چگونه تاثیر مرگبار آلودگی هوا بر دیابت نوع ۲ را کاهش دهیم؟

بیماری دیابت، نگرانی برای سلامت جهانی است که با بیش از ۵۰۰ میلیون مورد تا سال ۲۰۲۱ و شیوع جهانی ۶.۱ درصد، به سرعت در حال رشد است. در میان بیماران دیابت نوع ۲، قرار گرفتن در معرض ذرات معلق ریز، قوی‌ترین ارتباط را با مرگ‌ومیر ناشی از بیماری عروق محیطی ثبت کرده که نشان‌دهنده یک گروه آسیب‌پذیر مهم در مناطق آلوده است.

آلودگی هوا، عامل خطر کلیدی برای دیابت نوع ۲

قرار گرفتن در معرض آلودگی هوا، عامل خطر کلیدی برای دیابت نوع ۲ محسوب می‌شود که در ۲۰ درصد از مرگ‌ومیر ناشی از دیابت در سال ۲۰۱۹ نقش داشته است. علاوه بر این، فضاهای سبز به‌ دلیل مزایای سلامتی مختلفی که از نظر هوای غیر آلوده و فضاهایی ورزشی ارائه می‌دهند، با نرخ مرگ‌ومیر کمتر مرتبط با بیماری‌های غیرواگیر مانند دیابت و بیماری‌های قلبی عروقی مرتبط هستند.

با این حال، کمبود تحقیقاتی وجود دارد که به‌طور کمّی تاثیر آلودگی هوا بر میزان مرگ‌ومیر در جمعیت دیابتی و یا درباره اثرات میانجی فضای سبز بر ارتباط بین آلودگی هوا و دیابت را بررسی کرده باشد. در حال حاضر، نتایج تحقیقات محققان چینی نشان داده است قرار گرفتن در معرض ذرات ریز PM۲.۵ به‌طور قابل توجهی با افزایش خطر مرگ‌ومیر ناشی از همه علل مرتبط است.

قرار گرفتن در معرض ذرات معلق کمتر از قطر ۱۰ میکرون به‌طور قابل توجهی با هیچ علت مرگ‌ومیر دیگری به‌جز سرطان مرتبط نیست و قوی‌ترین ارتباط با قرار گرفتن در معرض ذرات ریز PM۲.۵ برای بیماری عروق محیطی و سرطان دستگاه گوارش مشاهده شده است. در حالی که قرار گرفتن در معرض ذرات معلق ریز PM۲.۵ خطر مرگ‌ومیر ناشی از بیماری‌های تنفسی، قلبی عروقی و متابولیک و همچنین سرطان را افزایش می‌دهد، قوی‌ترین ارتباط آلودگی با بیماری عروق محیطی، سرطان دستگاه گوارش و سرطان ریه است.

اگرچه تاثیر منفی قرار گرفتن در معرض دی‌اکسید نیتروژن کمتر از قرار گرفتن در معرض ذرات معلق ریز PM۲.۵ است اما این مورد نیز با افزایش خطر مرگ‌ومیر ناشی از بیماری‌های قلبی عروقی و سرطان همراه خواهد بود.

فضاهای سبز شهری

فضاهای سبز مسکونی با کاهش ۶ تا ۲۴ درصدی مرگ‌ومیر ناشی از علل مختلف به‌جز بیماری‌های تنفسی مرتبط و بیشترین کاهش در خطر مرگ‌ومیر برای بیماری عروق محیطی مشاهده شده است.

به‌طور خلاصه، قرار گرفتن طولانی‌مدت در معرض ذرات معلق ریز و دی‌اکسید نیتروژن در مناطق با آلودگی هوای بالا با افزایش خطر مرگ‌ومیر در بیماران دیابت نوع ۲ مرتبط است و فضاهای سبز با کاهش سطح آلودگی، اثرات مضر آلودگی هوا را کم می‌کنند.

بر اساس کیفیت کنونی هوای شهرها، به‌نظر می‌رسد هوا برای افرادی که مستعد ابتلا به بیماری‌های مزمن در دوره‌های بعدی زندگیشان هستند به قدر کافی ایمن نباشد بنابراین تغییرات در رژیم غذایی و فعالیت بدنی نیز ممکن است برای پیشگیری از دیابت نوع ۲ کافی نباشد. اهمیت به‌کارگیری سیاست‌های ملی برای کاهش آلودگی، برای محافظت از نسل‌های بعدی ضروری به‌نظر می‌رسد از این جهت که کوچک‌ترین کاهش در مواجهه با آلودگی هوا می‌تواند مزایای سلامت بخش زیادی را در افراد باعث شود.

منابع

برگرفته از «بررسی اثر آلودگی هوا بر دیابت نوع ۲»، حدیثه هاشمی یوسف آباد و رضا سهرابی کعبی