بازتاب برجام در سرمایه‌های ایران
سرانجام پس از سال‌ها در تیر ۱۳۹۴ طولانی‌ترین مذاکرات سیاسی ایران با کشورهای غربی به پایان رسید و برنامه جامع اقدام مشترک (برجام) تدوین و ایران و دیگر کشورها حاضر در مذاکرات را ملزم به رعایت قوانین مندرج در آن کرد و اثر آن در کوتاه‌مدت منجر به افزایش رشد اقتصادی، توقف رکود و کاهش تولید بخش صنعت ایران بود که پیش‌بینی می‌شود در آینده اثرات آن در اشتغال و افزایش تولید ناخالص داخلی نمود پیدا کند.
براساس توافقنامه برجام ایران ذخایر غنی‌سازی متوسط خود را پاکسازی، ذخیره‌سازی اورانیوم با غنای کم را تا ۹۸درصد قطع می‌کند و همچنین تعداد سانتریفیوژهای خود را تا حدود دوسوم به مدت حداقل ۱۵سال کاهش خواهد داد. در قبال این کاهش ذخایر و انجام تمام تعهدات مندرج در توافقنامه، نام ایران از فهرست تحریم‌های شورای امنیت سازمان ملل، اتحادیه اروپا و امریکا خارج خواهد شد.در تمام سال‌هایی که ایران زیرفشار تحریم‌های مختلف بود، ابعاد مختلف زندگی مردم ایران تحت‌تاثیر قرار گرفت.
به گزارش اقتصادآنلاین به نقل از صمت ، اقتصاد ایران بر اثر نبود کالاهای اساسی بیشترین ضربه را خورد و بسیاری از مراکز و کارگاه‌های تولیدی به دلیل نداشتن مواد اولیه تعطیل شد و بسیاری از جوانان و سرپرستان خانوارها شغل خود را از دست دادند. این تنها گوشه‌ای از فشارهایی بود که مردم ایران لمس کردند و در عین حال سر فرود نیاوردند. در این بین بسیاری از اوضاع شاخص‌های پیشرفت کشور به هم ریخت و سردرگمی‌هایی ایجاد کرد. پس از سال‌ها صبر برای به انجام رسیدن طولانی‌ترین مذاکرات سیاسی اوضاع کمی چرخید و شاخص‌ها تغییر کرد. در اینجا به برخی از تغییرات بعد و قبل توافقنامه برجام در سال ۱۳۹۲ و ۱۳۹۵ اشاره می‌کنیم.تولید ناخالص ملی، ارزش مجموع کالاهای تولیدی و خدمات نهایی یک کشور در طول یک دوره خاص به‌دست می‌آورد. در این بین تولید ناخالص داخلی کشور به نرخ پایه و به قیمت‌های ثابت سال ۱۳۸۳ از ۱۴۹هزار و ۹۸۲میلیارد تومان در ۹ماه سال ۱۳۹۱ به ۱۴۸هزار و ۸۴۲میلیارد تومان در ۹ماه سال ۱۳۹۲ کاهش یافته و گویای کاهش تولید ناخالص داخلی به میزان ۳/۴درصد است.
با توجه به رشد منفی ۸/۳درصدی اقتصاد در ۹ماه سال ۱۳۹۱، محاسبات فصلی نشان می‌دهد اقتصاد ایران در ۹ ماه سال ۱۳۹۲ نسبت به دوره مشابه سال گذشته با کاهش نرخ رشد منفی اقتصادی روبه‌رو شده بود روندی که اگر با اجرای برجام متوقف نمی‌شد و سیر نزولی آن پیامدهای بیشتری برای اقتصاد و جامعه به همراه داشت.
تراز تجاری ایران بعد از برجام با بهبودی چشمگیر روبه‌رو شده و از منفی ۷/۹میلیارد دلار در سال ۱۳۹۲ به منفی ۲/۷میلیارد دلار در سال ۱۳۹۳ رسیده است. به عبارت دیگر، فقط ۲/۷میلیارد دلار از سایر منابع ایران (به جز درآمد حاصل از صادرات غیرنفتی) صرف واردات کالاهای خارجی شده است. در حالی که مجموع تجارت خارجی ایران در سال ۱۳۹۵ به ۸۷میلیارد و ۶۱۴میلیون دلار رسید که این رقم نشان می‌دهد تجارت خارجی ایران سال گذشته به اندازه ۳میلیارد و ۶۴۶میلیون دلار بزرگتر شده و تاجران ایرانی ۳۴/۴درصد بیشتر از سال ۱۳۹۴ مبادلات تجاری با سایر کشورها انجام داده‌اند. در بخش‌های اجتماعی نیز می‌توان به نتایج آمار اشتغال توجه کرد که در سال ۹۲ از سوی مرکز آمار ایران منتشر شد و نشان می‌دهد نرخ بیکاری پاییز ۱۰/۳درصد، تابستان ۱۰/۴درصد، بهار ۱۰/۶درصد و زمستان سال معادل ۱۰/۵درصد بوده است.
این در حالی است که مرکز آمار ایران در تازه‌ترین گزارش خود برای نرخ بیکاری کشور را در پاییز سال ۹۵ تعداد بیکاران را ۲میلیون و ۶۴۵هزار و ۵۵۸ اعلام کرده که موید این موضوع است که اشتغالزایی در کشور بهبود یافته، زیرا در سال‌های تحریم همواره به جمعیت بیکار کشور افزوده می‌شد. منابع پولی نیز بخش دیگری است که متاثر از برجام بود به‌طوری‌که سهم تسهیلات پرداختی در قالب سرمایه در گردش در تمام بخش‌های اقتصادی در ۱۲ماه سال ۱۳۹۳ مبلغ ۲۰۷۰/۲هزار میلیارد ریال معادل ۶۰/۷درصد کل تسهیلات پرداختی بود که در مقایسه با سال ۱۳۹۲ مبلغ ۷۹۷/۱هزار میلیارد ریال معادل ۶۲/۶درصد افزایش داشته است. در ۹ماه سال ۱۳۹۵ معادل ۳۸۲هزار و ۴۵۳میلیارد تومان تسهیلات از سوی بانک‌های کشور به بخش‌های اقتصادی پرداخت شده که در مقایسه با دوره مشابه سال گذشته ۱۱۶هزار میلیارد تومان معادل ۴۳/۵درصد افزایش داشته است.
سهم تسهیلات پرداختی در قالب سرمایه در گردش در تمام بخش‌های اقتصادی در سال ۱۳۹۵ نیز معادل ۶۴/۱درصد بود و مبلغ ۲۴۵هزار میلیارد تومان در قالب سرمایه در گردش پرداخت شده است.آنچه در این بین آشکار است اینکه بعد از توافقنامه برجام تحولات اساسی در ابعاد مختلف سیاسی و اقتصادی و فرصت‌های زیادی برای راهیابی به بازار منطقه‌ایی و جهانی برای تولیدکنندگان داخلی به‌دست آمده است. درست است همه اهداف بلندمدتی که برای رسیدن به آن برنامه‌ریزی شده بعد از مدت کوتاهی به سرانجام نمی‌سد، اما فرصتی که برجام در اختیار سرمایه‌گذاران قرار داده را باید غنیمت شمرد. فرصتی که در آن هم تولیدکنندگان داخلی و شهروندان ایرانی سود خواهند برد و هم پای بازرگانان ایرانی را دوباره به بازار داخلی ایران با نظم و برنامه‌ریزی دقیق باز خواهد کرد و همه اینها در حالی رخ خواهد داد که طرف‌های مذاکره به انجام معاهدات خود پایبند باشند.
