قطع حمایت مالی از تأمین GPU؛ چالش تازه شرکت‌های دانش‌بنیان در مسیر توسعه هوش مصنوعی

به گزارش اقتصادآنلاین، معاونت علمی ریاست جمهوری که از اواخر سال ۱۴۰۱ حمایت مالی از شرکت‌های دانش‌بنیان برای کاهش هزینه‌های تأمین GPU را آغاز کرده بود، از مهرماه ۱۴۰۳ به این حمایت‌ها پایان داد. این تصمیم با واکنش‌های مختلفی از سوی فعالان و کارشناسان حوزه هوش مصنوعی روبه‌رو شده است که آن را عاملی برای کندی توسعه این فناوری و افزایش فشار مالی بر شرکت‌ها می‌دانند.

محمدباقر سجادی، نایب رئیس کمیسیون هوش مصنوعی نصر تهران، دراین‌باره گفت: «هزینه تأمین GPU بسیار بالاست و اگرچه شرکت‌ها می‌توانند این فناوری را خریداری یا اجاره کنند، اما این موضوع در نهایت به افزایش هزینه‌ها برای شرکت و مشتریان منجر خواهد شد.» او مشتریان این شرکت‌ها را شامل نهاد‌های حاکمیتی، سازمانی و کاربران نهایی دانست و افزود که تأثیر این افزایش هزینه‌ها مستقیماً به مشتریان منتقل خواهد شد.

از دیدگاه سجادی، توقف این حمایت مالی می‌تواند پیامد‌های گسترده‌ای داشته باشد، از جمله کاهش رشد بازار هوش مصنوعی، تضعیف اقتصاد دیجیتال، ضرر‌های اقتصادی و محدود شدن کسب‌وکار‌های این حوزه. او از دولت خواست با توجه به اهمیت توسعه هوش مصنوعی در کشور، رویکرد حمایتی را جایگزین سیاست فعلی کند. به گفته او: «انتظار ما از دولت این است که به‌جای قطع حمایت‌ها، اقداماتی در راستای توسعه این فناوری انجام دهد.»

اهمیت حمایت از زیرساخت‌ها

حسین مستخدمین حسینی، عضو کمیسیون هوش مصنوعی نصر تهران، نیز تأکید کرد که تداوم حمایت‌های دولتی از زیرساخت‌های مرتبط با GPU، یکی از پیش‌نیاز‌های دستیابی ایران به جایگاه برتر در حوزه هوش مصنوعی است. او افزود: «بدون حمایت‌های زیرساختی، رشد اقتصاد دیجیتال کشور و توسعه فناوری‌هایی، چون هوش مصنوعی در سطح بین‌المللی ممکن نخواهد بود.»

مستخدمین حسینی به مشکلاتی مانند رشد نیافتن اقتصاد دیجیتال، افزایش هزینه‌های شرکت‌های هوش مصنوعی و مهاجرت نیروی انسانی به‌عنوان پیامد‌های احتمالی قطع این حمایت اشاره کرد. او همچنین دسترسی دشوار به GPU را برای حوزه‌های حیاتی مانند پزشکی و درمان، مانعی بزرگ دانست و گفت: «این موضوع می‌تواند روند پیشرفت فناوری در حوزه‌های حیاتی را به‌شدت کند یا متوقف کند.»

روند تصمیم‌گیری

طبق اظهارات سجادی، فرآیند جلب نظر معاونت علمی برای آغاز این حمایت‌ها از دو سال گذشته با نامه‌نگاری‌های طولانی آغاز شده بود. او گفت: «این طرح ابتدا از سوی کمیسیون هوش مصنوعی نصر مطرح و از طریق ستاد اقتصاد دیجیتال به معاونت علمی ارسال شد. در نهایت، مرکز تحول و پیشرفت نیز نقش مؤثری در جلب موافقت معاونت ایفا کرد.».

اما قطع ناگهانی این حمایت‌ها، به گفته کارشناسان، می‌توانست با شیوه‌ای تدریجی و برنامه‌ریزی‌شده صورت بگیرد تا شرکت‌ها فرصت بیشتری برای تطبیق با شرایط جدید داشته باشند. سجادی دراین‌باره گفت: «اگر این تصمیم به‌صورت تدریجی انجام می‌شد، نتایج بهتری حاصل می‌شد و شرکت‌ها کمتر دچار چالش می‌شدند.»

توقف حمایت مالی دولت از تأمین GPU در حالی رخ داده است که هوش مصنوعی به یکی از مهم‌ترین عوامل توسعه اقتصاد دیجیتال و فناوری‌های پیشرفته تبدیل شده است. این تصمیم می‌تواند در کوتاه‌مدت به فشار مالی مضاعف بر شرکت‌های دانش‌بنیان منجر شود و در بلندمدت، پیامد‌هایی مانند کاهش رقابت‌پذیری کشور در عرصه هوش مصنوعی را به همراه داشته باشد.

در شرایطی که کشور‌هایی با اقتصاد‌های پیشرفته برای تسهیل دسترسی شرکت‌ها به زیرساخت‌های حیاتی سرمایه‌گذاری‌های کلانی انجام می‌دهند، انتظار می‌رود سیاست‌گذاران داخلی نیز با در نظر گرفتن اهمیت این فناوری، از قطع ناگهانی حمایت‌ها پرهیز کرده و برنامه‌ای بلندمدت برای توسعه زیرساخت‌ها ارائه دهند.