رکوردزنی ریلی؛ آرزویی که محقق شد
طبق اهداف پیش‌بینی شده در سند چشم‌انداز ١٤٠٤، باید ٢٥ هزار کیلومتر راه‌آهن در کشور ساخته شود، این در حالی است که هم‌اکنون تنها ٩ هزار کیلومتر خط آهن در سراسر کشور وجود دارد.
به گزارش اقتصادآنلاین به نقل از اعتماد ، از سال‌های ابتدای دولت یازدهم موضوع ریل و راه‌آهن به یکی از اولویت‌های دولتی مبدل شد و برنامه‌ریزی‌های مبسوط‌تری برای این امر تدوین شد. البته پیش از این نیز هم ریل و راه‌آهن در اولویت‌های دولت قبل بود و حتی مسوولان وزارت راه و ترابری وقت دولت دهم زمانی که قرار بود برای دومین بار قرارداد ساخت ریل ملی با حضور وزرا و مسوولان انجام شود از برنامه‌ریزی برای ریل‌گذاری سالانه هزار کیلومتر خبر دادند تا نشان دهند برای این بخش برنامه‌ریزی کرده‌اند.
ناگفته پیداست که از همان روزها و زمانی که این برنامه در دستور کار دولت قرار گرفت توسعه این سیستم می‌توانست بسیاری از اهداف دولتی را در کاهش تلفات جاده‌ای، کاهش مصرف بنزین و سوخت و توسعه تجاری و ترانزیت و... محقق کند. به این جهت بود که توسعه سیستم حمل و نقل آسان و ارزان در دستور کار جدی‌تر قرار گرفت.
حمید بهبهانی، وزیر راه و ترابری در آخرین اظهارنظر خود در این خصوص اعلام کرده است که برای رسیدن به این هدف باید سالانه بین هزار تا هزار و سیصد کیلومتر ریل‌گذاری صورت بگیرد و تا پایان امسال نیز هزار کیلومتر خط آهن آماده بهره‌برداری خواهد بود.
و حالا بعد از چهار سال از آن روزها و برنامه‌ریزی‌های انجام شده گویا این برنامه‌ها کمی محقق شده و به اعدادی که روزی آرزوی مسوولان راهی دولت دهم بود در دولت یازدهم به عملکرد تبدیل شده است و محمدرضا احمدی مدیرکل روسازی راه آهن شرکت ساخت اعلام کرده است که با پیگیری‌های گسترده‌ای که به منظور سرعت بخشیدن به ریل‌گذاری در خطوط جدید صورت گرفته، رکوردی قابل توجه در این حوزه به ثبت رسیده است. با توجه به برنامه‌ریزی‌های صورت گرفته در دولت یازدهم به منظور رساندن ریل به پنج مرکز استان باقیمانده، خوشبختانه اقدامات قابل‌توجهی در این حوزه صورت گرفته و می‌توان امیدوار بود بخش قابل توجهی از این طرح‌ها تا پیش از پایان یافتن این دولت به بهره‌برداری برسند.
به گفته وی، رساندن ریل به رشت، همدان، کرمانشاه، ارومیه و خط دوم تبریز نیاز به کشیدن بیش از ۸۹۰ کیلومتر خط آهن جدید داشت که خوشبختانه در حال حاضر تنها ۳۲۹ کیلومتر از آن باقی مانده است.
مدیرکل روسازی راه آهن شرکت ساخت با بیان اینکه با پایان یافتن کارهای زیرساختی در بسیاری از این طرح‌ها، ریل‌گذاری با سرعتی قابل توجه انجام می‌شود، اظهار کرد: در مسیر ریلی ملایر – کرمانشاه چهار کارگاه تجهیز شده که به طور همزمان ریل‌گذاری می‌کنند.
در این مسیر ما به رکورد ریل‌گذاری روزانه ۱۹۵۰ متر رسیدیم که رکوردی قابل توجه است. حتی اگر پیش از این در طرحی رکوردی اینچنینی ثبت شده باشد مربوط به یک روز خاص بوده اما در این طرح‌ها رکوردهای روزانه هر روز تکرار می‌شوند.
در محور همدان نیز ریل‌گذاری روزانه به ۱۷۰۰ متر در روز رسیده و از این رو به نظر می‌رسد همدان نخستین شهری باشد که راه آهن به آن خواهد رسید و پس از آن کرمانشاه، رشت، ارومیه و تبریز قرار دارند.
وی خاطرنشان کرد: با هدف‌گذاری‌های صورت گرفته و با توجه به بهبود شرایط جوی می‌توان انتظار داشت رکورد ریل‌گذاری روزانه در یک طرح به بیش از دو کیلومتر نیز برسد. در حال حاضر در طرح‌های در دست ساخت روزانه بیش از پنج کیلومتر ریل‌گذاری داریم و این امید وجود دارد که با افزایش این رقم سرعت تکمیل این اولویت‌های ریلی نیز بالا رود.
سخت‌ترین پروژه ریلی پس از انقلاب در صف افتتاح
در عین حال با نهایی شدن عملیات زیرسازی راه‌آهن همدان و نزدیک شدن به روزهای افتتاح آن، وزارت راه و شهرسازی پیگیری دیگر اولویت‌های خود در این عرصه را آغاز کرده که در صدر آنها طرح بزرگ راه‌آهن قزوین-رشت قرار دارد.
این پروژه ریلی که در طول ۱۶۵ کیلومتر و با سرعت ۱۶۰ کیلومتر در ساعت برای حرکت قطارهای مسافری، قزوین را به رشت متصل کرده و به این ترتیب شبکه ریلی ایران را به استان گیلان می‌رساند، در طول سال‌های گذشته با پیگیری‌های جدی به مراحل پایانی کار اجرایی خود رسیده و امروز در صف افتتاح نهایی پروژه‌ها قرار دارد.
همان طور که وزارت راه و شهرسازی وعده داده بود که پنج پروژه ریلی رشت، همدان، کرمانشاه، ارومیه و خط دوم تبریز را تا پیش از پایان این دولت به بهره‌برداری برساند، در حال حاضر بسیاری از این پروژه‌ها به گام‌های نهایی خود برای آماده‌سازی نزدیک شده‌اند که در میان آنها محور قزوین به رشت با پیچیدگی‌های بسیار گسترده‌ای روبه‌رو است.
در کنار شرایط خاص آب و هوایی و موقعیت کوهستانی این پروژه که کار اجرایی را سخت کرده است نیاز به عبور از مناطقی که در نزدیکی رودها و کوه‌ها قرار گرفته‌اند باعث شده این پروژه به دشوارترین طرح‌های عمرانی تاریخ کشور و به پیچیده‌ترین طرح ریلی پس از انقلاب تبدیل شود؛ طرحی که بخش قابل توجهی از آن را تونل‌ها و پل‌های طولانی تشکیل می‌دهند.
البته خیراله خادمی معاون وزیر راه و شهرسازی هم‌زمانی که از پایان یافتن ساخت بزرگ‌ترین پل راه‌آهن کشور در محور قزوین- رشت خبر می‌داد تلویحا از رسیدن به برنامه ریل‌گذاری سالانه هزار کیلومتر سخن می‌گفت.
به گفته وی پل بزرگ منجیل در مجاورت شهر منجیل به طول هزار و ٤٣٠ متر است که هم‌اکنون با اتمام عملیات اجرایی آماده ریل‌گذاری است. این پل توسط بیش از ١٠٠ مهندس، تکنیسین و کارگر ایرانی طی پنج سال ساخته شده است که عبور از دریاچه سد و شهر منجیل و مشکلات ارزیابی وتملک اراضی به همراه صعوبت کار موجب شد تا روند اجرای این پروژه با تاخیر مواجه شود. در این پنج سال هزینه‌های اجرای این پل بالغ بر ٣٥٠ میلیارد ریال است که اگر با قیمت روز محاسبه شود بالغ بر ٥٢٠ میلیارد ریال خواهد بود.
در همین حال علی‌اکبر مردی، سرپرست اداره کل ساخت و توسعه راه‌آهن منطقه دو کشور، درباره ویژگی‌های فنی این پروژه، اظهار کرد: این طرح که به‌طول ۱۶۵ کیلومتر طراحی شده است به دلیل عبور از مناطق دشوار جغرافیایی به طراحی و ساخت تعداد قابل توجهی تونل و پل احتیاج داشته است. دراین پروژه ۵۴ دستگاه تونل به طول بیش از ۲۲ کیلومتر طراحی شده است که از این رقم تنها حفاری ۶۲۰ متر باقی مانده که می‌توان ظرف روزها و هفته‌های آینده این بخش را نیز به پایان رساند. در کنار این تونل‌ها حدود ۳۳۵۰ متر تونل گالری نیز در این پروژه طراحی شده که شامل تونل‌های مصنوعی می‌شود که به منظور افزایش ایمنی پروژه طراحی و ساخته شده‌اند.
مردی درباره وضعیت پل‌های این طرح نیز اظهار کرد: طبق ارزیابی‌های صورت گرفته در این طرح به ساخت ۸۷۲۴ متر پل احتیاج داریم که تقریبا کار اکثر آنها به اتمام رسیده و تنها یک پل ۶۰۰ متری باقیمانده است. با توجه به آن که منطقه رودبار از نظر نوع خاک بسیار متنوع بوده و از نظر جغرافیایی نیز کار در آن سخت است ساخت این تعداد پل بسیار کار پیچیده‌ای بود که خوشبختانه بخش قابل توجهی از آن به پایان رسیده است. در سال‌های بعد از انقلاب هیچ پروژه ریلی به بهره‌برداری نرسیده که تا این حد پیچیدگی عمرانی و فنی داشته باشد، اما خوشبختانه با پیگیری‌های صورت گرفته و رساندن منابع مالی مورد نیاز این پروژه گام‌های نهایی خود را پشت سر می‌گذارد و ما امیدواریم تا پیش از پایان دولت یازدهم امکان بهره‌برداری از آن فراهم شود.
