برد ایران با اجاره به شرط تملیک
پس از اجرای برجام، زمینه برای نوسازی ناوگان‌های هوایی کشور فراهم شد و چند روز پیش دومین هواپیمای ایرباس ۳۳۰ به زمین ایران نشست و گفته‌ها حاکی از آن است که تا قبل از آغاز سال ۹۶، سومین ایرباس هم وارد ایران می‌شود.
به گزارش اقتصادآنلاین به نقل از آرمان ، سید حسین افضلی، عضو کمیسیون عمران مجلس در این زمینه می‌گوید: «عملکرد دولت در زمینه نوسازی و تجهیز ناوگان‌های هوایی کشور کاملا مثبت بوده است.»
چند روز پیش دومین هواپیمای ایرباس به طور رسمی به ناوگان ایران اضافه شد و بر اساس گفته مسئولان سومین هواپیما هم تا آخر امسال وارد کشور می‌شود. آیا عملکرد دولت در نوسازی ناوگان هوایی کشور را می‌توان مثبت قلمداد کرد؟
عملکرد دولت در زمینه نوسازی و تجهیز ناوگان هوایی کشور کاملا مثبت بوده است. شرایط برجام فرصتی را ایجاد کرد تا بتوان هواپیماهای جدیدی برای کشور خریداری کرد و از آنجا که شرکت‌های هوایی طرف قرارداد افراد قابل اعتمادی نیستند، بنابراین باید از فرصت به وجود آمده کنونی استفاده و هواپیماهای مورد نیاز را وارد کشور کرد. نگهداری ناوگان‌های هوایی قدیمی هزینه‌ای به مراتب بالاتر از خرید هواپیماهای نو دارد، از طرف دیگر به دلیل اینکه سیستم خرید این هواپیماها به صورت اجاره به شرط تملیک است، فرصت خوبی فراهم شد تا این هواپیماها به ناوگان هوایی کشور اضافه شوند. در مجموع از هر زاویه‌ای که نگاه شود عملکرد دولت یازدهم و وزارت راه و شهرسازی در تجهیز و نوسازی ناوگان‌های هوایی کشور موفقیت‌آمیز بوده است.
از آنجا که نحوه خرید این هواپیماها اجاره به شرط تملیک هست، آیا این نوع از خرید با شرایط اقتصادی کشور همخوانی دارد؟
اینکه بخواهیم یکجا و به صورت کلی مبلغی را برای خرید هواپیماها پرداخت کنیم شاید با شرایط فعلی کشور همخوانی نداشته باشد، اما اگر این هزینه‌ها اداره و مدیریت شود و از محل درآمدها به مرور به شرکت‌های هواپیمایی فروشنده پرداخت شود، کار معقول و منطقی است که در حال حاضر اجاره به شرط تملیک با شرایط اقتصادی کشور همخوانی لازم را دارد.
تامین مالی خرید هواپیماهای جدید به چه صورت است؟ آیا این امر نیاز به بودجه فراوانی ندارد؟
همان‌طور که گفته شد، نحوه پرداخت هزینه خرید هواپیماهای جدید به صورت اجاره به شرط تملیک است. این نوع از پرداخت به دلیل اینکه مبلغ مورد نظر به صورت یکجا پرداخت نمی‌شود، بار سنگینی هم بر دوش وزارت راه و شهرسازی نمی‌گذارد. به نظرمی‌رسد در شرایط کنونی و در نظر گرفتن تمامی ابعاد، منطقی‌ترین و مناسب‌ترین روش پرداخت برای کشور اجاره به شرط تملیک است. در بحث خرید هواپیمایی به سه مساله باید توجه کرد، نخست آنکه اگر اکنون هواپیمای جدیدی خریداری نشود، امکان خرید آن در آینده مشخص و قطعی نیست، زیرا ممکن است شرکت‌های هواپیمایی مانند بوئینگ و ایرباس در آینده بر سر تعهدات خود نمانند و این فرصت به وجود آمده کنونی برای ایران از دست برود. بنابراین دولت از فرصت مناسب به وجود آمده به خوبی استفاده کرد و با خرید هواپیماهای جدید ناوگان هوایی کشور را نوسازی کرد. از طرف دیگر کشور در هر صورت باید ناوگان هوایی داشته باشد و اگر بخواهیم ناوگان‌های هوایی قدیمی و مستهلک را نگهداری کنیم، در مجموع هزینه بسیار بیشتری از خرید هواپیماهای نو بر دوش دولت می‌گذاریم. به عنوان مثال زمانی که می‌خواهید برای یک سرویس قدیمی که همیشه مشکل داشته قطعات جدید بخرید، فروشندگان قطعات هیچ‌گاه مسئولیتی در قبال سلامت و درست کار کردن دستگاه‌ها قبول نمی‌کنند. مساله سوم هم همان نحوه پرداخت قیمت این هواپیماهاست که صراحتا اعلام شده به صورت اجاره به شرط تملیک است که این پرداختی‌ها هم از محل درآمد خود هواپیماها پرداخت می‌شود.
در رابطه با عقد قرارداد با ایرباس و بوئینگ شاهد مخالفت‌هایی از سوی برخی جناح‌ها بوده‌ایم، دلیل این مخالفت‌ها چه بود؟ آیا این مخالفت‌ها جنبه اقتصادی داشت یا این افراد اصطلاحا قصد داشتند چوب لای چرخ دولت بگذارند؟
دلیل مخالفت برخی از افراد درباره این قراردادها مربوط به شفافیت متن قراردادها بود؛ اینکه نحوه خرید به صورت شفاف توضیح داده شود، به این معنی که به چه شکل و از چه مسیری این هواپیماها خریداری شده‌اند. در برخی مواقع مخالفت‌های این‌چنینی که به نحوه خرید مربوط می‌شود بحق است. مجلس هم محق است تا شیوه خرید هواپیماهای جدید را مطالبه کند و از مسئولان خواستار توضیح نحوه خرید باشد. مسئولان مربوطه هم موظف هستند تا اطلاعات مورد نیاز مجلس را فراهم کنند و اگر در جایی اشکال و یا بازنگری لازم است، اقدام به اصلاح آن کنند، اما برخی مخالفت‌ها هم چشم و گوش بسته شکل می‌گیرند و این افراد را به اعتدال و میانه‌روی دعوت می‌کنیم.
برای ورود بوئینگ به ایران تا چه حد می‌توان امید داشت؟ آیا ممکن است ترامپ و دولت او مانع ورود بوئینگ به ایران شوند؟
خرید این هواپیماها بر اساس قوانین بین‌الملل بوده است و بعد از برجام هم قاعدتا این هواپیماها باید وارد ایران شوند. به نظر می‌رسد تا کنون هواپیماهایی که دولت اعلام به خرید آنها کرده، در زمان مقرر وارد ایران شده است. امیدواریم در آینده هم مشکلی در این زمینه پیش نیاید، هرچند که شرکت‌های طرف قرارداد تا کنون این را ثابت کرده‌اند که در هیچ شرایطی قابل اطمینان نیستند. در هر حال مواردی که تا کنون درباره ورود هواپیماهای جدید تا آخر سال ۹۵ به ایران قول داده شده بود عملی شده است، اما برای آینده امیدواریم که اتفاق خاصی پیش نیاید. عملکرد آقای ترامپ هم چندان قابل پیش‌بینی نیست، اما امیدواریم مساله و مشکل جدیدی به وجود نیاید و این کشور تعهداتی را که پذیرفته است اجرایی سازد و رفته رفته شاهد ورود بوئینگ به ایران هم باشیم.
