گمانه‌‌های نفتی ۹۶؛ از توافق فریز یا افزایش تولید
بازار نفت در سال جاری دچار چه تحولاتی خواهد شد؟ حمله موشکی آمریکا به سوریه چه تاثیری بر بازار نفت دارد؟ چه عواملی در بازار نفت در سال جاری تاثیرگذار خواهد بود؟
تحولات بازار نفت را در سال‌جاری چگونه ارزیابی می‌کنید؟ حمله نظامی آمریکا به سوریه چه تاثیری بر قیمت نفت خواهد گذاشت؟
منطقه خاورمیانه از حساسیت بالایی برخوردار است و یکی از مهم‌ترین مناطق تامین‌کننده نفت جهان محسوب می‌شود. طبیعی است هرگونه تنش در این منطقه می‌تواند امنیت انرژی را با معضل روبه‌رو کند و تأثیر مستقیمی در بازار قیمت داشته باشد. بهترین حالت برای تامین انرژی جهان این است که این منطقه دارای آرامش باشد که هم صادرات نفت براحتی انجام شود و هم سرمایه‌گذاری‌ها اتفاق بیفتد. هر عاملی که باعث تنش در این منطقه شود و کشورهایی که منطقه خاورمیانه را ناامن می‌کنند، تامین انرژی جهان را خدشه‌دار کرده و باید در این زمینه پاسخگو باشند. اگر امسال شاهد ماجراجویی‌های بیشتر کشورهای دیگر در این منطقه باشیم، قطعا قیمت نفت را تحت‌الشعاع قرار خواهد داد و می‌تواند عاملی برای افزایش قیمت در بازارهای جهانی شود. این گونه اتفاقات، هم روی قیمت فعلی نفت تأثیر می‌گذارد و هم بازارهای آتی نفت را تحت تأثیر قرار خواهد داد. از آنجا که سرمایه‌گذاری‌های امروز تضمین انرژی فرداست، اگر در منطقه خاورمیانه سرمایه‌گذاری را شاهد نباشیم طبیعتا امنیت انرژی آینده با مشکل مواجه خواهد شد.
اکنون ذخایر نفت روی آب ایران تمام شده است. این موضوع چه تاثیری در بازار نفت خواهد داشت؟
ابتدا باید عرض کنم ذخیره‌سازی‌ها به شیوه‌های مختلفی صورت می‌گیرد که یکی از آنها ذخیره‌سازی روی آب است. ذخیره‌سازی فصلی هم نوع دیگری از ذخیره‌سازی است. در این روش، فصولی که بازار نفت استحکام لازم را ندارد آن را ذخیره کرده و در فصول مناسب‌تر می‌فروشند. ما در زمان تحریم، ذخیره‌سازی داشتیم و زمانی که تحریم‌ها برداشته شد نفت ذخیره‌سازی شده به صورت آرام در بازار عرضه شد. ذخیره‌سازی یک مساله عادی است و همه کشورهای تولیدکننده این کار را انجام می‌دهند و در شرایط مناسب‌تر اقدام به عرضه می‌کنند. البته در این میان برخی تجار هم هستند که نفت را در فصول ارزان خریداری کرده و در زمانی که قیمت آن تغییر کرد می‌فروشند و سود کسب می‌کنند. برخی ذخیره‌سازی‌ها جنبه تجاری دارد و با هدف کسب سود صورت می‌گیرد. به‌عنوان مثال نفت کوره که در فصلی مانند تابستان ارزان است و مصرف زیادی ندارد، توسط تجار خریداری می‌شود و در زمستان به قیمت بالاتر عرضه می‌کنند تا سود ببرند. بنزین برعکس نفت کوره است و در زمستان ذخیره می‌شود تا در تابستان عرضه شود. اگر فروش ذخیره‌سازی‌ها ناگهانی باشد، شوکی به بازار وارد می‌کند. اما اگر بتدریج این کار صورت بگیرد، تاثیری در بازار نخواهد گذاشت.
چشم‌انداز فریز نفتی را چگونه ارزیابی می‌کنید. توافق برای این موضوع شش‌ماهه بود. به نظر شما این توافق در شش ماهه دوم نیز تمدید خواهد شد؟
توافقاتی که صورت گرفته نشان‌دهنده این است که دوباره شاهد تمدید آن هستیم. جلساتی بین کشورهای عضو و غیرعضو اوپک برگزار شد و خروجی آن نشانگر تمدید توافق فریز نفتی است. همین موضوع دلیلی شده تا قیمت نفت از روند نزولی متوقف شود و افزایش یابد. زمانی که این توافق صورت نگرفته بود قیمت‌ها زیر 50 دلار بود اما الآن به بالای 50 دلار رسیده است. استنباط بازار این است که اگر این توافق ادامه‌دار نباشد، دوباره قیمت‌ها روند نزولی را پیش خواهد گرفت و با توجه به شرایط فعلی کشورها هیچ‌کدام راضی به این موضوع نیستند. اکنون چشم‌انداز مثبتی در این زمینه وجود دارد. البته تصمیم اصلی باید در اجلاس پیش روی اوپک گرفته شود. این اجلاس در ماه ژوئن (خردادماه) برگزار خواهد شد. شواهد نشان می‌دهد احتمال تمدید توافق فریز نفتی بیشتر است مگر این که برخی کشورها کارشکنی کنند و ملاحظات سیاسی را بر ملاحظات اقتصادی در نظر بگیرند. در طول سال‌های گذشته شاهد این موضوع بودیم که کشورهایی مانند عربستان به این‌گونه توافقات رأی نمی‌دادند. اگر اهداف سیاسی از این بخش حذف شود توافق صورت می‌گیرد و این یک نظریه کارشناسی است اما اگر سیاسی‌کاری مقدم شود از توافق خبری نخواهد بود. به نظر من حداقل یک دوره دیگر این توافق باید تمدید شود تا بازار به شرایط تعادل برسد. این به فضایی که در اجلاس آتی خواهد بود برمی‌گردد. ما بدبین نیستیم و امیدواریم توافق صورت بگیرد تا نفت 60 دلار را شاهد باشیم.
آماری در مورد میزان پایبندی کشورها از کاهش تولید دارید؟
بین 70 تا 80 درصد کشورها به توافق کاهش تولید پایبند بودند که آمار بسیار خوبی است. اگر این پایبندی ادامه داشته باشد و توافق هم تمدید شود، احتمالا قیمت نفت از 60 دلار هم فراتر برود. اگر هم توافق نشود، همان طور که تاکید کردم دوباره قیمت‌ها به زیر 50 دلار خواهد رفت.
بعد از اجلاس اوپک، به ایران اجازه داده شد روزانه سه میلیون و 900 هزار بشکه تولید کند. آیا چنین ظرفیتی وجود دارد؟
ظرفیتی که برای ایران در نظر گرفته شده سه میلیون و 790 هزار بشکه است. در آن اجلاس هر کشوری دارای سهمیه شد و قرار بود به ایران آزادی عمل بدهند که با این کار ممانعت شد. قرار بود سه کشور نیجریه، ایران و لیبی آزادی عمل داشته باشند و هر مقداری که می‌توانند تولید کنند تا به حد قبل از شرایط بحرانی‌شان برسند. مشکل ایران تحریم بود و کشورهای نیجریه و لیبی مشکلات داخلی بود که به آن دو کشور اجازه داده شد اما برای ایران سهمیه تعیین کردند. مشکلی هم برای تولید این رقم وجود ندارد و ما زمانی بالای چهار میلیون بشکه تولید داشتیم.
شما اطلاعی از قراردادهای جدید نفتی دارید؟ آیا شرکت‌های خارجی وارد ایران شدند و فعالیت و سرمایه‌گذاری خود را آغاز کردند؟
همه شرکت‌ها در قالب تفاهم‌نامه امضاهایی انجام دادند و هیچ‌کدام به مرحله قرارداد و شروع فعالیت نرسیده است. شرکت‌های خارجی زیادی برای فعالیت و سرمایه‌گذاری در ایران اعلام آمادگی کردند، اما هنوز هیچ‌کدام از آنها در ایران حضور جدی نداشتند. اگر هم داشتند بنده از آن بی‌اطلاع هستم. تا جایی که مطلع هستم هنوز تفاهم‌نامه‌ها به مرحله قرارداد نرسیده است.
