جا به جایی مرکز حکومتی کشور چقدر هزینه دارد؟
یکی از توجیه‌های کارشناسی برای ضرورت جابه‌جایی پایتخت، وجود چندین گسل فعال در تهران و حومه و زلزله‌خیز بودن این منطقه و هجوم مردم عادی از تمام نقاط کشور به این شهر برای زندگی بهتر است.
طبق مصوبه مجمع تشخیص مصلحت نظام تا سال ۱۴۰۴ پایتخت باید از شهر تهران به نقطه جدید انتقال یابد. گفته می‌شود که فعلا دو نقطه اصلی(سمنان و شاهرود) برای انتقال پایتخت در نظر گرفته شده که دارا بودن حداکثر ۵۰۰ هزار نفر جمعیت یکی از معیارهای این انتخاب خواهد بود و پایتخت جدید از شعاع ۲۰۰تا ۲۵۰کیلومتری تهران دورتر نخواهد بود. یکی از پر بحث‌ترین حوزه‌های این طرح، موضوع هزینه‌های آن است.
به گزارش اقتصادآنلاین به نقل از تعادل ، برآوردهای مختلفی برای انتقال پایتخت وجود دارد اما هنوز یک برآورد رسمی با جزییات منتشر نشده است. فقط یک برآورد ۳۰هزار میلیارد تومانی در دهه 70 اعلام شد. همین عدد را پیروز حناچی، معاون وزیر راه و مسکن ۷۸هزار میلیارد تومان برای امروز عنوان کرده است. همچنین حسینعلی امیری، سخنگوی وزارت کشور نیز در ابتدای کار دولت یازدهم هزینه انتقال پایتخت را ۱۰۰هزار میلیارد تومان برآورد کرد. مهدی چمران، رییس شورای شهر تهران نیز به عنوان یکی از مخالفان طرح، رقم ۱۰۰هزار میلیارد تومانی را تایید می‌کند. این درحالی است که وزیر کشور بعد از تغییر موضع دولت نسبت به طرح و اعلام نظر مثبت رییس‌جمهور در ابتدای سال ۹۳ وعده داده بود، برآورد دقیق‌تری تهیه و با جزییات اعلام خواهد شد. وی گفته بود: وقتی انتقال پایتخت در قالب طرح مطرح می‌شود، ابعاد مالی این موضوع مفقود است و مجلس نمی‌تواند درباره عواقب مالی آن به صورت کلی نظر دهد و دولت نیز در این باره دچار مشکلاتی و برآورد مالی برای این طرح صورت گرفته که در زمان مشخص آن را بیان خواهیم کرد.
تجربه کشورهای دیگر
تجربه‌های صورت گرفته در جهان نشان می‌دهد که با وجود موفقیت این طرح در برخی کشورها حتی موفق‌ترین آنها هیچگاه نتوانسته به پایتخت جدید متکی باشد.
به طور مثال کوالالامپور همچنان به عنوان پایتخت سیاسی و مرکز کشور مالزی شناخته می‌شود. اما ایده تاسیس پایتخت اداری جدید به عنوان جایگزین کوالالامپور در اواخر سال ۱۹۸۰ و در زمان حاکمیت ماهاتیر محمد شکل گرفت و شهر پوتراجایا در ۱۹ اکتبر ۱۹۹۵ به عنوان پایتخت اداری مالزی معرفی شد.
تاکنون کشورهای زیادی دست به انتقال پایتخت زده‌اند. این انتقال گاه به یک شهر جدید و معماری‌ساز بوده و گاه یک شهر قدیمی را انتخاب کرده‌اند. دلایل انتقال نیز مختلف بوده است. مثلا انتخاب کانبرا به عنوان پایتخت استرالیا به دلیل اختلاف سیدنی و ملبورن بر سر پایتخت بودن انجام شده است. انتقال پایتخت از ریودوژانیرو به برازیلیا در برزیل نیز به دلایل مشکلات اجتماعی- اقتصادی و تلاش برای دور کردن پایتخت از حاشیه دریا و ایجاد امنیت برای پایتخت انجام گرفت. مالزی نیز به جای انتقال پایتخت به طور کامل، پوتراجایا را با زیرساخت‌های مناسب در نزدیکی کوالالامپور بنا کرد تا مرکز اداری و سیاسی مالزی باشد.
درحال حاضر علاوه بر ایران، کشورهایی مثل ژاپن هم به فکر انتقال پایتخت هستند. البته بسیاری از نمونه‌های موفق انتقال پایتخت که در جهان وجود دارند مانند برزیل، استرالیا، آلمان و ترکیه که عموما به پیش از دهه ۵۰ میلادی بازمی‌گردند و با توجه به هزینه‌های آن دوران و شرایط خاص کشورها قابل مقایسه با شرایط کنونی نیستند. در مجموع حاصل بررسی‌های دولت برای انتقال پایتخت می‌تواند 3 حالت داشته باشد. اول اینکه تهران پایتخت بماند اما با یک مدیریت جدی برای حل مشکلات آن قدم برداشته شود. موضوعی که به نظر می‌رسد با توجه به وسعت و جمعیت تهران حتی در صورت انتقال پایتخت نیز باید در دستور کار قرار گیرد.
انتقال مرکزی اداری و سیاسی همچون مالزی راهکار دوم است که این طرح علاوه بر اینکه زلزله را از یک تهدید سیاسی خارج می‌کند، هزینه کمتری نسبت به انتقال کامل پایتخت دارد. سوم اینکه به سراغ شهرهای دیگر برویم و پایتخت جدید را در مرکز آنان یا در حومه آن شهرها تاسیس کنیم که این طرح در کنار فواید خود، معایبی مثل بار مالی زیاد، گران شدن زمین‌ها، اختلافات قومی و... را در پی خواهد داشت و باید بسیار با احتیاط با آن برخورد شود. باید منتظر ماند و دید دولت چه تصمیمی برای انتقال پایتخت خواهد گرفت.
