گمانه‌زنی تحلیل‌گران خارجی در خصوص پیامدهای ترور اسماعیل هنیه / ایران چگونه تلافی خواهد کرد؟

به گزارش خبرنگار اقتصادآنلاین، اسماعیل هنیه، رئیس سیاسی حماس که مذاکرات آتش‌بس را از سوی این گروه رهبری می‌کرد، تنها چند ساعت پس از آن که اسرائیل یکی از رهبران ارشد نظامی حزب‌الله را در بیروت هدف قرار داد، بامداد چهارشنبه در تهران ترور شد.

رسانه‌های سراسر جهان حملات اسراییل در بیروت و تهران را زمینه‌ای جدی برای عمیق‌تر شدن تنش‌های منطقه‌ای می‌دانند که به طور جدی احتمال رویارویی مستقیم ایران و اسراییل را مطرح خواهد کرد.  این احتمال به ویژه زمانی تقویت می‌شود که اسرائیل طی سال‌های گذشته ترورهای بلندپایه زیادی را در خاک ایران انجام داده و رهبران حماس را در غزه هدف قرار داده است. هرچند معمولاً درباره پذیرفتن این ترورها اظهار نظر مستقیم نمی‌کند. کارشناسان امورخاورمیانه پولیتیکو معتقدند تعهد ایران به «پاسخی سخت و دردناک» که در بیانات مسئولین ارشد این کشور مطرح شده ممکن است خبر از یک جنگ منطقه‌ای گسترده‌تر بدهد، و افزودند که ایالات متحده و سایر کشورهای غربی از این پیامدها مصون نخواهند بود.

این کارشناسان معتقدند اگرچه تهران در ماه‌های گذشته به وضوح بیان کرده که خواهان یک جنگ تمام عیار نیست و حزب الله نیز به دنبال چنین چیزی نبوده است، اکنون ادامه تحریکات اسراییل ناگزیر می‌تواند منطقه را به سمت جنگ سوق دهد و بعید نیست که ترورهای کم سابقه اخیر عامدانه و با چنین قصدی در حال انجام باشد. چرا که اسراییل در حال رساندن این پیام مهم است که هیچ خط قرمزی را دیگر به رسمیت نمی‌شناسد و هرگونه مانعی را بر سر راه خود بدون هیچ ملاحظه‌ای حذف خواهد کرد.

 کمترین پیامد این رفتار اسراییل و ترورهای اخیر توقف کامل مذاکرات آتش‌بس خواهد بود. اما واکنش دفعه پیش ایران به حمله اسراییل و اکنون تروری بی‌سابقه در سطح بالا در پایتخت ایران در میانه مراسم تحلیف یک رییس‌جمهور، جای شک نمی‌گذارد که ایران این حمله را کمتر از حمله دفعه پیش خود به اسراییل بی‌پاسخ نخواهد گذاشت.

در همین زمینه تحلیل‌گران نیویورک‌تایمز در مقاله‌ای عنوان کردند که پاسخ ایران به اسراییل با توجه به نوع و سطح ترور صورت گرفته اقدامی حیثیتی خواهد بود و گمانه‌زنی فقط در خصوص نحوه انجام آن است. اگر ایران حملات مستقیم موشکی انجام دهد، همانطور که برای اولین بار در 45 سال گذشته در آوریل انجام داد، چرخه حمله و حمله متقابل به راحتی می‌تواند تشدید شود. اما بعید است این بار آمریکا به نحوی از جزییات این حمله پیش از وقوع آن با خبر شود. همچنین اگر حزب‌الله، نزدیک‌ترین متحد ایران در منطقه، حملات خود را به شمال اسرائیل افزایش دهد یا حوثی‌ها حملات خود را در دریای سرخ گسترش دهند، جنگ می‌تواند به لبنان نیز گسترش یابد یا نیاز به نیروی دریایی آمریکا برای باز نگه داشتن خطوط دریایی را شامل شود.

آن‌ها بر این باورند که سنجش پاسخ صحیح، بدون سوق دادن کشور به سمت یک جنگ گسترده، برای رئیس‌جمهور جدید آسان‌تر از هشت مرد قبلی نیست که از زمان انقلاب ایران در این سمت بودند.

اما خطرناک‌ترین گزینه‌ای که ایران می‌تواند روی آن دست بگذارد، گام نهایی را برای ساختن یک سلاح هسته‌ای واقعی بردارد. برای دهه‌ها، ایران تا خط تولید سوخت هسته‌ای و در سال‌های اخیر غنی‌سازی آن را تا سطحی نزدیک به درجه بمب پیش برده است. اما ارزیابی‌های اطلاعاتی آمریکا نشان می‌دهد که این کشور همیشه از دستیابی به یک سلاح هسته‌ای خودداری کرده است، تصمیمی که رهبران ایران در ماه‌های اخیر علناً در مورد آن تجدید نظر کرده‌اند. آنتونی بلینکن، وزیر امور خارجه ایالات متحده نیز  اخیراً ابراز نگرانی کرده بود که ایران به جای اینکه حداقل یک سال با ظرفیت شکست برای تولید مواد شکافت‌پذیر برای یک سلاح هسته‌ای فاصله داشته باشد، احتمالاً یک یا دو هفته تا انجام این کار فاصله دارد. وی افزود اگرچه تصمیمی جدی در حرکت ایران به سوی این اقدام ندیده است، «اما گر آن‌ها شروع به حرکت در این مسیر کنند، یک مشکل واقعی با ایالات متحده پیدا خواهند کرد».

آندرو انگلند تحلیلگر فایننشال‌تایمز نیز بر این باور است که سناریوی یک جنگ گسترده کابوسی است که قدرت‌های منطقه در طول جنگ اسرائیل در غزه نسبت به آن هشدار داده‌اند. اما تاکنون تلاش‌های آمریکا برای پایان دادن به جنگ غزه و اسراییل شکست خورده است و با ترور هنیه، همکار اصلی حماس با میانجی‌ها و به ویژه قطر، ضربه سختی به این روند وارد شده است. در عوض، منطقه خاورمیانه اکنون با بحرانی دست و پنجه نرم می‌کند که روز به روز پیچیده‌تر و مرگ‌بارتر می‌شود.