وضعیت اینترنت در ایران؛ از چالش‌های زیرساختی تا رشد اینترنت ماهواره‌ای

به گزارش اقتصادآنلاین، اینترنت، به‌عنوان یکی از مهم‌ترین زیرساخت‌های فناوری، در ایران با چالش‌های متعددی مواجه است. گزارش جدید کمیسیون اینترنت انجمن تجارت الکترونیک تهران، تصویری جامع از وضعیت اینترنت در کشور ارائه می‌دهد. این گزارش نه‌تنها مشکلات زیرساختی و محدودیت‌های داخلی را آشکار می‌کند، بلکه به گسترش استفاده از اینترنت ماهواره‌ای و تأثیر آن بر تجربه کاربران اشاره دارد.

رشد اینترنت ماهواره‌ای؛ گزینه‌ای برای فرار از محدودیت‌ها

طبق این گزارش، استفاده از اینترنت ماهواره‌ای در ایران طی یک سال گذشته ۲۰ برابر افزایش یافته است. بیش از ۳۰ هزار کاربر ایرانی حاضر شده‌اند ماهانه هزینه‌ای بین ۷۰۰ تا ۲۰۰۰ دلار برای دسترسی به این خدمات پرداخت کنند. این نشان می‌دهد که بسیاری از کاربران، اینترنت ماهواره‌ای را به‌عنوان راهی برای غلبه بر کندی و اختلالات اینترنت داخلی انتخاب کرده‌اند. با ورود فناوری‌های پیشرفته‌تری مانند Direct To Cell، انتظار می‌رود محدودیت‌های سنتی دسترسی به اینترنت ناکارآمد شود و چالش‌های جدیدی برای سیاست‌گذاران ایجاد کند.

اختلالات و خسارت‌های اقتصادی

یکی از جنبه‌های مهم این گزارش، تأثیر اختلالات اینترنتی بر کسب‌وکارهاست. بررسی‌ها نشان می‌دهد اختلال در پروتکل HTTP۳ به تنهایی روزانه حدود ۲ میلیارد تومان خسارت به یک شرکت استارت‌آپی وارد می‌کند. همچنین، استفاده گسترده از فیلترشکن‌های رایگان باعث آلودگی شبکه و افزایش حملات DDoS شده است، که این امر امنیت شبکه را به شدت تهدید می‌کند.

فریب آماری با Speedtest

سیاست‌گذاران ایرانی برای اثبات بهبود کیفیت اینترنت به داده‌های پایگاه Speedtest استناد می‌کنند، اما تحلیل‌ها نشان می‌دهد این داده‌ها به‌طور عمده به کاربران تهران و اینترنت ثابت مربوط است و بسیاری از استان‌ها داده کافی ندارند. به همین دلیل، این سامانه نمی‌تواند مرجعی قابل‌اعتماد برای ارزیابی کیفیت اینترنت کشور باشد.

وضعیت دسترسی؛ همچنان در میان بدترین‌های جهان

کیفیت اینترنت ایران نسبت به گزارش قبلی تغییر چشم‌گیری نداشته است. ایران با سه ویژگی کندی، اختلال و محدودیت، در جایگاه ۹۵ از میان ۱۰۰ کشور قرار گرفته است. بر اساس داده‌های Google Crux و OONI، کیفیت اینترنت در ایران همچنان یکی از بدترین‌ها در جهان است. در مقایسه‌ای میان ایران، ترکیه و امارات، کاربران ایرانی تجربه‌ای باکیفیت پایین‌تر در استفاده از خدمات آنلاین دارند.

مشکلات زیرساختی؛ از ADSL تا فیبر نوری

بیش از ۷۰ درصد اتصالات ADSL در ایران کمتر از ۱۰ مگابیت بر ثانیه سرعت دارند، که نشان‌دهنده فرسودگی این فناوری است. علاوه بر این، سرعت آپلود کمتر از ۹۰۰ کیلوبیت بر ثانیه کاربران را با مشکلات زیادی مواجه کرده است. توسعه فیبر نوری و بهبود زیرساخت‌ها، به‌عنوان یکی از اولویت‌های اصلی، می‌تواند گام مهمی در ارتقای کیفیت اینترنت باشد.

مطالبات انجمن تجارت الکترونیک

در بخش پایانی گزارش، کمیسیون اینترنت بر لزوم شفافیت در مسدودسازی دامنه‌ها و آی‌پی‌های اینترنتی تأکید کرده است. پیش‌نویسی برای مطالبه‌گری از کارگروه مصادیق محتوای مجرمانه ارائه شده است که شامل بند‌هایی مانند امکان استعلام آنلاین دامنه‌های مسدودشده و ثبت اعتراض کاربران می‌شود. همچنین پیشنهاد شده است که مسدودسازی دامنه‌های بزرگ بدون تأیید شورای عالی فضای مجازی ممنوع شود.

گزارش چهارم کیفیت اینترنت ایران، تصویری نگران‌کننده از وضعیت موجود ارائه می‌دهد. با وجود برخی پیشرفت‌های محدود، اینترنت کشور همچنان با مشکلات جدی زیرساختی، محدودیت‌های داخلی و فیلترینگ گسترده مواجه است. برای بهبود وضعیت، توسعه زیرساخت‌ها، اصلاح قوانین و شفافیت در سیاست‌گذاری‌ها ضروری به نظر می‌رسد. افزایش استفاده از اینترنت ماهواره‌ای نیز نشان‌دهنده نیاز فوری به راه‌حل‌های نوآورانه برای بهبود دسترسی به اینترنت در ایران است.