تور دیپلماسی عراقچی / اهداف سفرهای منطقه‌ای وزیر خارجه چه بود؟

به گزارش اقتصاد آنلاین، سید عباس عراقچی، وزیر امور خارجه ایران طی دو هفته گذشته، سفرهای متعددی به کشورهای منطقه از جمله لبنان، عرستان، قطر، سوریه، عراق، عمان، جمهوری آذربایجان، اردن، مصر و ترکیه داشته است. ایشان در طی این سفرها، با مهم‌ترین مقامات خاورمیانه‌ای مانند محمد بن سلمان ولیعهد عربستان، سلطان هیثم بن طارق پادشاه عمان و عبدالفتاح السیسی رئیس جمهور مصر دیدار کرده است. این دیدارها غالباً با هدف رایزنی‌های دیپلماتیک، ایجاد آتش‌بس در غزه و لبنان، کمک‌رسانی به مردم جنگ‌زده، عدم یاری رساندن به رژیم اشغالگر در اهداف نظامی‌، نشان دادن اهمیت محور مقاومت برای ایران و پیوستگی روابط میان ایران و کشورهای خاورمیانه دنبال شده است.

در آخرین سفر انجام شده، ایشان با هدف شرکت در نشست همکاری منطقه‌ای قفقاز ۳+۳ وارد ترکیه شد. این نشست که بن‌مایه شکل‌گیری آن حل مشکلات منطقه‌ای است، در شرایط بحرانی امروز تأثیرگذاری ویژه‌ای خواهد داشت. در ادامه این یادداشت سعی خواهیم کرد تا به تشریح این اهداف بنیادین در سفرهای دو هفته گذشته وزیر امور خارجه کشورمان بپردازیم.

 اهداف سفرهای دیپلماتیک وزیر خارجه

شاید بتوان مهم‌ترین هدف سفرهای وزیرخارجه ایران به کشورهای نامبرده را کمک به برقراری آتش‌بس در غزه و لبنان و رایزنی‌های دوجانبه ترسیم کرد. با توجه به بالا رفتن آمار کشته‌شدگان و مجروحان در جنگ، وخیم شدن شرایط زیست بشری به خصوص در غزه و افزایشی شدن آمار آوارگان جنگی در غرب آسیا، ایجاد اتحاد میان کشورهای موجود امری مهم تلقی می‌شود. طی گزارش‌های اخیر با وقوع جنگ در لبنان، حدود یک سوم از مردم آواره شده‌اند. مسئله پایان دادن به جنایات صهیونیست‌ها و کمک به آوارگان جنگی در سفرهای انجام شده مرتباً بیان شده است. در میان کشورهای منطقه، آن‌هایی که اغلب نقش میانجی دارند می‌توانند با سهولت بیشتر کمک‌های خود را به دست آوارگان برسانند. در همین یک ماهه اخیر، ۴۰ تن کمک بشر دوستانه به وسیله هواپیمای سلطان هیثم (پادشاه عمان) به بیروت فرستاده شده است.

سفر شجاعانه عراقچی به بیروت

با وجود تهدیدات گسترده در شرایط جنگی در لبنان، عباس عراقچی وارد بیروت شد. او در این سفر، حمایت از مردم لبنان را بسیار مهم دانست و خاطر نشان کرد، ایران از همه ظرفیت‌های دیپلماتیک خود برای کمک‌رسانی به لبنان استفاده خواهد کرد. سفر به لبنان، میزان شجاعت و راسخ بودن مقامات ایران در پافشاری بر اهداف تعیین‌شده را به خوبی نشان می‌دهد. مسئله حمایت از محور مقاومت برای ایران بسیار پر اهمیت بوده و محور مقاومت نوعی سد و مانع در برابر شرارت‌های اسرائیل است. این موضوع به خصوص در سفر وزیر خارجه به لبنان، عراق و سوریه بازگو شد. به این صورت که ایران در هر شرایطی در کنار محور مقاومت است و از آنان حمایت خواهد کرد.

سفرهای عراقچی به کشورهای اسلامی، نشان‌دهنده وجود یک دغدغه مشترک در میان جهان اسلام است. تمام کشورهای اسلامی باید در برابر جنایات رژیم صیهونیستی ایستادگی و حمایت خود از مردم جنگ‌زده را اعلام کنند. این موضوع سبب شد تا به طور پیوسته عباس عراقچی در دیدارهای دو جانبه به مسئله یاری رساندن به مردم فلسطین و لبنان اشاره کند. عراقچی در دیدار با نبیه بری، رئیس مجلس نمایندگان لبنان بیان کرد: «این مسئولیت اخلاقی، اسلامی و قانونی همه کشورهای اسلامی و عربی است که اجازه ندهند رژیم اشغالگر تمامیت سرزمینی و حاکمیت لبنان و دیگر کشورهای اسلامی را مورد تعرض قرار دهد.» همچنین در دیدار دوجانبه وزرای خارجه، ایمن الصفدی وزیر امور خارجه اردن، به اهمیت اقدام مشترک کشورهای منطقه علیه اسرائیل اشاره کرد. در کنار اتحاد میان کشورهای مسلمان، هم‌بستگی میان اعراب نقش بزرگی می‌تواند در برابر مسائل جنگی داشته باشد.

خلع سلاح منطقه‌ای اسرائیل

دیگر دستآورد بزرگی که در طی سفرهای اخیر وزیرخارجه به دست آمد، عدم کمک‌رسانی برخی از کشورهای منطقه به رژیم صهیونیستی می‌تواند باشد. برخی کشورها به دلیل روابط پررنگی که با غرب داشته و همچنین در همسایگی اسرائیل قرار دارند؛ گاهاً در تصمیم‌گیری‌های خود نمی‌توانند ابتکار عمل را به دست بگیرند؛ اما به دلیل جنایت‌های اسرائیل و گسترده کردن جنگ در غرب آسیا، کشورهایی از جمله عربستان، اردن و مصر مانند گذشته عمل نخواهند کرد. امیر فیصل بن ‌فرحان وزیر امور خارجه عربستان، در گفت‌و‌گو با وزیر خارجه کشورمان، به آمادگی عربستان برای برقراری ثبات در خاورمیانه تاکید کرد. 

یکی از آخرین اهداف عراقچی در سفرهای خود، برجسته کردن روابط اقتصادی در میان کشورهای خاورمیانه است. هرچه قدر روابط اقتصادی میان دولت‌ها افزایش یابد، به همان اندازه وابستگی متقابل میان آنها تأثیرگذارتر خواهد شد. وزیر خارجه ایران در سفر به پادشاهی سعودی به افزایش همکاری‌های اقتصادی میان کشورهای منطقه تاکید کرد. تهران و ریاض به دلیل آنکه هر دو دولت‌های نفتی هستند شاید کمتر بتوان مسیرهای اقتصادی میان آنان را مشاهده کرد اما به هرحال تاکید بر این موضوع خالی از لطف نخواهد بود. از سویی دیگر روابط ایران و سوریه به خصوص در سال‌های اخیر تنها برحسب روابط سیاسی پایه‌گذاری نشده است. دو کشور تفاهم‌نامه‌های بسیاری در زمینه روابط اقتصادی بایکدیگر امضا کرده‌اند. به همین سبب عراقچی در دیدار با محمد غازی الجلالی، نخست وزیر سوریه، به اهمیت این موضوع افزود و به استفاده از ظرفیت بخش خصوصی در کنار بخش عمومی اشاره‌ای ویژه کرد. ایشان همچنین در جمهوری آذربایجان، به دلیل اهمیت این کشور در همسایگی شمالی ایران، موضوع تبادلات اقتصادی در زمینه‌های سرمایه‌گذاری، آب و برق را قابل تأمل دانست.

همبستگی در بحران

با فراگیر شدن جنگ در منطقه، ایجاد روابط گسترده‌تر با کشورهای همجوار و استفاده از تمام ظرفیت‌های موجود خاورمیانه برای برقراری اتحاد علیه دشمن امری ضروری تلقی می‌شود. به همان اندازه که شدت جنگ بیشتر شود و مدت زمان آن طولانی‌تر شود، شاهد کاهش یافتن امنیت در سطح منطقه و تهدید منافع دولت‌ها خواهیم بود. سرگردان شدن برخی از پروازها و بالا رفتن قیمت نفت از پیامدها جنگ در خاورمیانه است. بنابراین همبستگی قاطع و اقدام جمعی در شرایط کنونی امری مهم تلقی می‌شود. دیدارهای دوجانبه و گاهاً چند جانبه میان مقامات کشورها، زمینه را برای به سرانجام رساندن اهداف بنیادین همچون پایان دادن جنگ و کمک‌رسانی به مردم جنگ‌زده را مهیا خواهد کرد.