راهنمای خرید لاستیک خودرو / تایر مناسب هر خودرو را بشناسید
تایر در عملکرد و کیفیت سواری خودرو نقش به‌سزایی دارد، اما اغلب در نگاه عموم جایگاه حساس تایر جدی گرفته نمی‌شود و همین امر سبب بروز مشکلات دیگر برای رانندگان می‌شود. در این گزارش راهنمای خرید تایر و لاستیک خودرو را بخوانید.
به گزارش سرویس خودروی اقتصاد انلاین، انتخاب تایر مناسب برای خودرو می‌تواند سبب بهبود تجربه‌ی رانندگی، کاهش مصرف سوخت، افزایش ایمنی و صرفه‌جویی اقتصادی شود.
انتخاب تایر مناسب برای خودرو به دلیل وجود انواع مختلف تایر، روش‌های گوناگون ساخت، شماره‌ها و کد‌های حک شده و ویژگی‌های فنی متفاوت، نیازمند آگاهی و دانش کافی است. تنوع فاکتور‌های تاثیرگذار در انتخاب تایر و پیچیدگی‌های مربوطه، بسیاری از مالکان خودرو را وادار می‌کند که تنها بر اساس توصیه فروشندگان اقدام به خرید کنند. این مسئله در برخی موارد، زمینه‌ساز سوءاستفاده‌های افراد سودجو شده و حتی می‌تواند به خسارات جبران‌ناپذیری منجر شود.
به منظور جلوگیری از بروز چنین مشکلاتی و برای افزایش آگاهی عمومی نسبت به انتخاب صحیح تایر، ضروری است که اطلاعات جامعی درباره انواع تایر، استاندارد‌های تولید، نحوه خواندن شماره‌ها و علائم روی تایرها و نیز ویژگی‌های فنی مختلف آنها در دسترس قرار گیرد. با افزایش دانش مالکان خودرو درباره تایر و اهمیت انتخاب درست، می‌توان خطرات ناشی از انتخاب نادرست را کاهش داده و هزینه‌های اضافی ناشی از خرید تایر نامناسب را به حداقل رساند.
انواع مختلف تایرها
تایرها را می‌توان به روش‌های مختلف و متنوعی دسته‌بندی کرد، اما مهم‌ترین دسته‌بندی‌ها برای انتخاب تایر مناسب خودروی سواری نوع ساخت و شرایط کاربرد است. در ادامه به توضیح هر یک از این دسته‌بندی‌ها می‌پردازیم.
-نوع ساخت تایر‌های مختلف
مدت زیادی از زمانی‌که تایر‌های تیوب‌دار در ایران رواج داشتند نمی‌گذرد، اما به مرور و با ورود خودرو‌ها و تکنولوژی‌های جدید به کشور تایر‌های بدون تیوب یا به اصطلاح «تیوب‌لس» جای نمونه‌های گذشته را گرفتند. در تایر‌های بدون تیوب برخلاف گذشته، هوا میان تایر و رینگ محبوس می‌شود و این امر موجب می‌شود که درصد پنچری‌های ساده تاحد زیادی کاهش یابد. به‌طور کلی تایر‌های بدون تیوب ازلحاظ نوع ساخت به سه دسته‌ی رادیال، بایاس مورب و بایاس کمربندی تقسیم می‌شوند.
●تایر رادیال
درحال‌حاضر بیشترین سهم تولید در بازار تایر به تولید نمونه‌های رادیال اختصاص دارد. در این تایرها تسمه‌های فولادی به‌کار رفته در لایه‌های زیرین پوشش لاستیک به‌صورت عمود بر جهت حرکت یا آج قرار گرفته‌اند. تایر‌های رادیال در مقایسه با سایر نمونه‌ها طول عمر بالاتر و مقاومت غلتشی کمتری دارند که این امر سبب بهبود مصرف سوخت و افزایش بازده خودرو می‌شود، به‌علاوه تایر‌های رادیال فرمان‌پذیری خودرو را افزایش می‌دهند. از معایب این نوع تایرها می‌توان به عملکرد نامناسب در مسیر‌های ناهموار و چسبندگی کمتر با سطح جاده در سرعت‌های پایین اشاره کرد.
●تایر بایاس مورب
در تایر‌های بایاس تسمه‌های فولادی به‌کار رفته در ساختار تایر با زاویه‌ی ۳۰ تا ۴۰ درجه از یک طوقه به سمت طوقه‌ی دیگر تنیده شده‌اند. این ساختار سبب می‌شود که تایر‌های بایاس در جاده‌های ناهموار با انعطاف‌پذیری قابل قبولی داشته باشند.
●تایر بایاس کمربندی
تایر بایاس کمربندی از چند لایه‌ی تنیده شده‌ی تسمه‌های فولادی با زوایای مختلف ساخته می‌شود و همین امر سبب برتری آنها نسبت به تایر‌های بایاس مورب می‌شود. به‌طور کلی تایر‌های بایاس نسبت به نمونه‌های رادیال صدای بیشتری تولید می‌کنند و اغلب برای رانندگی در شرایط آفرود مناسبند.
●تایر ران‌فلت
تایر‌های ران‌فلت در دو نوع خود حمایتگر و دارای حلقه‌ی حمایتگر تولید می‌شوند. اگرچه این تایرها در اواسط دهه‌ی ۸۰ میلادی معرفی شدند، اما در سال‌های اخیر استفاده‌ی گسترده از آنها معمول شده است. مهم‌ترین مزیت این تایرها توانایی حرکت در حالت پنچر با حداکثر سرعت ۸۰ کیلومتر بر ساعت برای مسافتی حدود ۸۰ کیلومتر است که این امر سبب می‌شود راننده بتواند خود را به نزدیک‌ترین تعمیرگاه برساند.
-شرایط کاربرد تایر‌های مختلف
تایر‌های مختلف برای شرایط جاده‌ای و آب‌وهوایی و عملکردی متفاوتی ساخته می‌شوند و استفاده از آنها در شرایط غیر از طراحی سبب کاهش چشمگیر در عملکرد آنها می‌شود. به‌طور کلی شرایط جاده‌ای به سه دسته‌ی آفرود و همه‌جارو و معمولی، شرایط آب‌وهوایی به سه دسته‌ی تابستانه و زمستانه و چهارفصل و شرایط عملکردی به دو دسته‌ی معمولی و مسابقه‌ای تقسیم‌بندی می‌شوند. هر یک از دسته‌ها امکان ادغام در سایر دسته‌ها را دارد به این معنی که برای مثال یک لاستیک آفرود می‌تواند تابستانه، زمستانه یا چهار فصل باشد.
●تایر آفرود
تایر آفرود برای خودرو‌های شاسی‌بلند با قابلیت حرکت در مسیر‌های ناهموار طراحی شده است. اگر اهل ماجراجویی در مسیر‌های ناهموار هستید، حتما به این تایرها نیاز دارید. تایر‌های آفرود طوری طراحی شده‌اند که بتوانند انعطاف لازم برای عبور از مسیر‌های ناهموار را داشته باشند و باتوجه‌به شرایط سخت این مسیر‌ها طول عمر مناسبی داشته باشند. تایر آفرود دارای شیار و آج عمیق‌تر و پهن‌تری نسبت به سایر تایرها است که به آن کمک می‌کند حداکثر چسبندگی را در مسیر‌های گلی و نرم ایجاد کند.
●تایر همه‌جارو
همان‌طور که از نام این تایرها پیدا است، قابلیت استفاده در شرایط آفرود و معمولی را دارند، اما به‌طور حتم این تایرها نمی‌توانند جایگزین مناسبی برای آفرودبازان حرفه‌ای باشند. اگر آفرود یک سرگرمی گاه‌گدار برای شما است می‌توانید از تایر‌های همه‌جارو استفاده کنید. این تایرها در مقایسه به تایر‌های آفرود شیار‌های باریک‌تری دارند تا در جاده‌ّای معمولی چسبندگی مناسبی داشته باشند.
●تایر معمولی
تایر‌های معمولی بهترین انتخاب برای رانندگی در سطح جاده‌های استانداردند. آج و شیار این تایرها عمق کمتری دارد و برای رانندگی در جاده‌ها طراحی و بهینه شده‌اند. چسبندگی با سطح جاده در این تایرها اولویت طراحی بوده است.
●تایر تابستانه
تایر‌های تابستانه برخلاف نامشان تنها برای رانندگی در شرایط گرم و خشک و به‌دور از باران رطوبت ساخته نشده‌اند، بلکه این تایرها در شرایط بارش سنگین باران نیز عملکرد خارق‌العاده‌ای دارند. تایر‌های تابستانه در شرایط دمایی فصل تابستان بهترین عملکرد را دارند. در این تایرها به سبب استفاده از مواد خاص، در دمای بالا تایرها چسبندگی فوق‌العاده‌ای با سطح جاده ایجاد می‌کنند که سبب کنترل‌پذیری بهتر در پیچ‌ها و بهبود بازده کلی خودرو می‌شود. تایر‌های تابستانه در شرایط لغزندگی جاده نیز عملکرد بسیار مناسبی دارند به‌طوری‌که در زمان بارش شدید باران نیز از لغزیدن خودرو جلوگیری می‌کنند. شیار‌ها و آج موجود روی این تایرها باریک و کم‌عمق است تا بیشترین سطح تماس لاستیک با جاده حفظ شود. آج این تایرها نامتقارن است به همین دلیل تعویض چرخ‌های عقب و جلو برای سایش متقارن تایرها پیشنهاد نمی‌شود و بهتر است چرخ‌های چپ و راست در هر محور با یکدیگر تعویض شوند.
این تایرها در شرایط دمای سرد انعطاف‌پذیری خود را از دست می‌دهند و به همین دلیل فرمان‌پذیری خودرو کاهش یافته و حرکت بدون لغزش در این شرایط دشوار می‌شود. به دلیل عمق کم شیار‌ها در تایر تابستانه این تایرها برای رانندگی در شرایط برفی ناایمن و خطرناکند.
●تایر زمستانه
تایر زمستانه طوری طراحی شده است که برای رانندگی در جاده‌های پوشیده از برف و یخ ایمن باشد. آج این تایرها عمیق است و سطحشان با شیار‌های متقاطع پوشیده شده است. عمق شیار‌ها سبب می‌شود که آج‌ها به حد کافی در برف فرو رفته چسبندگی لازم با سطح جاده را ایجاد نمایند. بعضی از تایر‌های زمستانه به میخ‌های فلزی یا سرامیکی مجهز شده‌اند که می‌تواند در شرایط یخبندان بسیار مفید باشد. استفاده از تایر‌های زمستانه در فصول دیگر می‌تواند سبب کاهش فرمان‌پذیری و ایجاد سروصدا شود.
●تایر چهار فصل
تایر چهار فصل ویژگی‌های تایر‌های تابستانه و زمستانه را به‌طور هم‌زمان فراهم می‌کند. این تایرها ازلحاظ عملکرد و ویژگی میان دو تایر قبلی قرار می‌گیرند و در طیف وسیعی از شرایط دمایی و سطح جاده عملکرد قابل قبولی دارند. امروزه بخش وسیعی از سهم بازار به تایر‌های چهار فصل اختصاص دارد چراکه ازلحاظ قیمتی ارزان‌تر از نمونه‌های تابستانه‌ی سطح بالا و ازلحاظ عملکردی مناسب رانندگی روزمره‌اند.
فاکتور‌های مهم هنگام خرید تایر
حال که با ویژگی‌ها و عوامل مهم در انتخاب تایر آشنا شدیم، زمان آن است که فاکتور‌های مهم هنگام انتخاب و خرید تایر را مورد بررسی قرار دهیم. به‌طور کلی ۱۴ فاکتور مهم در انتخاب تایر دخیل است که بعضی از آنها در اولویت توجه و بعضی دیگر اهمیت کمتری دارند. در ادامه به معرفی و توضیح این ۱۴ عامل مهم به ترتیب اولویت توجه از زیاد به کم می‌پردازیم، البته که تعدادی از این عوامل با یکدیگر همبستگی دارند و گاهی باید چند عامل را به‌طور هم‌زمان مورد توجه قرار دهید:
１. بودجه
مهم‌ترین عامل در هنگام خرید تایر جدید میزان بودجه‌ای است که به این امر اختصاص داده‌اید. باتوجه‌به بازه‌ی وسیع قیمت‌ها در این بازار، ابتدا باید حداقل و حداکثر بودجه‌ی قابل پرداخت را معین کنید. البته باید در نظر داشته باشید که عوامل دیگری نظیر کاربرد (منظور تایر مسابقه‌ای یا آفرود) می‌تواند تاحدودی شما را در تعیین میزان بار مالی‌ای که باید متحمل شوید، کمک کند.
２. کاربرد
دومین عامل هنگام خرید تایر جدید توجه به نیاز‌ها و انتظاراتتان است. اگر مالک خودروی شاسی‌بلند هستید و ممکن است در طول سال انگشت‌شمار به ماجراجویی در مسیر‌های آفرود بپردازید، احتمالا انتخاب یک تایر همه‌جارو برای شما مناسب‌تر است. اگر هدفتان شرکت در مسابقات درگ است باید سراغ انتخاب تایر‌های مسابقه‌ای بروید. در هر حال قبل از اقدام به خرید تمامی نیاز‌ها و انتظارات خود را لیست و سپس اقدام به تعیین نوع تایر کنید.
３. تعداد تایر
اگر به هر دلیلی قصد تعویض تنها یکی از تایر‌های خودرو را دارید، به‌طور اکید توصیه می‌کنیم که تایر جدید را مشابه سایر تایرها (ازلحاظ برند و مدل) یا حداقل مشابه تایر مقابل روی همان اکسل انتخاب کنید. دلیل این امر تفاوت در میزان صدای تولید شده توسط تایرها، میزان خشکی و نرمی تایر برند‌های مختلف و تفاوت در الگوی سایش است. هر یک از عوامل ذکر شده در کیفیت سواری و فرمان‌پذیری خودرو تأثیرگذار است.
４. آب‌وهوا
عامل مهم دیگر توجه به آب‌وهوایی است که قصد استفاده از تایر را در آن دارید. به‌طور معمول در کشور‌های دیگر مالکان خودرو‌ها دو سری تایر متفاوت برای خودرو خریداری می‌کنند و در طول فصل زمستان از تایر‌های زمستانه استفاده می‌کنند، اما در ایران باتوجه‌به قیمت زیاد تایرها و شرایط آب‌وهوایی متعادل انتخاب تایر‌های چهارفصل می‌تواند انتخابی اقتصادی و عاقلانه باشد.
５. انقضا
تایرها هم مانند سایر محصولات مصرفی در خودرو‌ها تاریخ انقضا دارند. شرکت‌های تولیدکننده‌ی تایر موظفند تاریخ انقضا را روی بسته‌بندی تایر درج کنند. توجه داشته باشید که تاریخ انقضای تایر به استفاده یا عدم استفاده از آن وابسته نیست و چنانچه تاریخ انقضای یک تایر کاملا نو فرابرسد، استفاده از آن بسیار خطرناک خواهد بود.
۶. سایز و پهنا
قطر رینگ خودرو عاملی تعیین‌کننده در تعیین سایز و پهنای تایر است. برای تعیین اندازه‌ی رینگ می‌توانید از پلاک نصب شده در قسمت داخلی در راننده که مربوط به اطلاعات تایر خودرو است کمک بگیرید، یا قطر رینگ را بر حسب اینچ اندازه‌گیری کنید یا عدد مربوط به آن را از روی تایر قدیمی بخوانید.
۷. فاق
نسبت فاق به پهنای تایر عامل دیگری است که در هنگام خرید باید به آن توجه داشت. هرچه این نسبت کوچکتر باشد تایر خشک‌تر است و ویژگی‌های تایر‌های مسابقه‌ای در آن بیشتر می‌شود. اگرچه دیواره‌های جانبی تایر‌های فاق کوتاه مقاوم‌تر از سایر تایرها است، اما هنگام افتادن در چاله در سرعت‌های بالا احتمال پارگی دیواره در آنها بیشتر است.
۸. زمان خرید
زمان خرید تایر نو از دو منظر قابل بررسی است، اولی زمان نیاز به تعویض تایر باتوجه‌به عمر تایر یا فرارسیدن انقضا یا بروز ایراد غیرقابل ترمیم و دومی زمان خرید تایر نو برای صرفه‌جویی اقتصادی است. برای تشخیص زمان مناسب تعویض تایر کهنه با نو معمولا بررسی ظاهری تایر‌های قدیمی یا توجه به تاریخ انقضای تایر کفایت می‌کند. هرگاه عمق شیار‌های روی تایر به کمتر از حدود ۲ میلی‌متر کاهش یافت، توصیه می‌شود که تایر قدیمی تعویض شود. اگر قسمتی از دیواره‌ی جانبی تایر به‌طور غیرمعمول برجسته شد، باید تعویض شود.
بهترین زمان برای خرید تایر ازلحاظ اقتصادی در فصول متضاد است. برای نمونه اگر قصد خرید تایر زمستانه دارید، بهتر است در فصل بهار یا تابستان اقدام کنید.
۹. پروفایل تایر
همان‌طور که پیش‌تر توضیح داده شد، امروزه بیشتر سهم بازار تایرها به نمونه‌های رادیال اختصاص دارد. بااین‌حال اگر قصد خرید تایر آفرود دارید، احتمالا نمونه‌های بایاس را نیز می‌توانید مورد توجه قرار دهید.
۱۰. الگوی آج (باریک / بزرگ و عمیق)
با انتخاب نوع تایر ازلحاظ تابستانه، زمستانه یا چهار فصل و همچنین تعیین نوع کاربرد آن تا حد زیادی الگوی آج تایر مشخص می‌شود، اما در حالتی‌که انتخاب بین برند‌های مختلف یا مدل‌های متفاوت از یک برند فراهم بود، باید به این نکته توجه داشته باشید که تایر با شیار‌های باریک و کم‌عمق در شرایط برفی عملکرد ضعیف‌تری نسبت به تایر با شیار بزرگ و عمیق دارند.
۱۱. شاخص سرعت و بار
یکی دیگر از مهم‌ترین عوامل تعیین‌کننده در خرید تایر توجه به شاخص سرعت و بار مجاز است. تولیدکنندگان تایر با تعیین شاخص‌های سرعت و بار حدود ایمن استفاده از تایر در سرعت و وزن مجاز را تعیین می‌کنند. اگرچه تایرها می‌توانند سرعت و وزن‌های بالاتر از حدود تعیین شده را تاب بیاورند، اما این شرایط موجب کاهش عمر تایر می‌شود، احتمال ترکیدن آنها را بالا می‌برد و رانندگی را خطرناک می‌کند.
۱۲. عمر
توجه به شاخص عمر آج یکی دیگر از عواملی است که می‌تواند در هنگام خرید تایر نو بر تصمیم شما اثرگذار باشد. تعیین دقیق میزان عمر آج غیرممکن است، چراکه باتوجه‌به شرایط جاده و رانندگی و آلودگی‌های محیطی عمر آج دست‌خوش تغییر می‌شود. به‌هرحال با درنظر گرفتن این شاخص می‌توانید به‌طور تقریبی از عمر آج تایر اطلاع یابید.
۱۳. استایل و کیفیت سواری
بعضی از تایرها می‌توانند سبب زیبایی خودرو شوند. در گذشته تایر‌های «دور سفید» از محبوبیت خاصی در میان افراد برخوردار بودند. امروزه نیز تولیدکنندگان تایر باتوجه‌به ویژگی‌های بصری تایرها سعی دارند تایر را به‌عنوان یکی از عوامل تأثیرگذار در زیبایی خودرو معرفی کنند. به‌علاوه، کیفیت سواری خودرو‌ها تا حدی به نرمی و خشکی تایر وابسته است. به همین دلیل این عامل نیز باید در هنگام تصمیم‌گیری مدنظر باشد.
۱۴. گارانتی
مانند سایر شرکت‌ها، تولیدکنندگان تایر نیز محصولات خود را با گارنتی به‌فروش می‌رسانند. اغلب گارانتی‌های ارائه شده تنها شامل ترکیدن تایر می‌شود و بیشتر جنبه‌ی تبلیغاتی دارد. بااین‌حال شرکت‌های مختلف با ارائه‌ی گارانتی‌های متفاوت نظیر ۱۰۰ هزار کیلومتر یا بیشتر سعی دارند مشتریان را از میزان اطمینان به محصولاتشان آگاه کنند.
در پایان، انتخاب تایر مناسب برای خودرو به عوامل متعددی از جمله نوع خودرو، شرایط جاده، سبک رانندگی و بودجه بستگی دارد. با بررسی دقیق ویژگی‌های هر نوع تایر و تطبیق آن با نیاز‌های خود، می‌توانید انتخابی بهینه و ایمن داشته باشید. رعایت نکاتی، چون سایز، شاخص بار و سرعت، تاریخ تولید و برند تایر، به افزایش طول عمر تایر و بهره‌وری بهتر خودرو کمک می‌کند. در نهایت، خرید از فروشگاه‌های معتبر و انتخاب محصولی با کیفیت، آرامش خاطر و تجربه‌ی رانندگی مطلوب‌تری را به همراه خواهد داشت.
