اختلاف نظر ترامپ و نتانیاهو در مورد ایران/ بازگشت ناامیدانه نتانیاهو به اسرائیل به دلیل اولویت ترامپ برای مذاکره با ایران

به گزارش اقتصادآنلاین، موسسه تحقیقاتی اطلاعاتی آمریکایی "سوفان" در گزارشی تحلیلی اشاره می‌کند که سفر هفته گذشته بنیامین نتانیاهو نخست وزیر اسرائیل به واشنگتن نشان داد که همسویی بین آمریکا و اسرائیل برای جلوگیری از دستیابی ایران به سلاح هسته‌ای وجود دارد، اما در رویکرد‌ها و جدول زمانی مدنظر دو کشور تفاوت نظر‌هایی دیده می‌شود.

فشار حداکثری؛ اقدامی از سوی ترامپ برای کسب اهرم فشار بر ایران

این مرکز امنیتی مستقر در نیویورک در ادامه با اشاره به تصمیم ترامپ در قبال ایران می‌نویسد:"ترامپ در طول اقامت یک هفته‌ای نتانیاهو در آمریکا تاکید کرد که دولت او تلاش برای مذاکره به هدف حصول توافق جدید و جامع با ایران که موضوعات منطقه‌ای و همچنین برنامه هسته‌ای ایران را پوشش می‌دهد، در اولویت قرار خواهد داد. ترامپ اعلام کرد که در صورت شکست مذاکرات یا زمانی که به این نتیجه برسد که ایران به سمت تولید سلاح هسته‌ای حرکت می‌کند، از اقدام نظامی اسرائیل و یا ایالات متحده علیه تاسیسات هسته‌ای ایران حمایت خواهد کرد. دولت ترامپ برای به دست آوردن اهرم فشار بر ایران، به طور رسمی سیاست "فشار حداکثری" تحریم محور علیه ایران را که مشخصه دوره نخست ریاست جمهوری شخص او بود، احیا کرده است. ترامپ چند ساعت قبل از دیدار با نتانیاهو، "یادداشت ریاست جمهوری در حوزه امنیت ملی" را صادر کرد که به وضوح سیاستگذاری ایالات متحده را با اصرار مقام‌های اسرائیلی برای برچیدن برنامه هسته‌ای ایران همسو می‌کند. در این یادداشت آمده است:"برنامه هسته‌ای ایران از جمله قابلیت‌های مرتبط با غنی‌سازی و بازفرآوری و موشک‌های با قابلیت حمل کلاهک هسته‌ای، خطری وجودی برای ایالات متحده و کل جهان متمدن هستند. هرگز نمی‌توان به ایران اجازه داد به سلاح هسته‌ای دست یابد یا آن را تولید کند یا از طریق تهدید به دستیابی به آن یا توسعه یا استفاده از سلاح‌های هسته‌ای از ایالات متحده یا متحدان این کشور اخاذی کند". ترامپ در جریان دیدار با نتانیاهو اشاره کرد که اگر تنها وسیله ممکن برای جلوگیری از دستیابی ایران به یک سلاح هسته‌ای اقدامی نظامی باشد، آمریکا این کار را انجام می‌دهد یا از اقدام نظامی اسرائیل حمایت خواهد کرد. این دستورالعمل رسمی هم چنین به طور رسمی قصد ترامپ را برای اعمال مجدد استراتژی "فشار حداکثری" مبتنی بر تحریم‌های اقتصادی خود که در دوره اول ریاست‌جمهوری اش به کار گرفته بود، به عنوان ابزاری برای ایجاد اهرم فشار علیه تهران تأیید کرد. در بخشی از آن فرمان آمده است:" بنابراین، به نفع منافع ملی است که حداکثر فشار را بر رژیم ایران برای پایان دادن به تهدید هسته‌ای، محدود کردن برنامه موشک‌های بالستیک و توقف حمایتش از گروه‌های تروریستی اعمال کند". از جمله اقدامات دیگر اشاره شده در فرمان ترامپ می‌توان به این موضوع اشاره کرد که سفیر آمریکا در سازمان ملل متحد برای احیای تمام تحریم‌های سازمان ملل که با اجرایی شدن برجام در سال ۲۰۱۵ میلادی لغو شده بودند با آن نهاد و بازیگران مختلف همکاری خواهد کرد. بر اساس قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت سازمان ملل متحد که برجام را مورد تایید قرار داده بود، در صورتی که هر یک از طرفین باقی مانده در آن توافق (بریتانیا، آلمان، فرانسه، روسیه یا چین) ادعا کنند که ایران مفاد آن را نقض کرده، بازگشت فوری تحریم‌ها پیش‌بینی شده است. آخرین مهلت برای استناد به این ماده تاریخ ۱۸ اکتبر ۲۰۲۵ است، ده سال پس از تصویب برجام توسط همه طرفین شرکت کننده در مذاکرات منتهی شده به آن توافق. وزارت خزانه داری آمریکا روز پنجشنبه اجرای دستورالعمل‌های این یادداشت را با هدف قرار دادن بخش حیاتی انرژی ایران آغاز کرد. آن نهاد تحریم‌هایی را علیه یک شبکه بین المللی اعمال کرده که به گفته آن نهاد ارسال "میلیون‌ها بشکه نفت خام ایران به ارزش صد‌ها میلیون دلار به چین، بزرگترین مشتری نفت ایران که حدود ۹۰ درصد از صادرات نفت خام ایران را خریداری می‌کند، تسهیل می‌کند".

 

نتانیاهو ناامیدانه به اسرائیل بازگشت 

این مرکز تحقیقاتی امنیتی آمریکایی در ادامه با اشاره به این که نتانیاهو پس از دیدار با ترامپ ناامیدانه به اسرائیل بازگشت، می‌نویسد:"با این وجود، اگر نتانیاهو امیدوار بود به تعهد صریح ایالات متحده برای اقدام نظامی زودهنگام علیه زیرساخت‌های هسته‌ای ایران دست یابد یا تصمیمی برای انجام چنین حمله‌ای از سوی ترامپ به اسرائیل تفویض کند، احتمالاً تا حدودی ناامیدانه به اسرائیل بازگشت. در طول این دیدار، ترامپ و تیمش به وضوح نشان دادند که ترجیح می‌دهند مذاکرات با رهبران ایران را برای دستیابی به توافقی جدید دنبال کنند که به تمام جنبه‌های رفتار ایران که از نظر ایالات متحده قابل اعتراض است رسیدگی کند. ترامپ در تاریخ ۵ فوریه در حساب کاربری در رسانه‌های اجتماعی با انتشار پستی نوشته بود:"من می‌خواهم ایران کشوری بزرگ و موفق باشد، اما کشوری که نتواند به سلاح هسته‌ای دست یابد". قصد ترامپ برای بررسی یک توافق بازنگری شده با ایران و در عین حال حفظ گزینه حمله نظامی علیه آن کشور در صورت شکست مذاکرات، با اظهارات او در جریان مبارزات انتخاباتی ریاست جمهوری آمریکا در سال ۲۰۲۴ مطابقت دارد که در آن وعده داده بود که به جای آغاز درگیری‌های جدید به دنبال پایان دادن به جنگ‌ها در خاورمیانه و نقاط دیگر جهان است".

 

نتانیاهو به دشوار و ناامید کننده بودن حصول توافق بین ایران و آمریکا دلبسته است

"سوفان" با اشاره به این که نتانیاهو و دیگر مقام‌های اسرائیلی احتمالاً مانند بسیاری از کارشناسان خارجی ارزیابی می‌کنند که دستیابی به یک توافق بازنگری شده با ایران بسیار دشوارتر و ناامیدکننده‌تر از آن چیزی است که ترامپ پیش بینی می‌کند، می‌نویسد:"فرمان امنیت ملی و اظهارات ترامپ و تیم سیاست خارجی او نشان می‌دهد که آنان اصرار خواهند داشت که هرگونه توافق جدید نه تنها ایران را محدود کند، بلکه فراتر رفته و برنامه غنی‌سازی اورانیوم آن کشور را کاملاً از بین ببرد. برجام ۲۰۱۵ به ایران اجازه داد تا غنی‌سازی اورانیوم را تا سطح خلوص پایین ادامه دهد، شرطی که ایران را قادر ساخت تا غنی‌سازی خود را در سال‌های پس از خروج ایالات متحده از برجام در سال ۲۰۱۸ به سطح مورد نیاز برای ساخت سلاح هسته‌ای نزدیک کند. اگر مذاکراتی انجام شود، رهبران ایران مطمئناً اصرار خواهند داشت که این کشور به محدودیت‌های هسته‌ای که سخت‌تر از برجام نباشد پایبند باقی بماند. با توجه به این که مقام عالی رهبری جمهوری اسلامی ایران به بازسازی محور مقاومت تحت رهبری ایران و تداوم تلاش‌های منطقه‌ای علیه اسرائیل متعهد هستند، تعداد اندکی از کارشناسان انتظار دارند که مذاکره کنندگان ایرانی محدودیت‌های درخواستی آمریکا را در مورد فعالیت‌های منطقه‌ای ایران بپذیرند. مذاکرات با دولت بایدن در مورد توافق هسته‌ای بازنگری شده بر سر همین موضوعات و هم چنین درخواست‌های ایران برای کاهش بیش‌تر تحریم‌ها نسبت به آن چه در توافق ۲۰۱۵ ارائه شده بود، با مانع و تردید مواجه شد. مقام‌های دولت ترامپ تا به امروز هیچ گونه تمایلی برای تمدید لغو تحریم‌های فراتر از برجام از خود نشان نداده‌اند. شاید با ارزیابی این که رویکرد دولت ترامپ به توافق و همسویی آن با نتانیاهو احتمالاً مانع از دستیابی به توافق می‌شود، مقام عالی رهبری جمهوری اسلامی ایران را منقاعد ساخت تا مخالفت شان را با مذاکرات جدید ابراز نمایند. ایشان اخیرا اظهار داشتند که تجربه نشان داده که انجام این کار (مذاکره) "عقلانی، هوشمندانه یا شرافتمندانه" نیست. ایشان با اشاره مستقیم به بی اعتمادی ایران که ناشی از خروج آمریکا از برجام با فرمان بود، افزوده بودند که ترامپ فردی بود که توافق را پاره کرد. با این وجود، مقام‌های دولت ایران پیش‌تر احتمال مذاکره ایران و امریکا را رد نکرده بودند". 

چشم انداز پیش روی سیاست آمریکا و اسرائیل در قبال ایران روشن نیست

"سوفان" در ادامه با اشاره به این که اظهارات و اقدامات مختلف ترامپ، نتانیاهو و مقام‌های عالیرتبه ایران در هفته گذشته چشم انداز سیاست آمریکا و اسرائیل در قبال ایران را کم‌تر از آنچه پیش بینی می‌شد روشن ساخته است، می‌نویسد:"مسیر آینده سیاست ممکن است به رویداد‌ها و تصمیمات قابل مشاهده در منطقه بستگی داشته باشد. تصمیمات ترامپ و نتانیاهو ممکن است به مشاهدات دولت‌های آنان از اقدامات ایران بستگی داشته باشد. برای مثال، کارشناسان اطلاعاتی به دنبال آن هستند که بفهمند آیا ایران تصمیم به ادامه ذخیره سازی اورانیوم با درصد غنای ۶۰ درصد خود را اتخاذ می‌کند یا بالعکس مسیر ان را کُند یا معکوس خواهد کرد. عده‌ای دیگر تلاش خواهند کرد تا بررسی کنند که آیا ایران اورانیوم با خلوص غنی سازی شده ۹۰ درصد کافی برای ساخت سلاح هسته‌ای تولید می‌کند یا خیر. برخی بر این موضوع تمرکز خواهند کرد که آیا اطلاعاتی به دست می‌آید که نشان دهد آیا ایران در حال تحقیق یا آزمایش یک وسیله انفجاری یا کلاهک موشکی مورد نیاز برای توسعه یک سلاح هسته‌ای است یا خیر. با این وجود، در گذشته سابقه داشته که اسرائیل گاهی اقدامات نظامی علیه تلاش‌های هسته‌ای منطقه‌ای انجام دهد و از قبل درباره آن اقدامات به ایالات متحده اطلاعی نداده یا تاییدیه آمریکا را دریافت نکرده است. نتانیاهو و متحدانش به صراحت گفته‌اند که لزوما پیش از هرگونه اقدامی برای مقابله با آن چه تهدیدی وجود بالقوه علیه خود قلمداد می‌کنند به دنبال کسب حمایت صریح از سوی آمریکا نیستند".