ساده‌ترین روش استعلام چک‌ صیادی / تکلیف چک‌ برگشت خورده چیست؟

به گزارش اقتصادآنلاین، با توجه به گسترش استفاده از چک‌ها در معاملات اقتصادی، یکی از مهم‌ترین چالش‌هایی که در این مسیر مطرح می‌شود، برگشت خوردن چک‌ها و مشکلات قانونی مرتبط با آن است. قانون جدید چک و سامانه صیاد، به‌ویژه در راستای شفاف‌سازی و کاهش ریسک‌های مالی ناشی از چک‌های برگشتی، اقدام به ایجاد قابلیت استعلام آنی وضعیت اعتباری صادرکننده چک کرده است. این امکان به گیرندگان چک اجازه می‌دهد پیش از پذیرش هر چک، وضعیت اعتباری صادرکننده را بررسی کرده و از ریسک‌های احتمالی در معاملات خود جلوگیری کنند.
در این سیستم، تمامی اطلاعات مربوط به چک‌های برگشتی، سقف اعتبار مجاز و میزان مانده تعهدات چک‌های تسویه نشده صادرکننده، در دسترس است. به این ترتیب، افراد می‌توانند با اطمینان بیشتری اقدام به انجام معامله کنند و از سوءاستفاده افراد کلاهبردار جلوگیری شود.

نحوه استعلام چک‌های صیادی

در راستای تسهیل فرآیند استعلام وضعیت اعتباری صادرکننده چک، چندین روش مختلف برای استعلام چک‌های صیادی در نظر گرفته شده است. این روش‌ها به شرح زیر هستند:

۱- استعلام از طریق سایت بانک مرکزی

بانک مرکزی با ارائه سامانه آنلاین استعلام چک‌های صیادی به آدرس www.cbi.ir این امکان را برای کاربران فراهم کرده است تا شناسه ۱۶ رقمی موجود در چک‌های صیادی را وارد کرده و وضعیت اعتبار صادرکننده را بررسی کنند.

۲- استعلام پیامکی به شماره ۷۰۱۷۰۱

کاربران می‌توانند با ارسال شناسه استعلام ۱۶ رقمی چک به شماره پیامک ۷۰۱۷۰۱ وضعیت اعتبار صادرکننده چک را دریافت کنند. این پیامک‌ها به‌صورت رایگان و در سریع‌ترین زمان ممکن اطلاعاتی نظیر سقف اعتبار مجاز و سابقه چک‌های برگشتی صادرکننده را ارائه می‌دهند. وضعیت اعتبار با رنگ‌های مختلف به ترتیب زیر نشان داده می شود:

وضعیت سفید: صادرکننده هیچ سابقه چک برگشتی ندارد و چک معتبر است.

وضعیت زرد: صادرکننده یک چک برگشتی یا تعهد برگشتی حداکثر ۵ میلیون تومان دارد.

وضعیت نارنجی: صادرکننده بین ۲ تا ۴ چک برگشتی یا تعهدات حداکثر ۲۰ میلیون تومان دارد.

وضعیت قهوه‌ای: صادرکننده ۵ تا ۱۰ چک برگشتی یا تعهدات حداکثر ۵۰ میلیون تومان دارد.

وضعیت قرمز: صادرکننده بیش از ۱۰ چک برگشتی یا تعهدات بیش از ۵۰ میلیون تومان دارد.

۳- استعلام از طریق اپلیکیشن‌های موبایلی بانک‌ها

برخی از بانک‌ها امکان استعلام چک‌های صیادی را از طریق اپلیکیشن‌های موبایلی خود فراهم کرده‌اند. این روش نیز سرعت و راحتی را برای کاربران به ارمغان می‌آورد.

نکات مهم در استعلام چک‌های صیادی

قبل از انجام استعلام چک‌های صیادی، لازم است چند نکته مهم را در نظر داشته باشید:

• هزینه هر استعلام موفق ۳۵۰۰ ریال است.
• هر شماره تلفن همراه تنها می‌تواند چهار استعلام در روز انجام دهد.
• برای ارسال استعلام، باید شناسه استعلام ۱۶ رقمی به‌دقت و بدون کاراکتر اضافی (مانند خط فاصله) وارد شود.
• پیامک‌های پاسخ استعلام تنها از شماره پیامک ۷۰۱۷۰۱ ارسال خواهند شد.
• در صورتی که به دلایلی از جمله به‌روزرسانی اطلاعات و زیرساخت‌ها، پاسخی از سامانه صیاد دریافت نشود، کاربران می‌توانند مجدداً درخواست استعلام را در مدت‌زمان بعدی ارسال کنند. در این حالت، پیامک "عدم امکان اخذ استعلام" به کاربر اطلاع‌رسانی می‌شود.
• برای انجام استعلام برای اشخاص حقوقی، آن‌ها باید شناسه ملی ثبت‌شده در پایگاه داده بانک مرکزی داشته باشند. در غیر این صورت، استعلام برای این اشخاص انجام نخواهد شد و پیامک مربوطه با عبارت "شناسه ملی … قابلیت استعلام ندارد" به اطلاع درخواست‌کننده خواهد رسید.

تکلیف چک‌های صیادی برگشت خورده چیست؟

چک‌های برگشتی همیشه یکی از معضلات سیستم بانکی و مالی کشور بوده‌اند. برای کاهش این مشکلات، قانون جدید چک صیادی، رویکردی جدی برای رسیدگی به چک‌های برگشتی اتخاذ کرده است. طبق این قانون، دارنده چک برگشتی باید ابتدا به بانک مراجعه کرده و گواهی‌نامه عدم پرداخت دریافت کند. در این گواهی‌نامه، اطلاعات چک برگشتی و کد رهگیری آن ثبت می‌شود.

در ادامه، دارنده چک باید شکایت خود را در دفاتر خدمات الکترونیک قوه قضائیه ثبت کند. پس از ثبت شکایت، قاضی مربوطه چک را بررسی کرده و در صورت تطابق با شروط قانونی (نظیر نبودن شرط در متن چک، نبودن قید "چک بابت تضمین معامله" و داشتن گواهی عدم پرداخت)، حکم اجرائیه صادر خواهد کرد.

اگر صادرکننده چک ظرف ۱۰ روز از تاریخ صدور اجرائیه بدهی خود را پرداخت نکند، از طریق قانون «نحوه اجرای محکومیت‌های مالی»، با او برخورد خواهد شد. این برخورد ممکن است شامل مسدود کردن حساب‌ها، محدودیت در افتتاح حساب‌های جدید و صدور چک، عدم دسترسی به تسهیلات بانکی و ضمانت‌نامه‌های اعتباری باشد.