۳ پیشنهاد برای حل معضل کمبود هتل
فصل‌های بهار و پاییز به عنوان زمان اوج سفر گردشگران ورودی به ایران شناخته می‌شوند؛ زمانی که کشور در بهترین دوره آب و هوایی خود به‌سر می‌برد و گردشگران خارجی نیز وقت بیشتری برای سفر دارند.
در همین حال اما تورگردانان تورهای ورودی با چالش‌های عمده‌ای در جذب این گردشگران مواجه هستند. آنگونه که این فعالان بخش خصوصی در نشست خبری عصر چهارشنبه در محل دفتر جامعه تورگردانان اعلام کردند، کمبود هتل‌های استاندارد در شهرهای گردشگرپذیر از اصلی‌ترین چالش‌ها است. رئیس جامعه تورگردانان گفت: «وقتی ما از کمبود هتل صحبت می‌کنیم، اغلب دوستان هتلدار ما اعتراض می‌کنند که ما داریم آمار اشتباه ارائه می‌دهیم؛ درحالی که منظور ما این است که در شهرهای گردشگرپذیر و طی ماه‌های اوج سفرهای ورودی، هتل مناسب برای اسکان توریست‌های خارجی کم است.» به گفته ابراهیم پورفرج، هتلداران تاکید می‌کنند که در دیگر شهرها و در دیگر ایام سال مانند تابستان، هتل برای اسکان گردشگران کم نیست اما باید امکانات و خدمات را نسبت به فصول گردشگرپذیری و شهرهایی که بیشترین متقاضی برای سفر را دارند، تنظیم کرد. به گزارش دنیای اقتصاد ، تورگردانان البته سه پیشنهاد نیز برای حل چالش کمبود هتل مطرح می‌کنند. مهم‌ترین پیشنهاد، انتقال زمان برگزاری سمینارها و کنفرانس‌ها به ایام غیر اوج سفر است؛ فصولی مانند زمستان و تابستان که تعداد گردشگران ورودی به کشور به کمترین میزان خود می‌رسد. به باور آنها، در این صورت چالش اشغال اتاق هتل‌ها نیز مرتفع خواهد شد. پورفرج در این‌باره خاطرنشان کرد: «درحال‌حاضر بسیاری از هتل‌های ما از کاهش ضریب اشغال خود در تابستان و زمستان شاکی هستند و در پی حل این موضوع هستند.
به اعتقاد ما، چنانچه سمینارها و جشنواره‌های دولتی در ایامی به‌جز بهار و پاییز برگزار شود، نه‌تنها مشکل کمبود هتل در این زمان برای تورهای ورودی حل خواهد شد، بلکه هتل‌ها نیز می‌توانند مطمئن باشند که اتاق‌هایشان در اکثر روزهای سال پر است.» این فعال بخش خصوصی با ذکر مثالی از دیگر کشورهای گردشگرپذیر تصریح کرد: «در همه‌جای دنیا این اتفاق می‌افتد، مثلا در آلمان همین نمایشگاه گردشگری ITB را در زمستان برگزار می‌کنند تا از این طریق جماعتی را در ایام غیرپیک به کشور خود بکشانند. به این ترتیب هتل‌های آنها در ایام زمستان با میهمانان نمایشگاهی پر می‌شود و در تابستان نیز با گردشگران.»
وی البته تاکید کرد: «ما نمی‌گوییم نمایشگاه یا سمیناری که باید مثلا در اردیبهشت‌ماه برگزار شود، برگزار نشود؛ بلکه می‌توان مکان و شهر برگزاری را تغییر داد و به شهرهایی برد که کمتر گردشگرپذیر هستند. از این طریق حتی آن شهرها نیز معرفی خواهند شد.» رئیس جامعه تورگردانان در پاسخ به این سوال که چرا برای رفع چنین مشکلی زمان و مقاصد سفرهای ورودی تغییر نمی‌یابد، توضیح داد: «ما دو دوره تاریخی در ایران داریم؛ دوره پیش از اسلام که استان فارس کامل‌ترین نمونه برای آثار آن است و دوره پس از اسلام که اصفهان برای نمایش آن، کامل‌ترین گزینه به حساب می‌آید. از این حیث و از آنجا که ما مجبوریم تابع تقاضای مشتری باشیم و اکثر گردشگران ورودی نیز خواهان دیدن شیراز و اصفهان هستند، نمی‌توانیم تغییر چندانی در برنامه سفر داشته باشیم.» پورفرج خاطرنشان کرد: «البته ما دو سفرنامه برای گردشگران ورودی داریم؛ یکی برای سفرهای یک هفته‌ای است که حتما شامل تهران، اصفهان، شیراز و یزد می‌شود و دیگر برای سفرهای دوهفته‌ای است که در آن می‌توانیم شهرهای دیگری را نیز اضافه کنیم.» وی تاکید کرد: «ما اتفاقا علاقه‌مندیم که سفرها به شهرهای دیگری به جز مقاصد سنتی باشد چون کار ما نیز کمی راحت‌تر می‌شود اما این مستلزم آن است که گروهی که وارد می‌شود بیش از یک هفته فرصت برای گشت در ایران داشته باشد.»
یک عضو هیات‌مدیره جامعه تورگردانان نیز در این‌باره توضیح داد: «گردشگری که به ایران می‌آید در ایام فراغت خود به سر می‌برد و می‌خواهد خودش برای این زمان تصمیم بگیرد. از این رو این ما نیستیم که برای او تصمیم می‌گیریم. این در حالی است که تصمیم‌گیری درباره زمان و مکان برگزاری سمینارها و نمایشگاه‌ها بیش از زمان و مکان سفر توریست‌های خارجی قابل مدیریت است.» محمد بنکدار در پاسخ به این سوال که آیا در بسته‌های پیشنهادی به آژانس‌های خارجی، مقاصد جدید نیز پیشنهاد شده‌اند یا خیر، تصریح کرد: «بله شهرهای جدید نیز به‌عنوان مقاصد سفر به آنها پیشنهاد می‌شود اما نمی‌توان از کسی که برای نخستین بار وارد ایران می‌شود انتظار داشت به‌جای اصفهان یا شیراز، شهر دیگری را بازدید کنند. البته برای گردشگران و افرادی که برای بار دوم به کشورمان می‌آیند می‌توان برنامه‌های دیگری ارائه کرد.» او افزود: «ما می‌دانیم یک‌شبه نمی‌توان هتل‌ها را افزایش داد ولی دست‌کم می‌توان در اعطای مجوز تسهیلاتی ایجاد کرد.»
دلالی برای اتاق‌های هتل!
عضو دیگر هیات‌مدیره جامعه تورگردانان ایران نیز با بیان اینکه ظاهرا دولت اراده‌ای برای جذب گردشگر ندارد، گفت: «همین‌که تاکنون برای ساماندهی برگزاری سمینارها و نمایشگاه‌ها در ایام غیرپیک سفر، اقدامی صورت نگرفته می‌توان دریافت که اراده‌ای قوی برای توسعه گردشگری ورودی وجود ندارد.» مصطفی شفیعی شکیب با بیان اینکه در اردیبهشت ماه یکی از سازمان‌ها تقویم نمایشگاهی و سمیناری فشرده‌ای دارد، افزود: «در این شرایط دلال‌ها هتل‌های اطراف نمایشگاه بین‌المللی تهران را از پیش رزرو می‌کنند و ما باید برای رزرو هتل برای گردشگران خارجی، به این دلال‌ها رجوع کنیم؛ امری که به نظر من شرم‌آور است.» وی ادامه داد: «در این بین، برخی هتل‌ها نیز فرصت‌طلب شده‌اند و برای اینکه کار خودشان آسان‌تر شود، با این دلال‌ها همکاری می‌کنند. کمبود هتل‌ها در شهرهای گردشگرپذیر باعث برخی سوءاستفاده‌ها و افزایش قیمت‌ها نیز شده و برخی هتل‌ها حتی قیمت خود را براساس دلار و یورو عنوان می‌کنند که اساسا غیرقانونی است.»
این فعال بخش خصوصی دومین پیشنهاد برای مساله کمبود هتل را استفاده از اقامتگاه‌های نهادهای دولتی عنوان کرد و توضیح داد: «شیراز، اصفهان و تهران هم‌اکنون از نظر اقامت، برای ما تبدیل به گلوگاه‌هایی شده‌اند که چالش ایجاد می‌کنند. اگر نهادهای دولتی، اتاق‌های اقامتگاه‌های خود را در زمان‌هایی که میهمان ندارند به تورگردانان واگذار کنند، بخشی از چالش ما مرتفع خواهد شد.» به گفته شفیعی شکیب، اخیرا تنها وزارت امور خارجه ابراز کرده که اقامتگاه میهمانانش در نیاوران را در اختیار تورهای ورودی قرار خواهد داد. وی با طرح این سوال که آیا سازمان میراث فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری نمی‌تواند اعلام کند اگر کسی آپارتمان درخور و مناسبی برای اقامت گردشگران خارجی دارد به این سازمان اطلاع دهد، سومین پیشنهاد را مطرح کرد و گفت: «با استفاده از خانه‌های لوکس و مناسب برای اقامت گردشگران خارجی می‌توانیم چالش اقامت در شهرهای گردشگرپذیر از جمله تهران را در ایام اوج سفر مدیریت کنیم.»
رشد بی‌سابقه تقاضا
رئیس جامعه تورگردانان در ادامه این نشست با بیان اینکه تقاضا برای ورود تورهای گردشگری به کشور روز به روز در حال افزایش است، تصریح کرد: «آنچه ما در نمایشگاه ITB آلمان با آن مواجه شدیم، تقاضای بسیار بالا بود و اکنون به جایی رسیده‌ایم که به‌دلیل مساله اقامت، مجبور می‌شویم به مشتری «نه» بگوییم.» پورفرج ادامه داد: «همین باعث می‌شود وقتی به این فکر می‌کنیم که در نمایشگاه‌های بیشتری برای معرفی ایران و تورهای خود شرکت کنیم، دچار تردید شویم و گمان کنیم ممکن است نتوانیم پاسخگوی تقاضاهای بیشتر باشیم.»
انتقاد از مدیریت کلان گردشگری
او با انتقاد نسبت به عدم آشنایی برخی مدیران عالی‌رتبه گردشگری در دولت، با مسائل اقتصادی و فرهنگی این حوزه گفت: «ما پیش از این نیز گفته بودیم که وقتی مدیری برای این بخش انتخاب می‌شود، باید کسی باشد که نسبت به مسائل اقتصادی آگاهی کامل داشته باشد و کاری کند که از طریق گردشگری، درآمدهای ایران از وضعیت تک‌محصولی خارج شود.» این فعال بخش خصوصی با اشاره به معضل بیکاری در کشور، تاکید کرد: «گردشگری می‌تواند این مشکل را به سهم خود برطرف کند.» پورفرج همچنین نسبت به قرار داشتن دو حوزه صنایع‌دستی و میراث فرهنگی ذیل سازمان متولی گردشگری نیز انتقاد و تصریح کرد: «این باعث تداخل در تخصیص بودجه می‌شود؛ به گونه‌ای که مثلا وقتی قرار است بودجه‌ای در اختیار توسعه گردشگری قرار گیرد، متوجه می‌شویم صرف مرمت آثار تاریخی شده است.»
هتل‌هایی برای واگذار نشدن!
اعضای هیات‌مدیره تورگردانان در پاسخ به این ابهام که چرا اعضای بخش خصوصی گردشگری چندان با هم اتحاد ندارند که بتوانند بر برخی مسائل فایق آیند، ابراز کردند که این موضوع به دولتی بودن برخی هتل‌ها و آژانس‌ها مربوط است و این موضوع مانع از یکدستی و همدلی بخش خصوصی شده است. پورفرج در توضیح این موضوع گفت: «مثلا سال‌ها است اعلام شده هتل‌های دولتی نظیر هتل‌های زیرمجموعه بنیاد مستضعفان باید به بخش خصوصی واگذار شوند اما این اتفاق نیفتاده؛ چراکه قیمت‌ها به گونه‌ای اعلام می‌شود که نه تنها منطقی نیست بلکه هیچ سرمایه‌گذاری توانایی خرید آن را ندارد.» به گفته این تورگردان، این موضوع خلاف روندی است که باید منجر به واگذاری هتل‌ها به بخش خصوصی شود.
