زمزمه احیای پروژه الحاق ایران به FATF/ آیا وزیر اقتصاد می تواند قفل 18ساله را باز کند؟
زمزمه احیای پروژه الحاق ایران به گروه ویژه اقدام مالی (FATF) دوباره بر سر زبان‌ها افتاده است؛ پروژه‌ای که به گفته بسیاری از کارشناسان، می‌تواند در صورت لحاظ کردن منافع ایران، گره بزرگی را از مراودات مالی و تجاری ایران با دنیا بگشاید، حالا عبدالناصر همتی مصمم است تا در کسوت وزیر اقتصاد این موضوع را پیگیری نموده و این گره ۱۸ ساله که از سال ۲۰۰۸ با قرار گرفتن نام ایران در فهرست سیاه این گروه ایجاد شده را بگشاید.
اقتصاد آنلاین- محبوبه فکوری: الحاق ایران به گروه ویژه مالی، سالهای متوالی است که به یک گره کور در اقتصاد ایران تبدیل شده است. بنبستی که بسیاری از مراودات مالی ایران با دنیا و حتی تامین مالی بسیاری از پروژهها از سوی شرکتهای خارجی و تجار علاقمند به سرمایهگذاری در ایران را متوقف میکند و البته بهانه ای را هم به دست آنها میدهد که دست رد بر درخواستهای طرف ایرانی را برای همکاری بزنند.
حل چالش FATF در دستور کار وزیر اقتصاد
حالا عبدالناصر همتی، رییس کل اسبق بانک مرکزی که در کسوت وزیر امور اقتصادی و دارایی، دولت چهاردهم را همراهی میکند، مصمم است تا این گره را باز کند و به همین جهت، در اولین جلسه شورای معاونان این وزارتخانه، بر روی این پروژه تمرکز کرده و صحبت از پیگیری ویژه آن داده است.
آنگونه که در اخباری که از این جلسه منتشر شده آمده است، مقدمات و ضرورت‌های پیوستن به گروه ویژه اقدام مالی (fatf)، مسائل گمرکی و آماری مربوط به واردات مواد اولیه و ثبت سفارشات، سودآوری شرکتهای بورسی، شرایط حراج و مزایده کالاهای در اختیار سازمان جمع آوری و فروش اموال تملیکی، کیفیت، کمیت و ترکیب واردات و صادرات در ماه‌های منتهی به شهریورماه جاری، مسائل مرتبط با شورایعالی مناطق آزاد و مواردی از این دست، از جمله مباحث مطروحه در این جلسه بوده است.
او با این دستورکار البته، پیامی هم به موافقان الحاق ایران به گروه ویژه اقدام مالی داده است تا آنها نیز این موضوع را پیگیری نمایند، هر چند مخالفان نیز احتمالا از پا نمینشینند و اگر موضوع جدیتر شود، برخی تحرکات را رقم خواهند زد.
او البته حدود سه سال قبل، در زمان رقابتهای انتخابات ریاست جمهوری در مقابل سعید جلیلی، کاندیدای وقت این دوره از انتخابات او را متهم به این کرد که دو سال است موضوع FATF را در مجمع نگه داشته و اجازه تصویب آن را نمی دهد، موضوعی که به نظر میرسد بیش از آنکه یک تصمیم فردی باشد، به یک اراده جمعی برای عدم الحاق ایران اشاره داشته و حقیقت را به این سمت متمایل میکند که گویی حاکمیت، ارادهای برای الحاق به این کنوانسیون ندارد.
ایران همچنان در فهرست سیاه FATF
آخرین باری که ایران باز هم در فهرست سیاه FATF مانده بود، 28 ژئن مصادف با 8 تیرماه امسال بود که گروه ویژه اقدام مالی در اجلاس عمومی خود در سنگاپور تصمیم گرفت تا ترکیه را از فهرست خاکستری اف‌ای‌تی‌اف خارج کرده و ایران را همچنان در فهرست سیاه باقی نگاه دارد، هر چند ترکیه نیز به دلیل نگرانی در مورد پولشویی و تامین مالی تروریسم، در سال 2021 به فهرست خاکستری وارد کند.
مروری بر فهرست کشورهایی که همچنان در فهرست خاکستری اف ای تی اف قرار دارند نشان می دهد که 22 کشور، نامشان هم اکنون در فهرست خاکستری این سازمان باقی مانده و باید در مورد آنها نظارت بیشتری صورت گیرد.
در این میان البته سه کشور ایران، میانمار و کره شمالی هستند که در فهرست سیاه قرار گرفته اند و گروه ویژه اقدام مالی هم از سایر کشورهای دنیا خواسته تا به تجارت با بانکهای ایرانی پایان دهند و کار با نهادهای مالی این دو کشور را هم محدود نمایند.
طیب نیا: می توانیم از فهرست سیاه FATF خارج شویم
حالا عبدالناصر همتی، وزیر امور اقتصادی و دارایی نیز به صورت رسمی این موضوع را در حال پیگیری دارد، هر چند که پیش از آن، علی طیب نیا که در دوران انتخابات ریاست جمهوری چهاردهم، از او به عنوان فرمانده اقتصادی تیم پزشکیان یاد میشد، اعلام کرده بود که میتوانیم از فهرست سیاه اف ای تی اف خارج شویم.
او گفته بود: « ما توانستيم با قدرت و عزت كشور را از ليست سياه خارج كنيم و اقدامات جبراني FATF را به تعليق در بياوريم، متاسفانه دوباره عده‌اي با دست خودشان كشور را به ليست سياه برگرداندند. رييس كل بانك مركزي تركيه اعلام كرده بايد جشن ملي بگيريم ما تنها كشوري در دنيا بوديم كه قبل از اجراي برنامه اقدام از ليست سياه خارج شديم ولو به صورت تعليق، اين شايسته تقدير بايسته بود نه اينكه عده‌اي به خاطر اينكه چرا اين اقدام در دوران وزارت طيب‌نيا دارد انجام مي‌شود چرا در دوران رياست‌جمهوري آقاي روحاني دارد انجام مي‌شود، بلكه بنام خودشان بايد انجام شود اجازه تصويب ندادند.»
طیب نیا تیرماه امسال در گفتگو با یک رسانه اعلام کرده بود: «همان بزرگواري كه در دوران مسئوليت خودش نامه زده است به دستگاه‌ها و آنها را مكلف كرده است كه مشكل با FATF را حل كنيد، همان شخص بزرگواري كه در بند چهارم نامه‌اش مي‌گويد: برويد عضو كنوانسيون جرايم سازمان يافته شويد؛ اين چرا مهم است؟»
وی در توضیح دليل باقي ماندن در ليست سياه نیز گفته بود: « ما از برنامه‌هاي اقدام FATF سي و نه مورد را اجرا كرديم و 2 عدد را اجرا نكرديم و دليل بقاي ما در ليست سياه اين است، اين 2 مورد كدام است؟ مهم‌ترينش عدم الحاق به كنوانسيون جرايم سازمان‌يافته پالرمو است، چرا شخص بزرگواري كه در دوران مسووليتش خودش مي‌گويد برويد عضو شويد امروز مخالف اصلي است و نمي‌گذارد الحاق ما به تصويب برسد.»
طیب نیا گفت: «ما اين توفيق را به دست آورديم و طبيعتا من اين را به شما بگويم اگر شما در تحريم نباشيد، بيشتر نياز است كه در ليست سياه نباشيد وگرنه نمي‌توانيد از مزاياي لغو تحريم‌ها برخوردار شويد. به هر حال آن زمان زماني بود كه پيش‌بيني مي‌شد مذاكرات به نتيجه مي‌رسد و در نتيجه تلاش مي‌شد كه از اين ليست خارج شويم.»
حالا موضوع هر چه که باشد، از سوی وزارت اقتصاد این موضوع در دستور کار قرار گرفته و مورد پیگیری است. حالا سوال اینجا است که آیا ایران می تواند با گذشت 16 سال از قرار گرفتن در فهرست سیاه و خاکستری گروه ویژه اقدام مالی، از این فهرست خارج شود؟ آیا اجماع عمومی برای این موضوع شکل خواهد گرفت؟
