندگی‌ها شده و بر منابع آبی ایران نیز تأثیرات زیادی گذاشته است. در واقع، این تغییرات منجر به کاهش منابع آبی تجدیدپذیر، کاهش حجم آب‌های سطحی و زیرزمینی و همچنین تغییر الگوی بارش‌ها شده؛ به طوری که در برخی از مناطق ایران، دوره‌های خشکسالی طولانی‌تر شده‌اند و در مقابل بارش‌های ناگهانی و سیل‌آسا نیز افزایش پیدا کرده‌اند.

۲. مدیریت اشتباه منابع آبی در ایران

متأسفانه در ایران شاهد استفاده بی‌رویه از منابع آبی، علی‌الخصوص در حوزه کشاورزی که بیش از ۹۰ درصد مصرف آب کشور را تشکیل می‌دهد، هستیم. مصرف بی‌رویه از منابع آبی منجر به کاهش بسیار زیاد سطح آب‌های زیرزمینی و خشکی دریاچه‌ها و تالاب‌ها می‌شود. اگر از تکنیک‌های جدید آبیاری استفاده نکنیم و کماکان از سیستم‌های آبیاری سنتی بهره ببریم، بحران آب در ایران از آن چه که امروز شاهد آن هستیم، شدیدتر خواهد شد.

۳. رشد جمعیت و افزایش شهرنشینی

دلیل بعدی بحران آب در کشور ایران، افزایش سریع جمعیت و توسعه شهرنشینی بدون برنامه‌ریزی درست و اصولی است. رشد جمعیت در شهرها سبب فشار آمدن به منابع آبی خواهد شد. به بیان ساده، هر اندازه مصرف آب در بخش‌های خانگی، کشاورزی و صنعتی به صورت بی‌رویه افزایش پیدا کند، سطح آب‌های زیرزمینی کاهش پیدا کرده و احتمال بروز مشکلات زیست‌محیطی نظیر فرونشست زمین افزایش پیدا خواهد نمود.

۴. توسعه ناپایدار کشاورزی

از دیگر دلایل بروز این بحران در ایران، کاشت محصولاتی با نیاز آبی بالا در مناطقی با منابع آبی محدود است. همچنین، بهره‌برداری از فناوری‌های قدیمی و ناکارآمد و همچنین عدم تناسب بین نوع محصول و شرایط اقلیمی منطقه از جمله اصلی‌ترین فاکتورهای تأثیرگذار در بیشتر شدن بحران آب در کشور ایران محسوب می‌شوند.

۵. از بین رفتن منابع زیست‌محیطی و طبیعی

از بین رفتن جنگل‌ها، مراتع و منابع طبیعی منجر به کاهش نفوذپذیری آب به سفره‌های زیرزمینی و فرسایش خاک شده است. علاوه بر این، آلودگی منابع آبی به علت ورود فاضلاب‌های صنعتی و خانگی نیز سبب کاهش کیفیت آب شده و بهره‌برداری از آن را محدود نموده است.

روش‌هایی برای مقابله با بحران آب در ایران

یکی از گزینه‌های مناسب برای ذخیره آب در فضاهای محدود، مخزن افقی است که به دلیل طراحی خاص خود، امکان نصب در زیرزمین، پشت‌بام یا فضاهای کم‌ارتفاع را فراهم می‌کند. این نوع مخازن، علاوه بر مقاومت بالا، حمل‌ونقل آسانی دارند و می‌توانند در مصارف خانگی، صنعتی و کشاورزی مورد استفاده قرار گیرند. با بهره‌گیری از مخازن استاندارد، می‌توان تا حد زیادی از هدررفت آب جلوگیری کرده و گامی موثر در راستای مدیریت بحران آب برداشت.

اکنون که با دلایل بحران آب در ایران آشنا شدیم، به نظر شما برای مقابله با این بحران چه اقداماتی می‌توان انجام داد؟ در ادامه، چند مورد از موثرترین روش‌ها برای مقابله با این بحران را به شما معرفی خواهیم کرد:

۱. منابع آبی کشور باید به شیوه‌ای اصولی مدیریت شوند.

از جمله اقداماتی که می‌تواند سبب کاهش مصرف آب و حفظ منابع آبی شود، اجرای طرح‌های جامع و اصولی مدیریت منابع آب، بهره‌برداری بهینه از منابع موجود و همچنین توسعه زیرساخت‌های آبیاری مدرن است. در پی تدوین و اجرای سیاست‌های مدیریتی درست و کارآمد به منظور استفاده پایدار از منابع آبی، از اتلاف آب جلوگیری خواهد شد.

۲. تکنولوژی‌های آبیاری مدرن باید پیاده‌سازی شوند.

با کمک تکنولوژی‌های جدید آبیاری نظیر آبیاری قطره‌ای و تحت فشار می‌توانیم در بخش کشاورزی کشور، تا حد زیادی در مصرف آب صرفه‌جویی نماییم. در واقع، با کمک تکنولوژی‌های جدید می‌توان میزان بهره‌وری از آب را افزایش داد و به تبع از هدررفت آن جلوگیری نمود؛ در نتیجه وضعیت منابع آبی کشور بهبود پیدا خواهد کرد.

۳. الگوهای کشت باید تغییر کنند.

مورد سوم، تغییر الگوی کشت و استفاده از محصولاتی است که نسبت به کم‌آبی مقاومت بالایی دارند و با شرایط اقلیمی مناطق مختلف نیز سازگاری خواهند داشت. از جمله اقدامات موثر در این زمینه که می‌تواند به مدیریت بهتر منابع آبی کمک نماید، تحقیق و توسعه در زمینه اصلاح نباتات و معرفی ارقام مقاوم به خشکی است.