رکود بازار مسکن در خط پایان؟
بازار کشوری مسکن مطابق آخرین دریافتی از وضعیت معاملات به خط پایان رکود رسید.
سال گذشته به‌رغم بروز پیش‌رونق در بازار املاک پایتخت، رکود در سایر شهرها با افت 40 درصدی معاملات خرید عمیق‌تر شد. با این حال، وضعیت دو ماه اخیر بازار خرید و فروش آپارتمان در کل کشور از رشد معاملات حکایت دارد و مشخص می‌کند تغییر فاز بازار مسکن تهران با تاخیر در حال سرایت به سایر شهرها است. متوسط قیمت هر مترمربع واحد مسکونی در 31 مرکز استان اعلام شد. بازار معاملات کشوری مسکن بعد از تعمیق رکود در سال 95، از اوایل امسال وارد مسیری شد که سال گذشته در بازار مسکن پایتخت شکل گرفت. دمای یکساله بازار مسکن در دو بعد عمده یعنی به لحاظ «حجم معاملات» و «متوسط قیمت»، براساس آخرین آمار استخراج شده از سامانه رهگیری مسکن و تازه‌ترین اطلاعات اعلام شده از دفتر اقتصاد مسکن، در حالی از رفتار متفاوت بازار کشوری معاملات ملک نسبت به بازار مسکن شهر تهران حکایت دارد که سه منبع اطلاعاتی بازار مسکن از ورود معاملات کشوری به فاز جدید از ابتدای امسال خبر می‌دهند. به گزارش دنیای اقتصاد، هرچند کارنامه یکساله بازار مسکن از نبض متفاوت معاملات کشوری ملک در مقایسه با تحولات یکسال اخیر بازار خرید و فروش آپارتمان‌های مسکونی در شهر تهران حکایت دارد، اما اولین آمارها از معاملات کشوری مسکن در سال 96، تحلیل رئیس اتحادیه مشاوران املاک کشور و برآورد فعالان و مشاوران املاک مراکز استان‌ها نشان می‌دهد بازار کشوری مسکن به‌رغم تعمیق رکود در سال 95، هماکنون وارد مسیری شده است که سال گذشته در تهران شکل گرفت و منجر به خروج بازار مسکن پایتخت از رکود و ورود آن به فاز پیش رونق شد. اردیبهشت سال گذشته، مجموعا 60 هزار معامله خرید وفروش مسکن در قالب مبایعه‌نامه ملکی در سامانه رهگیری معاملات مسکن به ثبت رسید؛این‌درحالی است که اردیبهشت امسال این رقم به 100 هزار فقره معامله خرید مسکن ثبت شده در سامانه رهگیری افزایش یافت؛براساس ویژگی‌های بازار مسکن در دوره‌های رکود ورونق، کارشناسان معتقدند یکی از نشانگرهای خروج بازار معاملات مسکن کشوری از حالت رکود افزایش حجم ماهانه معاملات خرید مسکن به حدود 100 هزار واحد مسکونی است. به این معنا که به اعتقاد کارشناسان زمانی می‌توان ادعا کرد که بازار مسکن از فاز رکود خارج شده و در حال ورود به دوره پیش‌رونق است که حجم معاملات خرید مسکن کشور در هر ماه به 100 هزار فقره معامله واحد مسکونی برسد. با این حال، جغرافیای کشوری معاملات مسکن در حالی از شکل‌گیری دو جهت هماهنگ در تغییر فاز بازار مسکن پایتخت طی یکسال گذشته حکایت می‌کند که بازار معاملات مسکن در سایر مراکز استان‌ها، سال گذشته مسیری کاملا متفاوت با آنچه طی یکسال اخیر در شهر تهران شکل گرفت را تجربه کرد. طی یکسال گذشته، حجم معاملات خرید مسکن در شهر تهران 5 درصد افزایش یافت؛این‌درحالی است که متوسط قیمت مسکن در پایتخت نیز در همین بازه زمانی ریزنوسا ن 5 درصدی را تجربه کرد؛بازار معاملات مسکن شهر تهران درحالی سال گذشته با افزایش حجم معاملات و ریزنوسان 5 درصدی قیمت از ابتدای سال با عبور از دوره رکود به فاز پیش‌رونق وارد شد که کارنامه یکسال گذشته بازار معاملات مسکن در سایر مراکز استان‌ها روندی متفاوت یعنی «تعمیق رکود» در بازار مسکن دیگر شهرهای کشور را گزارش می‌کند.
روند متفاوت در بازار کشوری مسکن
وضعیت کشوری بازار معاملات مسکن طی سال 95 نه‌تنها با دمای بازار معاملات ملک 31 مرکز استان در سال 94 متفاوت بود، بلکه روند خرید وفروش آپارتمان در کشور در سال گذشته از سوی دیگر به‌طور کلی وضعیتی کاملا متفاوت با مسیر طی شده در بازار مسکن پایتخت را تجربه کرد.
سال 95 به‌رغم افزایش 17 درصدی میانگین قیمت مسکن در 31 مرکز استان کشور، حجم معاملات خرید آپارتمان 40 درصد کاهش یافت؛ این درحالی است که در مدت مشابه سال قبل -یکسال 94- حجم معاملات خرید مسکن تنها 17 درصد افت کرد و متوسط کشوری قیمت مسکن نیز با ریزنوسان 5/ 1 درصدی همراه شد. سال 94 حجم معاملات مسکن در شهر تهران 10 درصد افت کرد. از سوی دیگر درحالی‌که حجم معاملات خرید مسکن در شهر تهران طی یکسال 95 معادل 5 درصد افزایش یافت، بازار کشوری معاملات خرید وفروش ملک در سایر مراکز استان‌ها با افت 40 درصدی در حجم معاملات همراه شد و به‌رغم بروز ریزنوسان جزئی- حدود 5 درصدی- در میانگین قیمت خرید مسکن در پایتخت، میانگین قیمت کشوری مسکن 17 درصد افزایش یافت. یافته‌ها از تازه‌ترین آمارهای مربوط به تحولات کشوری قیمت مسکن که از سوی دفتر اقتصاد مسکن استخراج شده است و همچنین برآوردهای صورت گرفته از تحولات یکساله حجم معاملات خرید واحدهای مسکونی در 31 مرکز استان، نشان می‌دهد درحالی‌که طی یکسال گذشته بازار معاملات مسکن در شهر تهران وارد فاز «پیش رونق» شده است، «رکود معاملات ملک» در سایر شهرهای کشور «عمیق‌تر» شده و این دو جهت ناهماهنگ بین روند یکساله بازار مسکن شهر تهران و سایر شهرهای کشور، نشان‌دهنده همان دو مسیر متفاوتی است که در یک طرف آن بازار مسکن شهر تهران و در سمت دیگر بازار معاملات مسکن سایر شهرهای کشور قرار دارد. این درحالی است که کارشناسان و فعالان بازار معاملات مسکن در شهرهای مختلف، پیش‌بینی می‌کنند از ابتدای امسال بازار کشوری معاملات مسکن حرکت در مسیر سال گذشته بازار مسکن شهر تهران را آغاز کرده است؛تحلیل‌های کارشناسی حاکی است معاملات کشوری مسکن در سال 96 با استارت خروج از رکود از ابتدای سال، طی ماه‌های پیش‌رو به سمت فاز پیش‌رونق حرکت خواهد کرد. این‌درحالی است که صاحب‌نظران اقتصاد مسکن معتقدند امسال بازار مسکن شهر تهران وارد فاز رونق می‌شود و مطابق با روال معمول همیشگی که بازار مسکن سایر شهرهای کشور با تاخیر یک تا دو فصل از تحولات بازار مسکن پایتخت تاثیر می‌پذیرد، عمق رکود در بازار معاملات سایر شهرها نیز کاهش یافته و حرکت آنها در فاز پیش‌رونق آغاز می‌شود
تازه‌ترین قیمت کشوری مسکن
براساس آخرین سطح متوسط قیمت کشوری مسکن اعلام شده از طرف دفتر برنامه‌ریزی و اقتصاد مسکن وزارت راه و شهرسازی، مربوط به زمستان 95، هماکنون میانگین کشوری قیمت مسکن مترمربعی 2 میلیون تومان است که نسبت به یکسال گذشته-زمستان 94- رشد 15 درصدی را نشان می‌دهد. میانگین قیمت کشوری هر مترمربع واحد مسکونی در زمستان سال 94، معادل یک میلیون و 739 هزار تومان بود.
همچنین تحولات فصلی بازار مسکن در 31 مرکز استان کشور از رشد 4 درصدی قیمت مسکن در زمستان 95 نسبت به پاییز 95 خبر می‌دهد؛ پاییز 95، متوسط قیمت کشوری هر مترمربع واحد مسکونی یک میلیون و930 هزار تومان گزارش شده بود که این میزان در انتهای سال گذشته به حدود 2 میلیون تومان افزایش یافت. نبض کشوری بازار مسکن مطابق با جدیدترین آمار اعلام شده از سوی دفتر اقتصاد مسکن و مقایسه آن با میانگین قیمت و نوسانات حجم معاملات خرید ملک در مراکز استان‌های کشور با تایید روند متفاوت حرکت بازار مسکن شهرهای کشور نسبت به روند یکساله معاملات آپارتمان‌های مسکونی در پایتخت، افزایش عمق رکود معاملاتی در بازار مسکن کشور را به‌رغم خروج بازار مسکن شهر تهران از حالت رکود نشان می‌دهد.
با این حال، تحلیل‌های کارشناسی با استناد به شواهد فعلی بازار مسکن و همچنین اولین آمارهای منتشر شده از حجم کشوری معاملات ملک، بر تغییر فاز در بازار معاملات خرید مسکن در سایر شهرهای کشور در سال جاری، به عنوان یک پیش‌بینی قوی و قابل انتظار تاکید می‌کند. فضای کارشناسی بازار مسکن معتقد است نشانه‌های اولیه از تحولاتی که سال گذشته مبنای خروج بازار معاملات مسکن شهر تهران از حالت رکود و حرکت آن در مسیر پیش‌رونق قرار گرفت هماکنون در بازار معاملات کشوری مسکن رصد می‌شود.
رتبه تهران در رشد قیمت مسکن
بررسی‌ها نشان می‌دهد هماکنون شهر تهران در لیست شهرهایی قرار دارد که کمترین میزان رشد قیمت مسکن را در بازه زمانی یکسال گذشته تجربه کرده‌اند و به لحاظ کمترین میزان نرخ رشد قیمت مسکن در مقایسه با سایر مراکز استان‌های کشور در رتبه نهم قرار گرفته است.
به این معنا که هماکنون نوسانات قیمت مسکن در 22 استان کشور به مراتب بیش از تورم مسکن در پایتخت بوده است.
آخرین سطح اعلام شده از روند تغییرات قیمت مسکن مربوط به زمستان سال 95 نشان می‌دهد، در بازه زمانی یکساله-زمستان 94 تا زمستان 95- میانگین قیمت مسکن در شهر تهران 6/ 7 درصد افزایش یافته است که در مقایسه با مراکز استان‌های کشور به لحاظ کمترین نرخ رشد قیمت مسکن در رتبه نهم قرار گرفته است. زمستان سال گذشته، میانگین هرمترمربع واحد مسکونی در شهر تهران به 4 میلیون و496 هزار تومان رسید که در مقایسه با پاییز سال گذشته نیز رشد 2/ 2 درصدی را تجربه کرده است. بیشترین رشد قیمت مسکن در بازه زمانی زمستان سال 95 در مقایسه با زمستان 94، مربوط به شهر زاهدان با 6/ 37 درصد رشد قیمت و کمترین میزان رشد قیمت مسکن در همین فاصله زمانی مربوط به شهر قم با نوسان قیمتی 7/ 0- گزارش شده است.
تورم تک‌رقمی مسکن در 14 استان
برآوردهای صورت گرفته از وضعیت تورم مسکن در 31 مرکز استان، از تورم تک‌رقمی قیمت مسکن در 14 شهر بزرگ – مرکز استان- حکایت دارد؛زمستان سال گذشته، 14 مرکز استان کشور، تورم صفر تا 9/ 9 درصدی قیمت مسکن را تجربه کردند که به معنای افزایش میانگین قیمت مسکن در این شهرها کمتر یا درحدود نرخ تورم عمومی است. تهران، قم، کرمانشاه، کرج، ارومیه، همدان، رشت، اراک، قزوین، سنندج، بندرعباس، ساری، شهرکرد و بجنورد شهرهایی هستند که نرخ رشد قیمت مسکن در آنها طی زمستان 95 زیر 10 درصد بوده است.
از این تعداد، نرخ رشد قیمت مسکن در 12 استان زیر نرخ تورم عمومی -9 درصد – گزارش شده است. با این حال، تورم مسکن در 14 مرکز استان کشور، بیش از نرخ تورم عمومی بوده است؛ از این تعداد رشد قیمت مسکن در سه استان زاهدان، بوشهر و اهواز بیش از 30 درصد بوده است. متوسط قیمت مسکن در زاهدان، زمستان سال گذشته در مقایسه با مدت مشابه سال قبل 37 درصد، در بوشهر 34 درصد و در اهواز 31 درصد افزایش یافت.
تازه‌ترین آمارها از وضعیت تحولات قیمت مسکن در 31 مرکز استان کشور، همچنین از رشد 1/ 46 درصدی قیمت مسکن در زنجان طی زمستان 95 در مقایسه با پاییز 95 خبر می‌دهد؛ هرچند بررسی تحولات فصلی قیمت مسکن در 31 مرکز استان از رشد متوسط 4 درصدی قیمت مسکن در بازار معاملات کشوری ملک حکایت دارد اما در یک مورد استثنا، شهر زنجان، زمستان سال گذشته در مقایسه با پاییز 95، با تورم 1/ 46 درصدی در قیمت مسکن مواجه شد. کارشناسان مسکن علت وقوع چنین استثنائاتی در بازار مسکن را مربوط به بروز برخی تحولات محلی در بعضی از شهرها می‌دانند که منجر به جهش قیمت مسکن در این شهرها در شرایطی می‌شود که کل بازار مسکن در شرایط جهش قیمت یا رونق کامل قرار ندارد.
متوسط قدرت خرید مسکن با وام بانکی
برآوردهااز متوسط قدرت خرید متقاضیان مسکن با استفاده از پوشش تسهیلات بانکی بدون سپرده نشان می‌دهد هماکنون تسهیلات 70 میلیونی، به‌طور متوسط هزینه خرید 35مترمربع واحد مسکونی در کشور را تامین می‌کند. کمترین قدرت خرید مسکن با استفاده از پوشش وام بدون سپرده بانکی با احتساب رقم 80 میلیون تومان تسهیلات خرید مسکن با استفاده از اوراق حق‌تقدم تسهیلات، مربوط به شهر تهران و معادل 56/ 15 مترمربع است. این‌درحالی است که بیشترین سطح پوشش‌دهی تسهیلات بدون سپرده خرید مسکن درحال حاضر مربوط به استان سمنان با سهم 54/ 51 متر مربعی وام 70 میلیونی برای خرید واحدهای مسکونی است. هماکنون سقف تسهیلات انفرادی بدون سپرده خرید مسکن از محل اوراق حق‌تقدم تسهیلات، در شهر تهران 80 میلیون تومان و در سایر مراکز استان‌های کشور 70 میلیون تومان است.
