دوری از جنگ و تحریم با سرمایه‌گذاری خارجی / ریسک‌های ایران برای سرمایه‌گذاران خارجی بالاست

اقتصاد آنلاین- نیلوفر عباس زاده؛ جذب سرمایه‌گذاری خارجی یکی از راه‌های پیشرفت، رونق و توسعه اقتصادی است. مسئله اصلی اینجا است که ایران از سرمایه‌گذاری خارجی، بهره‌ای ناچیز دارد. می‌توان گفت راه برون رفت از این وضعیت، بررسی الزامات، موانع و جوانب مختلف جذب سرمایه‌گذاری خارجی است. در همین‌خصوص اقتصادآنلاین با میثم هاشم‌خانی، کارشناس اقتصادی به گفت‌وگو پرداخته است.
هاشم‌خانی در خصوص تاثیر جذب سرمایه‌گذاری خارجی بر رشد اقتصادی کشورها گفت: در کشور‌های متعددی، سرمایه‌گذاری خارجی باعث جهش اقتصادی بسیار سریع آن‌ها شده است. کشور‌هایی مانند مالزی، اندونزی، تایلند و به خصوص چین نمونه‌های به شدت موفقی در جذب سرمایه‌گذاری خارجی هستند.
علاوه بر کشور‌های مذکور، از میان کشور‌های اطراف ما مثل ترکیه، امارات، عمان و قطر از سرمایه‌گذاری‌های خارجی استفاده کرده‌اند و بخش زیادی از این سرمایه‌گذاری‌ها، توسط سرمایه‌گذاران ایرانی اتفاق افتاده است.
این کارشناس اقتصادی در خصوص مزایای جذب سرمایه‌گذاری خارجی گفت: طبیعتاً توان اقتصادی هر کشوری برای پس‌انداز و به دنبال آن سرمایه‌گذاری، محدود است. در این موقعیت، جذب سرمایه‌گذاری خارجی کمک می‌کند تا کشور‌ها بتوانند به پس‌انداز و درنتیجه سرمایه‌گذاری خود بپردازند و با اضافه شدن منایع سرمایه، سرعت رشد اقتصادی آنها افزایش یابد.
وی همچنین درباره منافع غیر اقتصادی جذب سرمایه‌گذاری خارجی گفت: علاوه بر منافع اقتصادی که امر جذب سرمایه‌گذاری خارجی دارد، نباید از منافع غیر اقتصادی آن غافل شد. از جمله این منافع ‌می‌توان به بهبود امنیت اشاره کرد. به طور مثال اگر کشوری دارای سرمایه‌های خارجی بسیاری باشد، جنگ با آن سخت خواهد بود. زیرا به واسطه سرمایه‌ها، متحدین زیادی پیدا می‌کند و کشور‌های سرمایه‌‌گذار برای تامین منافع شهروندانشان مانع جنگ خواهند شد. علاوه بر جنگ، اعمال تحریم علیه کشور‌هایی با سرمایه‌گذاری خارجی بالا امکان‌پذیر نخواهد بود. کشوری مثل چین با سرمایه‌گذاری خارجی بالا، نمونه بارز این کشور‌ها است. اما برعکس چین، کشوری مانند روسیه وجود دارد که با داشتن فضایی بسیار بسته و محروم بودن از سرمایه‌گذاری خارجی، اعمال تحریم علیه آن آسان است.
او اضافه کرد: در ایران رایج است که سرمایه‌گذاری‌های خارجی در نفت، گاز و معادن استفاده شوند. با استفاده از سرمایه‌گذاری خارجی در این حوزه‌ها، نمی‌توان اطمینان داشت که رونق اقتصادی اتفاق بیفتد. حتی شاید قادر نباشیم پروژه‌هایی که در حال حاضر وجود دارد را سرمایه‌گذاری خارجی بنامیم؛ اما به دلیل تحلیل آماری مبنی بر سرمایه‌گذاری، قرارداد‌های پیش خرید نفت، گاز، طلا و مس در معادن را سرمایه‌گذاری خارجی طلقی کرده‌ایم.

این کارشناس اقتصادی در خصوص حوزه‌های سرمایه‌گذاری در کشور‌های مختلف گفت: سرمایه‌گذاری در کشور چین، در صنعت است. به طوری که بیش از نیمی از واحد‌های صنعتی چین، واحد‌هایی است که در آنها سرمایه‌گذاری خارجی اتفاق می‌افتد. کشور ترکیه هم در بخش زیرساخت گردشگری به خصوص هتل‌ها، دارای سرمایه‌گذاری خارجی است. در هرصورت کشور‌هایی که با سرمایه‌گذاری خارجی به رونق‌های اقتصادی عظیمی رسیدند، نتیجه مستقیم سرمایه‌گذاری خارجی در بخش‌های مختلف اقتصادی آن‌ها بوده است.

ظرفیت‎‌های ایران برای جذب سرمایه‌گذاری خارجی

هاشم‌خانی با تاکید بر ظرفیت بالای ایران برای جذب سرمایه‌گذاری خارجی گفت: اماکن گردشگری یکی از این ظرفیت‌ها است که اتفاقا رونق آن، نیازمند سرمایه‌گذاری خارجی است. در صنعت توریسم زمانی‌ می‌توانیم گردشگران خارجی بسیاری داشته باشیم، که کشور‌ها بر روی جنبه‌های مختلف گردشگری مانند ‎هتل‌ها و مکان‌های تفریحی سرمایه‌گذاری کنند و برای رونق کسب‌وکارشان، به جذب گردشگر اقدام کنند.

موانع اصلی جذب سرمایه‌‎گذاری خارجی

هاشم‌خانی اضافه کرد: اما به هرحال با وجود ظرفیت‌ها، سرمایه‌گذاری خارجی در ایران بسیار کم است. مهم‌ترین موانع این مسئله، پیچیدگی‌های سرمایه‌گذاری خارجی در ایران است. یکی از مشهورترین این پیچیدگی‌ها، تحریم‌های متنوعی است که علیه ما اتفاق می‌افتد. حضور نداشتن در استاندارد‌ها و سازمان‌های جهانی مثل اف‌ای تی اف و سازمان تجارت جهانی، از دیگر پیچیدگی‌های موجود در ایران است. همه این مشکلات باعث شده سرمایه‌گذاران ایران را یک محل پر ریسک برای سرمایه‌گذاری بدانند.

وی ادامه داد: برند کشور ما یکی دیگر از موانع موجود است. تصویر بین‌المللی ایران در کشور‌های مختلف جهان، فارغ از نظرات مثبت و منفی، اقتصادی و تجاری نیست. اساسا این تصویر به واسطه تصمیمات بد مقامات و اخلال ایجاد کردن ذی‌نفعان خارجی است. ۲ مانع مذکور، زیرمجموعه دیپلماسی اقتصادی است و باید در همین قالب حل شود.

هاشم‌خانی افزود: مشکل و مانع دیگر بر سر راه سرمایه‌گذاری خارجی، مسائل عمیق اقتصادی و داخلی است. دخالت‌های دولت در قوانین کسب‌وکار، از این دست مسائل است.
این دخالت‌ها پرنوسان است. همچنین، قوانین به سرعت تغییر می‌کنند. مانند قوانین صادرات که مدام دستخوش تغییر می‌شوند. همین موضوع، ریسک بزرگی را برای سرمایه‌گذاران خارجی ایجاد می‌کند. بحران برق و گاز و قطعی مکرر آن‌ها از دیگر مسائل داخلی ایران است.

فاصله زیاد اقتصاد ایران با افزایش جذب سرمایه‌گذاری خارجی

این کارشناس اقتصادی تصریح کرد: طبیعتا اگر قصد بهبود سرمایه‌گذاری خارجی و به دنبال آن بهبود منافع اقتصادی و امنیتی را داریم، نیازمند برطرف کردن موانع هستیم. نکته‌ای که وجود دارد این است که، درحال حاضر چندین پله بزرگ با مرحله افزایش جذب سرمایه‌گذاری خارجی فاصله داریم. کاهش این فاصله و رسیدن به این مرحله نیازمند انرژی و تمرکز زیاد است.

ایران بیشتر سرمایه‌گذار شده است تا سرمایه‌پذیر

وی افزود: درواقع ایران، نه تنها سرمایه‌گذاری خارجی زیادی ندارد بلکه یکی از فرستنده‌های مهم سرمایه به کشور‌های خارجی است. بخشی از پس‌انداز‌های بانکی در کشور‌های خارجی، توسط سپرده‌گذاران و سرمایه‌گذارن ایرانی انجام می‌شود. علاوه بر این موضوع، با احداث کسب‌وکار در کشور‌های خارجی توسط سرمایه‌گذاران ایرانی، درآمد‌های مالیاتی دولت‌های این کشور افزایش پیدا‌ می‌کند.

کشور‌ها و حوزه‌های مناسب سرمایه‌گذاری خارجی در ایران

این کارشناس اقتصادی در آخر گفت: منطقی است که سرمایه‌گذاری خارجی در ایران در دو بخش انجام شود. بخش اول که در حوزه‌ی توریسم است، توسط کشور‌هایی انجام شود که ایرانی‌ها به آنجا رفت و آمد بیشتری دارند و از لحاظ جغرافیایی به هم نزدیک هستند. هند، جمهوری‌های استقلال یافته در شمال ایران مثل آذربایجان و کشور‌های عربی مثل عربستان، امارات، قطر و... از این دسته کشور‌ها هستند. بخش دوم که در حوزه‌های صنعتی است، توسط کشور‌هایی انجام شود که در اروپا وکشور‌های شرق آسیا هستند. تایوان، ژاپن و کره‌ی جنوبی نیز از جمله این کشور‌ها هستند.