ابعاد جنگ نفتی اسرائیل علیه ایران / دامنه درگیری گسترده‌تر می‌شود؟

اقتصاد آنلاین - محمد بیات: فرسایشی شدن روند جنگ غزه زمینه خلق بحران‌های جدید در نقاط مختلف خاورمیانه را فراهم کرد است. جاه‌طلبی‌های نتانیاهو و عدم حضور موثر وی در جریان مذاکرات صلح دوحه- قاهره سبب شده است تا اعضای شبکه مقاومت براساس راهبرد «وحدت میدان‌ها»، عملیات علیه اهداف نظامی- اقتصادی در عمق سرزمین‌های اشغالی را ادامه دهند. کارشناسان معتقدند با آنکه این سیاست به مثابه اهرم فشاری برای کشاندن تل‌آویو به پای میز آتش‌بس تلقی می‌شود اما در عین حال می‌تواند زمینه گسترش تنش در سایر جبهه‌ها را فراهم آورد. از ماه‌های پایانی سال 2023 تاکنون دولت نجات ملی یمن بیش از 200 بار کشتی‌های تجاری- نظامی وابسته یا همسو با اسرائیل را هدف قرار داده و با انجام عملیات‌های ترکیبی علیه بندر ایلات عملا تجارت آزاد در جنوب فلسطین اشغالی را متوقف کرده است. انصارالله گامی فراتر گذاشته و ساختمانی را در نزدیکی ساختمان سفارت آمریکا در تل‌آویو هدف قرار داد که به دنبال آن یک صهیونیست کشته شد. حال به نظر می‌رسد صهیونیست‌ها برای مقابله به مثل تصمیم گرفتند تا سطح تنش در جبهه جنوبی را افزایش دهند. حمله به مخازن سوخت در بندر الحدیده را می‌توان گام نخست در این مسیر دانست. حال یوآو گالانت وزیر دفاع اسرائیل با صدور فرمانی اعلام کرد که هجده نفتکش ایرانی که در جریان تامین مالی نیروی قدس و اعضای محور مقاومت شریک است را در لیست تحریمی رژیم قرار داده است. با وجود اما و اگرهای بسیار در خصوص اجرایی شدن این حکم، اما به نظر می‌رسد اگر فرآیند جنگ در غزه متوقف نشود، منطقه باید آماده سطح جدیدی از منازعه میان محور مقاومت و رژیم صهیونیستی باشد. 

اسرائیل به دنبال راه اندازی «جنگ نفتکش‌ها» در منطقه

یوآو گالانت وزیر دفاع اسرائیل که در روزهای اخیر به دلیل خیز مجدد نتانیاهو برای برکناری وی در سرتیتر اخبار قرار گرفته است با امضای حکمی نادر از تحریم نفتکش‌های ایرانی موسوم به «ناوگان اشباح» خبر داد. نخستین پیامد این اقدام، تاثیر منفی بر بازارهای انرژی و افزایش قیمت نفت برای خریداران آن است. در هفت سال گذشته واحدهای نظامی- امنیتی اسرائیل تحت عناوین مختلف سعی کردند تا برای نفت‌کش‌ها و کشتی‌های تجاری ایران به بهانه تحریم‌های وزارت خزانه داری آمریکا در خصوص ایران و سوریه، جلوگیری از آلودگی دریای مدیترانه یا اقدامات غیررسمی امنیتی ایجاد مزاحمت کنند، اما با واکنش متقابل تهران مواجه شدند. به عنوان مثال هدف قرار گرفتن کشتی‌های وابسته به تجار صهیونیست در محدوده‌ خلیج فارس و دریای عمان در سال‌های پایانی دولت ترامپ سبب شد تا صهیونیست‌ها از طریق کانال‌های میانجی خواستار «انجماد تنش‌ها» در آن دوران شوند. بنابر تجربه تاریخی ایران توان ایجاد موازنه در این میدان را دارد اما به نظر می‌رسد صهیونیست‌ها اهداف دیگری را نیز دنبال می‌کنند. 

افزایش قیمت انرژی، نخستین پیامد دست درازی اسرائیل به نفت‌کش‌های ایرانی

در نظام محاسباتی دولتمردان اسرائیلی، اگر ترامپ در انتخابات نوامبر پیروز شود، آنگاه زمینه برای تشدید تنش با ایران و اخذ امتیازات بیشتر در پرونده غزه فراهم خواهد شد. برخی تحلیلگران معتقدند یکی از دلایل به نتیجه نرسیدن مذاکرات آتش‌بس یا شرط اسرائیل برای از سرگیری عملیات نظامی در غزه تمایل تل‌آویو برای اخذ امتیاز بیشتر در دوران جمهوری خواهان است. اگر این پیش فرض را بپذیریم آنگاه این احتمال وجود دارد که اسرائیل اقدام علیه نفت‌کش‌های ایرانی را تا مشخص شدن نتیجه انتخابات به تعویق بیندازد. این تحلیل در خصوص سیاست «صبر» رژیم در جبهه شمالی نیز قابل ارزیابی است. در جریان چهارمین سخنرانی نتانیاهو در کنگره وی در فراز پایانی به آواره شدن 80 هزار صهیونیست و لزوم برقراری ثبات در شمال فلسطین اشغالی سخن گفت. او در ادامه افزود که اگر این مهم از طریق دیپلماتیک حاصل شود تل‌آویو استقبال می‌کند، در غیر این صورت اسرائیل هر کاری برای مقابله با تهدید حزب الله انجام خواهد داد. یکی از سناریوهای جدی آن است که دولت نتانیاهو تا زمان مشخص شدن نتیجه انتخابات آمریکا به ترور فرماندهان مقاومت اسلامی لبنان ادامه داده و فرآیند استقرار نیروهای رزمی- زرهی در مرز لبنان را تکمیل کند. 

نتانیاهو در رویای پیروزی ترامپ در انتخابات ریاست جمهوری

اقداماتی همچون ترور شهید هنیه در تهران، هدف قرار دادن مستشاران نظامی ایران در سوریه یا تهدید به توقیف نفت‌کش‌های ایرانی سلسله اقداماتی از سوی تل‌آویو برای وارد کردن ایران به مناقشات شرق مدیترانه است. در شرایط کنونی یکی از گزینه‌های مطلوب برای نتانیاهو اقدام متقابل و غیرحساب شده از سوی تهران است تا از این طریق زمینه برای حمله مستقیم رژیم به تاسیسات نظامی- راهبردی کشور فراهم شود. شاید برای برخی تحلیلگران این سوال ایجاد شده باشد که چرا تهران پس از اقدامات تهاجمی به طرف مقابل پاسخ نمی‌دهد. جواب این سوال ارتباط مستقیمی با وضعیت سیاسی نتانیاهو در اسرائیل و تمایل تل‌آویو برای وارد کردن ضربه کاری به تهران دارد. قوه عاقله نظام با گذشت 10 ماه از جنگ غزه سعی دارد تا به عنوان بازیگری مسئولیت پذیر از تشدید تنش در منطقه جلوگیری کند و در عین حال اجازه ندهد تا اسرائیل زمینه برخورد میان تهران- واشنگتن را فراهم آورد. تحولات روزهای آتی نشان خواهد داد نیت اصلی رژیم از تحریم نفت‌کش‌های ایرانی واقعا چه بوده است.