منتظر رکورد جدید گرما باشید

به گزارش اقتصادآنلاین به نقل از نورنیوز، روند افزایش دما که از دو هفته قبل آغاز شده بود این هفته دوباره به اوج می رسد و پیش بینی ها حکایت از افزایش مصرف برق و آب دارد. هجوم شدید گرما در تابستان سال جاری به شکل‌گیری گنبد حرارتی بی‌سابقه در خاورمیانه منجر شده و بر اساس اعلام سازمان هواشناسی متوسط دمای این منطقه از جهان نسبت به بلند مدت، میانگین تا ۳ درجه افزایش پیداکرده است. اما افزایش دما تنها منجر به افزایش مصرف برق نمی‌شود و به دنبال آن مصرف آب نیز افزایش پیدا می‌کند.  روز شنبه علی‌اکبر محرابیان، در ارتباط زنده از مرکز پایش برق کشور اعلام کرد در هفته جاری رکورد تاریخی افزایش دمای هوا تهران شکسته می‌شود. وی ادامه داد:« درجه دمای هوا تهران در هفته جاری به ویژه برای روزهای سه‌شنبه و چهارشنبه بین ۴۲ تا ۴۳درجه پیش‌بینی شده است؛ نکته مهم اینکه رکورد دمایی شهر تهران در طول تاریخ حدود ۴۳ درجه است و انتظار می‌رود امسال این رکورد شکسته شود. همچنین شهرهای نزدیک به تهران مانند ورامین، قم، اصفهان شرایط گرم جدی را تجربه خواهند کرد».

 زنگ خطر برای سدهای تهران

بررسی های کارشناسان نشان می دهد هر درجه افزایش دما ۱۸۰۰ مگاوات مصرف برق را افزایش می دهد. همچنین مطالعات نشان داده زمانی که دما بالای ۴۰درجه است به ازای هر درجه بین ۲.۵ تا ۵ درصد مصرف آب  افزایش پیدا می کند. زمستان سال گذشته و بهار امسال با توجه به بارندگی های خوبی که در کشور شاهد بودیم و رشد ۱۷ درصدی بارش ها نسبت به سال آبی گذشته بسیاری از سدهای کشور در وضعیت مطلوبی از نظر ذخیره آب قرار گرفتند . اما این وضعیت پایدار نبوده و با افزایش دما و افزایش مصرف آب اکنون زنگ خطر برای کاهش ذخایر آب پشت سدها به خصوص سدهای پنجگانه استان تهران به صدا درآمده است.

رامین شمالی سخنگوی شرکت آب منطقه‌ای استان تهران دهم مرداد ماه با بیان اینکه حجم مخازن سدهای تهران به ۶۵۰ میلیون مترمکعب رسیده، گفت: حجم آب سد امیرکبیر ۱۵۸ میلیون مترمکعب و حجم آب سد طالقان نیز ۳۱۲ میلیون مترمکعب رسیده است.

وی گفت: همچنین حجم کلی ذخایر سدهای سامانه شرق تهران شامل لتیان، ماملو و لار ۱۸۱ میلیون مترمکعب اعلام شده که براین‌اساس حجم آب سد لتیان۶۰ میلیون مترمکعب، حجم آب سد ماملو ۴۷ میلیون مترمکعب و حجم آب سد لار نیز ۷۴ میلیون مترمکعب می‌باشد.

اگرچه وضعیت بارش‌های امسال به طور متوسط در کشور، نرمال برآورد شده اما در تهران میزان بارش‌های سال ‌آبی جاری با بارش‌های نرمال فاصله دارد و همین مسئله روی ذخایر آبی سدهای استان تهران نیز تأثیرگذار بوده است. طبق آمار دفتر اطلاعات و داده‌های آب کشور میزان بارش‌های تهران تا آخر تیرماه ۲۲۸.۸ میلیمتر بوده است. مقایسه بارش‌های سال آبی جاری تهران با آمار متوسط درازمدت نشان‌دهنده افت ۱۵ درصدی است و حدود ۶۵ درصد مخازن سدهای تهران درحال حاضر خالی است.

 افزایش ۵ درصدی مصرف آب

بررسی کارشناسان آب و فاضلاب نشان می دهد هر درجه دمای بالای ۴۰ درجه ۵درصد مصرف آب را افزایش می دهد. علی سید زاده مدیر کل دفتر مدیریت مصرف آب شرکت آب و فاضلاب کشور در گفت و گو با مهر با اشاره به اینکه بالا رفتن دما افزایش مصرف آب را در پی داشته و وضعیت ذخیره آب پشت سدها را به خطر می اندازد گفت: بر اساس آمار تولید و تجربه سال‌های گذشته چند نکته برای افزایش مصرف وجود دارد به طوری که تغییرات مصرف با رنج‌های دمایی متفاوت است. وی ادامه داد: اگر افزایش دما در فصل بهار باشد تغییرات آن بر روی مصرف آب چندان چشمگیر نیست، اما در دمای ۳۰ درجه‌ای شاهد تغییرات جزئی بر روی مصرف آب هستیم و در نهایت دمای بالای ۴۰ درجه به ازای هر درجه این تغییرات بسیار زیاد است به طوری که به ازای هر درجه بین ۲.۵ تا ۵ درصد افزایش مصرف داشته‌ایم و هر استانی که دمای بالای ۴۰ درجه داشته باشد به ازای هر درجه بین ۲.۵ تا ۵ درصد مصرف آب در آن استان افزایش پیدا می‌کند.

 مدیریت مصرف، راهکار غلبه بر بحران

متوسط بارندگی در دنیا حدود ۸۰۰ تا ۸۵۰ میلی متر است و در قاره آسیا ۶۰۰ تا ۶۵۰ میلی متر در سال، ولی در کشور ما این عدد حدود ۲۰۰ تا ۲۵۰ میلی متر است. در ایران، اکنون در حوزه شهری حدود ۹/۹۹  درصد جمعیت شهری و در روستاها ۸۷ درصد جمعیت  تحت پوشش آب شرب قرار دارند. نکته مهم اینکه ۱۶ درصد، هدر رفت آب داریم . حدود ۴۰ درصد شبکه آب شرب کشور دارای قدمتی بالا و عملا فرسوده هستند. به گفته  دکتر علی بیت‌اللهی، مدیر بخش زلزله مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی طول خطوط آب فرسوده و با قدمت بالا در شهر تهران ۲۲هزار کیلومتر است. این شبکه در اقصی نقاط کلانشهر تهران و به‌ویژه مناطق مرکزی شهر گسترش دارند و به همین دلیل محدوده مرکزی به سمت جنوب شهر، استعداد بروز فروریزش‌های بیشتری را دارند.

با توجه به شرایط دمایی در تابستان و همچنین کاهش میزان ذخیره آب در سدهای کشور و قرار گرفتن بیش از۸۰ درصد وسعت ایران در مناطق نیمه خشک، خشک و فراخشک و مصرف آب‌های سطحی  و زیر زمینی به میزانی غیرقابل باور، به نظر می‌رسد چالش‌‌های زیادی در زمینه تامین آب و انرژی در روزهای باقی مانده تا آخر تابستان در مقایسه با تابستان پارسال خواهیم داشت. ۶۰ درصد آب شرب در کل کشور از طریق منابع زیرزمینی و ۴۰ درصد از طریق منابع سطحی تامین می‌شود. کاهش بارش ها و پایین رفتن سطح آب های زیرزمینی در آینده می تواند وضعیت آب شرب پایتخت را به خطر بیاندازد.  همچنین طبق داده‌های مرکز آمار ایران ۸۲ میلیارد مترمکعب آب در بخش کشاورزی مصرف می‌شود. این رقم باتوجه به میزان ضایعات زنجیره تامین در بخش کشاورزی، از هدررفت ۲۳ میلیارد مترمکعب آب در این بخش حکایت دارد.  

آمار و ارقام مذکور نگرانی‌هایی را در حوزه تامین ذخایر آبی کشور در فصل تابستان ایجاد می‌کند. به خصوص با توجه به این که بسیاری از کارشناسان معتقدند با توجه به زمان اندکی که تا پایان سال بارشی باقی مانده، بعید است، کم آبی کشور جبران شود. به همین دلیل نیز، یک نگرانی در ذهن بسیاری از افراد ایجاد شده این است که آیا در شهر‌های بزرگی مثل تهران با جیره بندی آب رو به رو خواهیم شد؟ مشترکان استان تهران سالیانه ۱.۵ میلیارد مترمکعب و مشترکان پایتخت سالیانه ۱.۲ میلیارد مترمکعب آب مصرف می‌کنند. طولانی شدن دوره خشکسالی از دو به چهار سال و رشد ۳۳ درصدی مشترکان آب استان تهران، به خشکسالی ابعاد گسترده تری می‌بخشد. با وجود آب کمتر، شمار مصرف‌کنندگان آب بیشتر شده است. هر شهروند تهرانی در شبانه‌روز ۲۵۰ لیتر آب مصرف می‌کند، این در حالی است که در بسیاری از کشورهای پیشرفته که از میانگین بارندگی بالاتری در مقایسه با ایران برخوردارند، سرانه مصرف هر شهروند ۱۷۰ لیتر در شبانه‌روز است. ۲۳  درصد از مجموع آب شرب مصرفی کشور در استان تهران توزیع می‌شود. طبق گفته مسئولان، برنامه‌ای برای جیره‌بندی آب در تهران وجود ندارد، اما لازم است مشترکان ۱۵ تا ۲۰ درصد صرفه‌جویی در مصرف داشته باشند.‌ آنچه می‌تواند راهکاری مؤثر در غلبه بر خشکسالی باشد مدیریت مصرف آب در تابستانی است که گرمای آن بیشتر از حد طبیعی خواهد بود.