مصوبات در پستو مانده؛ نوشدارویی برای حال ناخوش گردشگری/تغییر مدیران کار ساز است؟!

اقتصاد آنلاین- مهین نورافروز: در بین کشورهای دارای رتبه گردشگری، ایران جزء۱۰ کشور اول جهان از لحاظ جاذبه‌های گردشگری و جزء ۱۵ کشور اول جهان از نظر تنوع گردشگری و جزء ۸ کشور اول  از نظر تنوع صنایع دستی بوده و به لحاظ تنوع آب و هوایی از یک سو و وجود مکان‌های تاریخی و فرهنگی منحصربه‌فرد از سوی دیگر، یکی از چند کشور انگشت ‌شماری است که از مزیت مطلق جذب گردشگری جهان برخوردار است.

با توجه به اینکه مساحت مناطق کویری ایران بیشتر از مناطق سرسبز آن است، لذا استان های شمالی کشور از جمله گلستان بیشترین سهم گردشگری را به خود اختصاص داده اند فقط با این تفاوت که استان های مازندران و گیلان به دلیل قرار گرفتن جاده های عبوری در خط کمربند سبز دریایی و اجرای طرح های گردشگری جذاب بالاترین آمار را نسبت به استان گلستان به خود اختصاص داده اند.

ضعف در زیر ساخت ها، فقدان هتل ها و مراکز اقامتی به حد نیاز استان، عدم همراهی مدیران دستگاه های اجرائی با سرمایه گذاران و مشکلات مربوط به اراضی و تغییر کاربری و اجرا ی نشدن طرح های مصوب گردشگری در این سال ها موجب شده تا گلستان به رغم داشتن ظرفیت های مناسب برای سرمایه گذاری و جذب گردشگر امکان ماندگاری کمتری در بین استان های همجوار داشته باشد.

به عقیده فعالان حوزه گردشگری کم کاری و کم توانی مدیران در نگه داشت و همراهی با سرمایه گذارن نه فقط موجب فرار سرمایه گذاران شده که پروژه ها نیز دو دستی به استان های همجوار تقدیم شده است.

این در حالی است که همان پروژه ها که به گفته مدیران استانی امکان اجرای آن ها در استان نیست در دیگر استان ها به راحتی مجوز گرفته و با همراهی مسئولان اجرا و به سود دهی می رسند.

فرصت های گردشگری چون گردشگری مزارع، دریایی، بندر ترکمن، گردشگری روستایی از دیگر ظرفیت های استان است که همچنان بلااستفاده باقی مانده اند و چنانچه این ظرفیت در دیگر استان ها بود بدون شک بیشترین بهره را در جهت درآمدزایی می بردند.

ناکار آمدی در اجرای برخی پروژه های مهم گردشگری استان از جمله کمبود هتل در شهرهای استان، طرح گردشگری آشوراده، توسعه بازارچه اسکله بندر ترکمن، لوتوس ، هفت شهر، هتل شهرداری گرگان، اجری طرح های جذاب شهری و فقدان مراکز فروش ثابت صنایع دستی، به تعویق افتادن پروژه تله کابین علی آباد و گرگان از مهم ترین مواردی است که سال ها است با وجود سرمایه گذار اجرای آنها بلاتکلیف مانده است.

تغییر کاربری چالش اصلی گردشگری گلستان

چند روز پیش رییس اداره میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی گنبدکاووس از صدور ۹ پروانه اجرا یا توسعه طرح‌های گردشگری در این شهرستان مرزی طی ۹ ماه گذشته امسال خبر داد و گفت ارزش سرمایه‌گذاری این طرح‌ها در مجموع ۲ هزار و ۲۲۳ میلیارد ریال است.

مریم آق آتابای اظهار کرده که هفت طرح احداثی حوزه گردشگری این شهرستان هم درحال دریافت استعلام‌های اداری بویژه بحث تغییر کاربری اراضی هستند.

مساله ای که همواره از چالش های اولویت دار بخش گردشگری استان بوده و به همین دلیل بارها یا طرح ها اجرائی نشده یا زمانبر شده و یا اینکه در میانه راه متوقف شده است.

سرگردانی دریافت موافقت اصولی ؛ بلای جان طرح های گردشگری

در اواخر آذرماه امسال معاون سرمایه‌گذاری و تأمین منابع اداره‌کل میراث‌ فرهنگی، گردشگری و صنایع‌ دستی گلستان از برگزاری جلسه کمیسیون فنی و بررسی پرونده ۱۰ طرح سرمایه‌گذاری حوزه گردشگری در سطح استان خبر داد.

مجید رحمانی خلیلی اظهار کرد: پرونده ۱۰ طرح سرمایه‌گذاری حوزه گردشگری اعم از اقامتگاه بوم‌گردی، مجموعه اقامتی، هتل و مجتمع گردشگری در شهرستان‌های استان با حجم سرمایه‌گذاری بالغ‌بر ۳ هزار میلیارد ریال به‌منظور صدور موافقت اصولی بررسی شد.

وی تصریح کرد: این تعداد طرح سرمایه‌گذاری حوزه گردشگری پس از انجام استعلامات مرتبط از دستگاه‌های اجرایی و اخذ تغییر کاربری به مرحله ایجاد خواهند رسید و این امر زمینه‌ساز توسعه و رونق گردشگری و ایجاد اشتغال در استان خواهد شد.

آماری که سال ها است در حوزه گردشگری از سوی مسئولان این بخش ارائه می شود اما در عمل و به گفته خود آنها در زمان دریافت مجوزها، تغییر کاربری و در زمان اجرای پروژه ها، سرمایه گذاران در دست اندازهای اداری می اندازد.

وقتی اجرای طرح های کوچک گردشگری در استان گلستان با چنین مشکلاتی روبرو می شود چگونه می توان انتظار داشت که مگا پروژه های گردشگری استان به این سرعت رنگ اجرائی شدن به خود بگیرد .

اگر چه سند آمایش بخش گردشگری استان نیز در سال ۱۴۰۰ تدوین شد و در کمیسیون سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی تصویب و نهایی شد، اما همچنان اجرای این سند برای رسیدن به افق سال ۱۴۱۴ زنگ و روی اجرا به خود نگرفته است.

لغو قرار داد ۲۰ساله اسکله بندر ترکمن 

از جمله سهل انگاری برخی مدیران وقت در بلاتکلیفی اجرای طرح های گرشگری می توان به بازارچه اسکله بندرترکمن اشاره کرد که ۲ دهه در قالب یک قرارداد ۴۵ ساله، حدود ۱۵ هکتار از اراضی ساحلی بندرترکمن در ازای اجاره ماهانه فقط یک میلیون تومان، برای اجرای طرح گردشگری به بخش خصوصی واگذار شد که در این دو دهه هیچ طرح گردشگری در این مکان اجرائی نشد.

در همین رابطه رئیس قوه قضاییه در سفر اول خود به گلستان با درخواست مردم و مسئولان شهرستان بندرترکمن، اختیارات ویژه به رئیس کل دادگستری استان گلستان تفویض و به وی ماموریت داد تا موضوع را بررسی و اقدام کند.

در پی این دستور، رئیس کل دادگستری گلستان و دادستان مرکز استان و اداره کل بازرسی کار بررسی مفاد این قرارداد را آغاز کردند و پس از بازدید میدانی رئیس کل دادگستری استان و دادستان مرکز استان، پیگیری‌های مستمر برای بازگشت این اراضی به بیت المال شروع شد.

در راستای این پیگیری ها، به گفته رئیس کل دادگستری گلستان، پس از بررسی‌ها و بازدیدهای مختلف خرداد سال گذشته‌ و نشست‌های متعدد، طرفین درباره متمم قرارداد برای فراهم شدن بازگشت زمین‌های بازارچه به شهرداری، توافق کردند.

آسیابی افزود: با ۲ سال تلاش دستگاه قضایی گلستان، این قرارداد پس از ۲۰ سال، لغو و تمام این حدود ۱۵ هکتار زمین های ساحلی اسکله بندرترکمن‌ دوباره به شهرداری این شهر بازگردانده شد.

رئیس کل دادگستری گلستان افزود: همزمان‌ با بازگشت این زمین‌ها به شهرداری ، ساخت ۳۲۰ غرفه با بیش از ۴۵۰ میلیارد تومان اعتبار و مشارکت شهرداری بندرترکمن و بخش خصوصی آغاز شده و قرار است تا ۱.۵ سال ‌آماده و تحویل شود.

حل مشکل ۲۵ ساله طرح گردشگری جزیره آشوراده در زمان ریاست جمهوری شهید رئیسی و انتقال اسناد ثبتی این جزیره از مازندران به گلستان، از دیگر دستاوردهایی بود که اگر چه انجام شد؛ اما اجرائی شدن آن نیز همچنان با روی کار آمدن  دولت چهاردهم و تغییر ریاست سازمان محیط زیست دوباره به بن بست رسید که با پیگیرهای استاندار مجدد همان طرح قبلی مصوب شد، اما اجرائی شدن آن همچنان در هاله ای از ابهام قرار دارد.

مدیران استانی موانع سرمایه گذاری را بردارند

مشاور وزیر میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی که برای انجام مراسم تودیع و معارفه مدیران میراث فرهنگی به گلستان سفر کرده بود در مصاحبه اختصاصی عنوان کرد که حل بخش زیادی از مشکلات به مدیران استانی باز می گردد.

روزبه کردونی با بیان اینکه توسعه گردشگری گلستان نیازمند مدیران قوی در این حوزه است، گفت: مدیران استان می توانند با همراهی یکدیگر بسیاری از موانع را از جلوی پای سرمایه گذاران بردارند و از ظرفیت های استان استفاده و درآمدزایی داشته باشند.

وی افزود: یکی از اصلی‌ترین شروط موفقیت در ساختار اجرایی کشور در حوزه میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی و دیگر حوزه‌ها کاهش تنازع سیاسی، اداری و حتی شخصی است.

کردونی بیان کرد: باید اجماع حاکمیتی برای حل مسائل و مشکلات ایجاد شود و حوزه گردشگری باید از اولویت‌های سرمایه‌گذاری باشد تا مردم از دستاوردهای آن منتفع شوند.

مشاور وزیر و سرپرست اداره‌کل حوزه وزارتی و امور بین‌الملل وزارت میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی با بیان اینکه نسبت به نظام مسائل گلستان غریبه نیستم، تصریح کرد: کشاورزی و گردشگری ۲ محور پیشران توسعه گلستان است و از همه داشته‌ها برای توسعه و پیشرفت در ابعاد مختلف برخوردار است و ظرفیت‌های بکر فراوانی به ویژه در بخش گردشگری دارد.

کردونی گفت: آشتی بین حفظ محیط زیست و تخریب‌نشدن میراث فرهنگی و منابع طبیعی و توسعه گردشگری به هنرمندی تئوری‌پردازانه نیاز دارد و تحقق این مهم تنها با دستور، ابلاغ و آیین‌نامه اتفاق نمی‌افتد.

وی با بیان اینکه اگر تنازع‌ها کاهش یابد و سیاست‌گذاری‌ها به سمت موفقیت برود بسیاری از گره‌ها حل خواهد شد، افزود: شرط موفقیت در عرصه سیاست‌گذاری کاهش تنازع است که این مهم یکی از رویکردهای دولت چهاردهم است و به طور قطع با رویکرد وفاق ملی قابل تحقق است.

مشاور وزیر و سرپرست اداره‌کل حوزه وزارتی و امور بین‌الملل وزارت میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی خاطرنشان کرد: گرچه تغییر ضروری است اما تغییر در نگاه دولت چهاردهم و وزیر میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری به معنای تخریب نیست. امروز تغییر در همه دستگاه‌ها نیاز است اما این تغییر به معنای نفی توانمندی‌ها و زحمات مدیرکل سابق میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان نیست بلکه به منزله حفظ دستاوردهای قدیمی و افزایش دستاوردهای آینده است.

گردشگری به مثابه چاه نفت برای گلستان است

معاون سیاسی امنیتی استاندار گلستان گفت: ظرفیت‌های گردشگری می‌توانند به‌مثابه چاه نفتی برای توسعه اقتصادی استان عمل کنند.

محمد حمیدی اظهار کرد: برای توسعه گردشگری در استان باید تعامل بین مدیران افزایش یابد و اصلاحات جدی در روند صدور مجوزها صورت گیرد.

حمیدی با اشاره به طرح گردشگری آشوراده بیان کرد: اگر این طرح در هر استان دیگری بود، تاکنون به بهره‌برداری رسیده بود. بخشی از این عدم پیشرفت به کم‌کاری‌های داخل استان برمی‌گردد.

وی ادامه داد: لازم است پیش از آغاز پروژه‌ها و سرمایه‌گذاری‌ها، با تعامل میان دستگاه‌ها مشکلات موجود برطرف شوند.

حمیدی تأکید کرد: مدیران باید در اعطای مجوزها جسارت بیشتری داشته باشند و از پنهان شدن پشت قوانین پیچیده و موانع بپرهیزند.

معاون سیاسی امنیتی استاندار گلستان خاطر نشان کرد: اگر همچنان پشت این گره‌های قانونی پنهان شویم و راه‌حل مناسبی ارائه ندهیم، هر سال مجبور خواهیم بود همین صحبت‌های تکراری را بشنویم و هیچ سودی نصیب استان نخواهد شد.

اعتبارات قطره چکانی نفس اجرای طرح ها را گرفت

مدیرکل سابق میراث‌ فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی گلستان نیز گفت: گلستان افزون‌بر هزار و ۵۱ روستا دارد که بیشتر روستاهای آن مستعد گردشگری است، اما ایجاد تاسیسات گردشگری در همه این روستاها ممنوع است و این مانع باید در سطح ملی برطرف شود.

محمدجواد ساوری افزود: دیوار تاریخی گرگان که می‌توانست با دیوار چین برابری کند در دولت سیزدهم و دولت‌های قبل از آن پیشرفت زیادی نداشته و اعتبار چندانی به این پروژه اختصاص پیدا نکرد که با توجه به شرایط اضطراری دیوار تاریخی گرگان، پیگیری‌های متعددی انجام شد و امیدوارم به زودی به نتیجه برسد.

وی بیان کرد: از محل اعتبارات سفر استانی رییس جمهور دولت سیزدهم به گلستان، اعتباری برای مرمت برج قابوس در نظر گرفته شد که این میزان اعتبار قطره‌چکانی به دست ما رسید و برای تخصیص آن هم باید بروکراسی اداری و سختی‌های زیادی را متحمل می‌شدیم که در نتیجه پیگیری‌ها حدود ۸۰ میلیارد ریال اعتبار به این پروژه اختصاص پیدا کرد.

مدیرکل سابق میراث‌ فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی گلستان گفت: بافت تاریخی گرگان به عنوان اولین بافت تاریخی ثبت‌شده کشور به سامان نرسید و بیش از ۸۰۰ نقطه در بافت وجود دارد که نیاز به خرید دارد اما به دلیل کمبود اعتبارات وزارتخانه، امکان‌پذیر نیست و یا نیازمند سرمایه‌گذاری و جذب سرمایه‌گذار است.

ساوری از سنگ‌اندازی برخی دستگاه‌های اجرایی برای اجرای پروژه‌های گردشگری گلایه کرد و افزود: از تهران، کاشان و اصفهان تعدادی سرمایه‌گذار برای سرمایه‌گذاری در بافت تاریخی گرگان جذب کردیم اما این سرمایه‌گذاران خرد و کلان به دلیل سنگ‌اندازی برخی دستگاه‌های متولی از فعالیت در استان منصرف شدند و تلاش‌های فراوان ما برای ارتقای بافت تاریخی گرگان به ثمر نرسید.

راه توسعه استان گلستان از صنعت گردشگری می گذرد

استاندار گلستان با تأکید بر لزوم توجه به ظرفیت‌های گردشگری استان، گفت: یکی از اولویت‌های اصلی ما در استان، توسعه صنعت گردشگری است. با توجه به جاذبه‌های طبیعی و تاریخی گلستان، این استان پتانسیل تبدیل شدن به یکی از مقاصد مهم گردشگری کشور را دارد. در این راستا، باید موانع موجود که توسط دستگاه‌هایی همچون جهاد کشاورزی، منابع طبیعی و محیط زیست ایجاد می‌شود، رفع شوند تا بتوانیم از این ظرفیت‌ها به بهترین نحو استفاده کنیم.

علی اصغر طهماسبی همچنین به مشکلات و بن‌بست‌های موجود در استان اشاره کرد و گفت: با وجود ظرفیت‌های فراوان استان در زمینه‌های مختلف طبیعی، کشاورزی و گردشگری، شاهد مهاجرت گسترده جوانان گلستانی به دیگر استان‌ها برای تأمین معیشت و اشتغال هستیم. این مهاجرت‌ها نشانه‌ای از نبود فرصت‌های شغلی و توسعه متوازن است و این وضعیت نباید ادامه پیدا کند.

وی تاکید کرد: توسعه استان گلستان را باید در صنعت گردشگری دنبال کنیم که متاسفانه برخی قوانین دست و پاگیر به‌عنوان یکی از عوامل موجب عقب‌ماندگی استان در حوزه زیرساخت‌های حوزه گردشگری شده است.

سخن آخر

اگر چه برخی مسئولان در گذر زمان همواره بر این ادعا بودند که بسیاری از مجوزهای گردشگری گلستان نیازمند استعلام های متعدد از مرکز است و اختیاری برای رفع موانع سرمایه گذاری ندارند، اما در ماده ۲۲۳ همین برنامه هفتم توسعه تاکید شده که به‌منظور " ایجاد مدیریت یکپارچه و متمرکز و تسریع در توسعه سرمایه‌گذاری بخش گردشگری ساحلی و دریایی توسط بخش غیردولتی تمام تصمیم گیری‌‌‌‌ها برای اجرای طرح‌‌های گردشگری اعم از صدور مجوز پاسخ استعلامات نحوه فرآیند و قرارداد‌‌های واگذاری عرصه ساحلی و پهنه دریایی استفاده از اسکله‌‌های موجود برای کاربری ترکیبی گردشگری مسافری به شورای متشکل از استانداران استان‌‌های ساحلی (رئیس)، ادارات کل‌ ‌‌میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی (دبیر) راه و شهرسازی منابع طبیعی و آبخیزداری، بنادر و دریانوردی و محیط زیست تفویض‌ می‌‌شود."

این بار و در اتفاقی جدید تغییرات مدیریتی در سطح استان گلستان بخصوص در اداره کل میراث فرهنگی ، صنایع دستی و گردشگری این امید را  نوید می دهد که راه برای سرمایه گذاری و اجرای طرح های بر روی کاغذ مانده استان هموار می شود، اما باید نشست و دید آیا چشم انتظاری برای اجرای پروژه های کلان گردشگری گلستان به پایان خواهد آمد .......