بازندگان و برندگان تحولات اخیر سوریه کدام بازیگران هستند؟
آنکارا به دنبال تحولات اخیر در سوریه از نفوذ بالایی در آن کشور برخوردار خواهد شد و برنده اصلی خواهد بود. ممکن است ترکیه از این نفوذ برای مهار کرد‌های سوری استفاده کند. ترکیه به دلایل ژئوپولیتیک و رقابت با ایران، از ۱۴ سال پیش از مخالفان اسد حمایت کرده بود. ترکیه حامی اصلی گروه‌های مخالف اسلامگرای مسلح سوریه بوده است.
به گزارش اقتصادآنلاین به نقل از پولیتیکو، فروپاشی غافل‌گیرکننده حکومت اسد در سوریه نه صرفا سقوط یک خاندان سیاسی که از دهه ۱۹۷۰ میلادی بر سوریه حکمرانی کرده بودند بلکه مصداق یک زلزله ژئوپولیتیکی بود که برندگان و بازندگانی در منطقه و جهان داشته است.
بازندگان تحولات اخیر سوریه
روسیه: کرملین یکی از متحدان مهم خود در منطقه را با سقوط اسد از دست داد. احتمالا آن کشور پایگاه‌های نظامی ارزشمند خود در سوریه را نیز از دست خواهد داد. روسیه در سال ۲۰۱۵ برای حمایت از حکومت اسد در جنگ داخلی سوریه دست به مداخله نظامی زد و به بمباران هوایی پرداخت. روسیه به طور خاص، برای پایگاه دریایی خود در طرطوس ارزش زیادی قائل است پایگاهی که به آن کشور اجازه می‌دهد از ناو‌های جنگی خود در دریای مدیترانه پشتیبانی کند.
مسکو پیش‌تر بر اسد برای آشتی با اردوغان فشار آورده بود و خواستار بررسی راه حل‌های سیاسی از سوی اسد برای پایان دادن به جنگ داخلی بود. اگر این اتفاق رخ می‌داد، بدون تردید در‌های سوریه را به روی تجارت پرسود با روسیه باز می‌کرد و احتمالاً امنیت پایگاه‌های هوایی و دریایی استراتژیک مسکو در سوریه را تضمین کرده بود. کرملین در تابستان سال جاری میلادی بار‌ها به دنبال ترتیب دادن دیدار‌های رو در رو بین رهبران سوریه و ترکیه بود.
با این وجود، روسیه اکنون باید با دولت جدید سوریه که رهبران آن هنوز مشخص نشده اند درباره آینده پایگاه‌های نظامی و سامانه دفاع موشکی پیشرفته اس-۴۰۰ خود که هنوز در سوریه مستقر هستند مذاکره کند. گزارش شده است که معارضان سوری اجزای حیاتی و دست نخورده آن سامانه را تصرف کرده‌اند. این بدان معناست که به طور بالقوه آنان در صورت تمایل و تشخیص ضرورت می‌توانند کار مهندسی معکوس را بر روی آن سامانه انجام دهند.
فرقه علوی: این فرقه در سوریه که شاخه‌ای از اسلام شیعی محسوب می‌شود و اعضای آن ۱۰ درصد مردم سوریه را تشکیل می‌دهند اکنون در معرض خطر قرار گرفته است. خاندان اسد خود از فرقه علوی بودند و علوی‌ها بدین خاطر در طول زمامداری آنان از امتیازاتی برخوردار شدند. علوی‌ها ستون فقرات حکومت بعثی سوریه بودند و مناصب بالایی را در دولت، ارتش و سرویس‌های اطلاعاتی آن کشور برعهده داشتند. در سال‌های اولیه شورش، آنان "شبیحه" را تشکیل دادند، شبه نظامیانی که به دلیل سازماندهی آزادانه طرفدار اسد بودند و دست به اقدام علیه مخالفان می‌زدند. حتی اگر تحریرالشام بخواهد جلوی انتقام جویی علیه علوی‌ها را بگیرد شاید موفق نشود.
مسیحیان سوری: مسیحیان در سوریه که تا حدی در زمان زمامداری خاندان اسد در امنیت به سر می‌بردند نیز ممکن است هدف آزار و اذیت قرار گیرند.
کرد‌های سوریه: بشار اسد عمدتا کرد‌های سوریه را در شمال شرق سوریه به حال خود رها کرده بود جایی که آنان از وضعیت نیمه خودمختاری برخوردار بودند. این که یک رژیم سیاسی جدید در دمشق اگر تحت سلطه اسلام‌گرایان باشد به کرد‌ها آزادی عمل مشابهی خواهد داد یا خیر جای تردید دارد به ویژه آن که تحریرالشام پیروزی خود را مدیون اردوغان است که دشمن کُرد‌های سوریه قلمداد می‌شود. اظهارات اخیر ترامپ مبنی بر این که آمریکا باید در تحولات سوریه مداخله کند نیز می‌تواند بر نگرانی کرد‌ها از بابت تنها ماندن در برابر تحریرالشام بیفزاید.
زنان: زنان سوری ممکن است حقوق خود را از دست بدهند. نیرو‌هایی که اکنون در سوریه پیروز شده‌اند می‌خواهند نشان دهند که مشابه طالبان در افغانستان نیستند، اما ممکن است به مرور زمان در آن مسیر گام بردارند. نکته دیگر آن که جنگ داخلی در سوریه به طور خاص به زنان و مسیحیان آسیب رسانده بود.
برندگان تحولات اخیر سوریه
اسرائیل (در کوتاه مدت): رژیم اسرائیل دست کم برای مدتی می‌تواند تحولات سوریه را به نفع خود قلمداد کند چرا که تصور می‌کند از نفوذ ایران و قدرت حزب الله لبنان کاسته شده است. با این وجود حضور یک حکومت اسلام گرا با قرائتی افراطی از اسلام در همسایگی اسرائیل ممکن است در بلند مدت گزینه‌ای ایده آل برای اسرائیلی‌ها نباشد.
سقوط اسد باعث رفع منازعه میان ایران و اسرائیل نخواهد شد، اما نتانیاهو نخست وزیر اسرائیل را جسورتر خواهد ساخت تا با هماهنگی با ترامپ برای تضعیف اقتصاد ایران و تشدید تحریم‌ها اقداماتی صورت دهد.
ترکیه: آنکارا به دنبال تحولات اخیر در سوریه از نفوذ بالایی در آن کشور برخوردار خواهد شد. ممکن است ترکیه از این نفوذ برای مهار کرد‌های سوری استفاده کند. ترکیه به دلایل ژئوپولیتیک و رقابت با ایران، از ۱۴ سال پیش از مخالفان اسد حمایت کرده بود. ترکیه حامی اصلی گروه‌های مخالف اسلامگرای مسلح سوریه بوده است. همان طور که شدت جنگ داخلی در سوریه گسترش یافت و جناح‌های شورشی میانه رو و سکولار طرفدار دموکراسی به حاشیه رفتند یا توسط رقبای سرسخت‌تر و منظم‌تر اسلامگرای خود دست پایین‌تر را پیدا کردند، دست آنکارا قوی‌تر شد. سقوط اسد احتمالا به اردوغان کمک خواهد کرد تا برنامه ژئوپولیتیکی خود را پیش برد و به او فرصتی برای دستیابی به چندین هدف استراتژیک می‌دهد. هم چنین، سقوط اسد می‌تواند به نفع صاحبان کسب و کار ترکیه نیز باشد تا در بازسازی سوریه مشارکت کنند.
اسلام گرایان سنی: این طیف که در طول زمامداری بشار اسد و پدرش به شدت سرکوب شده بودند اکنون زمام امور را در دست می‌گیرند. رهبری جدید سوریه شامل نیرو‌هایی است که هر چند می‌گویند افراط گرایی را کنار گذاشته‌اند اما پیش‌تر در داعش و القاعده حضور داشته‌اند. پس فعلا برای قضاوت خیلی زود است و باید محتاط بود.
ایالات متحده (احتمالا): آمریکا ممکن است تصور کند که تحولات اخیر در سوریه به ضرر روسیه و ایران بود و به نفع آن کشور است، اما واقعیت آن است که وضعیت نهایی بستگی به روند اتفاقات پیش رو در آینده دارد.
اتحادیه اروپا: کشور‌های اروپایی نیز می‌توانند از تغییر حکومت در سوریه متنفع شوند. به ویژه اگر این به معنای ورود پناهجویان آواره سوری کم‌تر به قاره اروپا باشد. افزایش موج مهاجرت سوری‌ها به کشور‌های اروپایی در سالیان اخیر بر تحولات سیاسی آن کشور‌ها نیز تاثیرگذار بوده چرا که به تشدید احساسات ضد مهاجرتی و افزایش اقبال عمومی به احزاب پوپولیست ضد مهاجرت راست افراطی در انتخابات کشور‌های اروپایی دامن زده است.
