حجت‌الاسلام خسروپناه: تمسک به قرآن، راه‌حل چالش‌های حکمرانی معاصر

به گزارش اقتصادانلاین به نقل از  تسنیم، حجت‌الاسلام خسروپناه، رئیس شورای عالی انقلاب فرهنگی، در مراسم افتتاحیه چهل و یکمین دوره مسابقات بین‌المللی قرآن کریم که عصر امروز، یکشنبه 7 بهمن ماه، در تالار قدس حرم مطهر رضوی برگزار شد، در سخنانی به بررسی مفهوم حکمرانی در قرآن و چالش‌های معاصر آن پرداخت.

خسروپناه با اشاره به اینکه خسروپناه در زبان فارسی به معنای حکمرانی و در عربی به "الحاکمه" تعبیر می‌شود، اظهار داشت: بشر درباره دولت و حکمرانی سخنان زیادی داشته و دانشمندان و اندیشمندان جهان نظریه‌هایی در این زمینه مطرح کرده‌اند. از دهه 1980، رویکردهای جدیدی در این زمینه شکل گرفته و روز به روز کتاب‌های متعددی در این باره نوشته می‌شود.

او تصریح کرد: در این چهار دهه، مکاتب مختلفی مانند نظریه نهادگرایی، تفسیرگرایی، فرا حکمرانی و سایر نظریه‌ها به وجود آمده‌اند. چرا گفته می‌شود مسئله حکمرانی، مسئله بشر است؟ زیرا بعد از تجربه‌های مختلف در باب حکومت، با پارادوکس‌ها و تناقض‌هایی مواجه شده‌ایم. یکی از این تناقض‌ها پیوند دولت با ملت است. آیا دولت باید اختیار داشته باشد و با حفظ اختیاراتش، مردم آزادی داشته باشند؟ جمع اختیارات دولت و آزادی مردم در ایدئولوژی‌های دنیا تاکنون حل نشده است. نه در لیبرالیسم و نه در فاشیسم، هیچ یک از این‌ها نتوانسته‌اند این مسئله را حل کنند.

رئیس شورای عالی انقلاب فرهنگی ادامه داد: عده‌ای در این چهار دهه سعی کردند مسئله حکمرانی را مطرح کنند و سوالاتی که مربوط به تناقض‌های امروزی است، ذیل حکمرانی، مسئله سیاست‌گذاری، تنظیم‌گری، راهبری، تصدی‌گری و نظارت را مطرح کردند. این مسائل هم دولت و هم جامعه مدنی را شامل می‌شود، یعنی هم مردم، چه عموم مردم و چه بخش خصوصی، و دولت را در بر می‌گیرد. اما هیچ یک از این مکاتب نتوانسته‌اند این پارادوکس و تناقض‌ها را حل کنند.

او با تأکید بر اهمیت مراجعه به قرآن گفت: به گمان من، اگر ما به قرآن مراجعه کنیم که نسخه‌ای منحصر به فرد و کامل است و با سیر نزول سوره‌ها، از سوره علق تا سوره‌هایی که در اواخر عمر شریف پیامبر نازل شد، یعنی سوره مائده و توبه، این سیر نزول 114 سوره را اگر با نگاه به حکمرانی مطالعه کنیم، پاسخ ناظر به پارادوکس‌های حکمرانی انسان معاصر به دست می‌آید.

خسروپناه با بیان اینکه دو سوره اول قرآن، یعنی سوره علق و سوره قلم، الگوی حکمرانی پیامبر اکرم را بیان می‌کند، خاطرنشان کرد: سوره علق با عبارت 'اقْرَأْ بِاسْمِ رَبِّكَ الَّذِی خَلَقَ' آغاز می‌شود که کلام خدا با 'اقْرَأْ' شروع می‌شود. این موضوع نه در عهد عتیق پیدا می‌شود و نه در حکمرانی امروزی. در سوره دوم، یعنی سوره قلم، حکمرانی پیامبر به عنوان یک مسئولیت سنگین معرفی می‌شود.

او ادامه داد: سوره مزمل و سوره مدثر نیز به پیامبر خطاب می‌کنند که به خود پیچیده و جامعه را در نظر داشته باشد. این فشار که در سوره مزمل و سوره مدثر بیان شده، آرامبخش حکمرانی است.

دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی خاطرنشان کرد: اگر پیامبر اعظم شب‌زنده‌داری نکند و با خدا مناجات نداشته باشد، نمی‌تواند به مقام فنا برسد و تنها خدا را در نظر داشته باشد. در ادامه، بر اهمیت نماز شب و تلاوت قرآن تأکید می‌شود که این موارد به خودسازی و جامعه‌سازی کمک می‌کند. سوره فاتحه نیز مسیر حکمرانی را مشخص می‌کند و سوره مسد به دشمنان پیامبر اشاره دارد. خدا در قرآن می‌فرماید: «یَا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا لَا تَتَّخِذُوا الْكَافِرِینَ أَوْلِیَاءَ مِنْ دُونِ الْمُؤْمِنِینَ» که این هشدار به تمام مسلمانان است. سوره مائده و سوره توبه نیز به ولایت و مسئولیت‌های حکمرانی اشاره دارند.

او در پایان با تاکید بر لزوم تمسک به قرآن کریم اظهار داشت: در جهان امروز لازم است با تمسک به قرآن، ولایت طاغوت را کنار بزنیم و و تحت ولایت فقیه یاور مسلمین و مظلومان جهان باشیم.