« نور» امید برای پلاسکویی‌ها
هر گونه ساخت و ساز در محل ساختمان پلاسکو باید منطبق با طرح تفصیلی و طرح جامع تهران باشد
طی روزهای پس از آتش‌سوزی و فروریختن ساختمان پلاسکو، بنیاد مستضعفان، چند ساختمان پاساژ قدس که متعلق به این بنیاد بود را برای اسکان کسبه آسیب‌دیده پلاسکو پیشنهاد داد اما کسبه ساختمان پلاسکو این ساختمان‌ها را تایید نکردند، زیرا به عقیده آن‌ها مناطق پاساژهای پیشنهادی که در خیابان‌های مولوی، ولیعصر و میدان خراسان قرار داشتند، برای تولید و عمده‌فروشی بازارهای مناسبی نبودند. کسبه آسیب‌دیده پلاسکو، مجتمع تجاری نور متعلق به بانک پارسیان واقع در تقاطع خیابان‌های ولیعصر و طالقانی راپیشنهاد دادند تا بتوانند در این پاساژ که حدود 700 واحد خالی دارد و تاکنون نتوانسته رونق قابل توجهی پیدا کند، مستقر شوند و بنیاد مستضعفان نیز که در ابتدا می‌خواست برای آماده‌سازی واحدهای تجاری پاساژهای قدس، حدود 10 میلیارد تومان در نظر بگیرد، این مبلغ را به عنوان پیش پرداخت به بانک پارسیان بدهد تا کسبه آسیب دیده پلاسکو بتوانند در این مکان مستقر شوند.
به گزارش اقتصادآنلاین به نقل از قانون ، سرانجام پس از رایزنی‌های مختلف اسکان کسبه پلاسکو در مجتمع تجاری نور قطعی شد. قرار بر این بود که این افراد با توجه به از دست ندادن بازار شب عید هر چه سریع‌تر در این مجتمع مستقر شوند و بنیاد مستضعفان هم طی مدت زمان دو سال ساختمان پلاسکو را بازسازی کند. بیش از 10 روز است که کسبه آسیب دیده پلاسکو در مجتمع تجاری نور مستقر شده‌اند اما شنیده‌ها حاکی از آن است که برخی از این کسبه به دلیل بلاتکلیفی درخصوص انعقاد قراردادها و نامشخص بودن وضعیت جانمایی اقدام به آماده‌سازی واحدهای تجاری برای شب عید نکرده‌اند. به منظور بررسی شرایط کسب‌وکار این کسبه آسیب دیده، سری به مجتمع تجاری نور زدیم.
حکم تخلیه یک هفته‌ای
ساعت حوالی 12 ظهر بود که برخلاف بیشتر پاساژها، پرنده هم در مجتمع تجاری نور پر نمی‌زد به‌طوری که اثری از کسبه تازه منتقل شده ساختمان پلاسکو در طبقه همکف این مجتمع دیده نمی‌شد و تنها از یک واحد تجاری آن هم در طبقه فوقانی سر و صدای دریل و مته برای نصب دکوراسیون به گوش می‌رسید. صاحب این واحد تجاری که خود یکی از کسبه آسیب دیده پلاسکو بود، پس از تلاش‌های بسیار برای متعاقد شدن از اینکه انجام مصاحبه مشکلی در راستای پلمب مغازه از سوی اتاق اصناف برای او ایجاد نمی‌کند، سر درد دلش بازمی‌شود و در تشریح دلایل خلوتی مجتمع تجاری نور می‌گوید: «بیش از 10 روز است که به مجتمع تجاری نور انتقال پیدا کرده‌ایم و با توجه به اینکه مجری طرح انتقال پلاسکویی‌هابه مجتمع تجاری نور، بانک پارسیان است، هنوز وضعیت انعقاد قرارداد بین کسبه آسیب دیده پلاسکو با بانک پارسیان مشخص نشده است . این موضوع باعث شده که برخی از کسبه اقدام به آماده‌سازی واحدهای تجاری نکنند. هنوز متن قراردادها مشخص نیست و ممکن است که متن قراردادها الزام‌آور باشد.چنانچه متن قراردادها الزام‌آور باشد، کسبه پلاسکو تحت هیچ شرایطی در مجتمع تجاری نور اقدام به فعالیت نخواهند کرد. درحالی تنها کلید واحدهای تجاری مجتمع نور داده شد که حکم تخلیه یک هفته‌ای از ما گرفته شده است. ماجرا از این قرار است که قبل از اینکه کلید واحدهای تجاری را به ما تحویل دهند، حکم تخلیه یک هفته‌ای مجتمع تجاری نور را در ازای چک تخلیه امضا کردیم و در زمان امضا و اثر انگشت قرارداد تخلیه یک هفته‌ای مجتمع تجاری نور، به ما قول داده شد که قرارداد واحدهای تجاری بین کسبه و بانک پارسیان منعقد شود. یک هفته از زمان امضای حکم تخلیه یک هفته‌ای می‌گذرداما هنوز قراردادی منعقد نشده و مشخص هم نیست که برای چه منظور امضا و اثر انگشت قرارداد تخلیه یک هفته‌ای نور از ما گرفته شده است. در این بحران چاره‌ای جز زیر بار رفتن و پذیرفتن این موضوع نداشتیم و شرایط فعلی به ما تحمیل شده است».
معضل جانمایی
وی ادامه می‌دهد: «همچنین یکی از مشکلات کسبه پلاسکو این است که هنوز قراردادی منعقد نشده بود که کسبه حادثه دیده پلاسکو را جانمایی کردند. درحالی که ابتدا باید قرارداد منعقد می‌شد و سپس واحدهای تجاری را به کسبه تحویل می‌دادند، هرچند که جانمایی‌ها درست انجام نشده است؛ یعنی کسی که در پلاسکو در طبقات بالایی بوده به طبقه پایینی نزدیک شده است و برخی دیگر به طبقه بالای این مجتمع منتقل شده‌اند. متاسفانه علاوه بر اینکه هنوز قرارداد مشخصی بین ما و بانک پارسیان منعقد نشده است، بانک پارسیان هر زمان که بخواهد می‌تواند حکم تخلیه واحدهای تجاری را به ما بدهد. اما و اگرهایی هم درخصوص پرداخت اجاره این واحدهای تجاری وجود دارد به‌طوری که بنیاد مستضعفان تنها پرداخت اجاره چهارماه از واحدهای تجاری مجتمع نور را متقبل شده است، درحالی که باید اجاره واحدهای تجاری مجتمع نور تا زمان ساخت ساختمان پلاسکو از سوی بنیاد مستضعفان پرداخت شود».
انتظار کسبه‌سازه شمالی پلاسکو
ساختمان پلاسکو از دو سازه مجزا ساخته شده بود، یکی سازه جنوبی که متاسفانه کاملا تخریب شد و دیگری سازه شمالی که واحدهای تجاری این سازه پس از آوار برداری سالم هستند. این کسبه آسیب دیده، با بیان اینکه 300 پلاک در سازه شمالی ساختمان پلاسکو سالم است، تصریح می‌کند: «بیش از 38 سال است که سرقفلی مغازه 37 متری در سازه شمالی ساختمان پلاسکو را دارم. اکنون این واحد تجاری پس از آواربرداری سالم است اما شهرداری اجازه بهره‌برداری واحدهای تجاری سازه شمالی را نمی‌دهد و تکلیف واحدهای تجاری سالم در سازه شمالی را مشخص نمی‌کند. چندی پیش درب شمالی پاساژ پلاسکو برای تخلیه واحدها باز گذاشته شد و به کسبه تا پایان هفته فرصت داده شد تا واحدهای خود را تخلیه کنند که در این راستا بین کسبه سرو صدایی به پا شد و در نهایت مشخص شد که این حکم را دادستانی نداده است . در حال حاضر هم ما اقدام به تخلیه واحدهای تجاری سازه شمالی نکرده ایم. البته این امکان وجود دارد که واحدهای تجاری سازه شمالی پلاسکو به هیات امنا تحویل داده شود. هم‌اکنون کسبه سازه شمالی هم مانند کسبه سازه جنوبی به عنوان یک بلاتکلیف به مجتمع تجاری نور منتقل شده‌اند و در حال حاضر هم باید هزینه دکوراسیون این واحدهای تجاری 18متری را بپردازم. شرایط روحی کسبه پلاسکو به هیچ عنوان مناسب نیست و تنها خواسته و انتظارمان این است که شهرداری اجازه بهره‌برداری از سازه شمالی را بدهد و به منظور رعایت نکات ایمنی سازه شمالی را نسبت به سازه جنوبی با دیوارکشی جدا کند تا کسبه سازه شمالی بتوانند به واحدهای تجاری خود بازگردند».
نقش بنیاد مستضعفان
وی با بیان اینکه در گذشته چندین بار حادثه آتش سوزی در طبقات بالایی ساختمان پلاسکو اتقاق افتاده بود، تاکید می‌کند: «کسبه ساختمان پلاسکو با توجه به هشدارهای سازمان آتش‌نشانی و رعایت نکات ایمنی، واحدهای تجاری خود را نسبت به اطفای حریق ایمن‌سازی کرده بودند اما ساختمان به سیستم‌های هشدار دهنده حریق مجهز نبود که حدود چهار ماه پیش سازمان آتش‌نشانی در این‌باره اخطار داد و کسبه هم خواهان مجهز کردن ساختمان به این نوع سیستم‌ها بودند. سازه ساختمان نسبت به اطفای حریق ایمنی نشده بود که ایمن‌سازی سازه باید توسط مالک اصلی یعنی بنیاد مستضعفان صورت می‌گرفت. شهرداری نیز درخصوص ایمن‌سازی سازه پلاسکو اخطار کتبی ارسال کرده بود که متاسفانه اهمیتی به هشدارهای شهرداری و سازمان آتش‌نشانی داده نشد».
وام بانکی گران است
وی درخصوص وام 300 میلیون تومانی با سود 18 درصد، ادامه می‌دهد: «کسبه آسیب دیده پلاسکو توان باز پرداخت وام 300 میلیون تومانی با سود 18 درصد را ندارند، لذا دولت به منظور حمایت از این کاسبان باید سود تسهیلات را به 10 درصد کاهش بدهد. همچنین بیشتر واحدهای تجاری ساختمان پلاسکو بیمه بوده‌اند و پس از وقوع حادثه تنها 20 درصد از مبلغ بیمه به کسبه پرداخت . به عنوان مثال حدود 270 میلیون تومان بیمه داشتم که 20 درصد آن از سوی شرکت بیمه پرداخت شد که این میزان پول در مقایسه با خسارت وارد شده بسیار رقم ناچیزی است».
لزوم بازنگری در قوانین واگذاری سرقفلی
در زمان خرید و فروش سرقفلی، این اجازه به مالک داده شده است که حق مالکانه را نفروشد. در این باره یکی از کسبه پلاسکو، با تاکید بر اینکه ضوابط سرقفلی باید مورد بازنگری جدی قرار گیرد تا حقوق حقه کسبه حفظ شود، می‌گوید: «براساس قانون، سرقفلی یک واحد تجاری زمانی می‌تواند تغییر کاربری بدهد که حق مالکانه پرداخت شود و مالک اجازه تغییر شغل را بدهد، بنابراین مقررات سرقفلی باید مورد بازنگری جدی قرار گیرد. چند سال پیش بنیاد مستضعفان پیشنهاد خرید ملک را به صاحبان سرقفلی ساختمان پلاسکو داده بود اما متاسفانه برخی از کسبه به دلایل نامشخص باخرید زمین مخالفت کردند».
موانع ساخت پلاسکوی «جدید»
در زمان وقوع حادثه پلاسکو رییس بنیاد مستضعفان اعلام کرده بود که ظرف مدت دو سال ساختمانی را در محل پلاسکوی سابق با کیفیت بسیار خوب خواهیم ساخت، اما به گفته محمدمهدی تندگویان، نایب رییس کمیسیون معماری و شهرسازی شورای شهر، محل ساختمان پلاسکو در حریم درجه دو بنای تاریخی مدرسه و کلیسای ژاندارک و خانه مشیرالدوله قرار دارد. براساس ضوابط حریم درجه دو، ارتفاع مجاز جهت احداث بنا تنها 12 متر از سطح معبر مجاور اعلام شده است و هرگونه بهسازی، نوسازی و احداث بنا در این محدوده، تنها پس از طرح‌های همسان با بافت تاریخی و تصویب آن از سوی سازمان میراث فرهنگی قابل اجراست. به طورکلی در این محدوده هرگونه ساخت و سازی که به عرصه اثر و بافت تاریخی با ارزش آن لطمه وارد کند، ممنوع است، بنابراین باید هرگونه ساخت و ساز در محل ساختمان پلاسکوی سابق، با رعایت ضوابط حریم ابنیه تاریخی باشد. از آنجایی که رعایت حقوق کسبه در ساختمان پلاسکو مورد تاکید مسئولان قرار دارد و باید حقوق کسبه حفظ شود، مالک می‌تواند پرونده ساختمان جدید در زمین فعلی پلاسکوی سابق را به کمیسیون ماده پنج برده تا در آنجا بررسی‌های لازم صورت گیرد. همچنین ملک پلاسکوی سابق در یکی از پرترددترین خیابان‌های تهران قرار دارد، لذا باید اقدامات لازم در راستای تامین پارکینگ صورت گیرد. در راستای تامین پارکینگ و بهسازی منطقه، خرید زمین‌های غربی تا تقاطع جمهوری– فردوسی و تجمیع آن ضروری است، در غیراین‌صورت تامین پارکینگ و احداث ساختمان جدید با دشواری مواجه است زیرا پارکینگ خط قرمز مدیریت شهری است. چنانچه مالک مشکل خود را با سازمان میراث فرهنگی حل کرده و بتواند برای ساخت یک مجتمع تجاری بلندمرتبه مجوزهای لازم را بگیرد، باید مشکل پارکینگ را حل کندزیرا در غیراین‌صورت مدیریت شهری مانع از فعالیت وی خواهد شد.
راهکار برون‌رفت از فاجعه پلاسکو
در این راستا یکی دیگر از کسبه پلاسکو، با اشاره به متن نامه کسبه به مسئولان، درخصوص راهکار برون‌رفت از فاجعه پلاسکو می‌گوید: «درحادثه پلاسکو همه مقصر بودند و هم اکنون قوه قضاییه در جست و جوی مقصر اصلی این حادثه تلخ است اما به عقیده کسبه بهتر است که با انجام راهکارهایی، پرونده پلاسکو برای همیشه بسته شود. بنیاد مستضعفان به عنوان مالک اصلی ساختمان پلاسکو موظف به ایمن‌سازی سازه بود که درخصوص اجرای این امر کوتاهی کرد. بنابراین بهترین راهکار برای ادای حقوق حقه زیان‌دیدگان ساختمان پلاسکو این است که بنیاد مستضعفان زمین پلاسکو را به صاحبان سرقفلی واگذار کند. همچنین شهرداری به عنوان یکی از مقصران اصلی این حادثه که در اجرای قانون شهرداری کوتاهی کرده است، باید مجوز ساخت 10 طبقه همراه با پارکینگ را بدون گرفتن حتی یک ریال به کسبه پلاسکو بدهد.
به منظور تامین هزینه‌های ساخت هم مقرر شود که یک طبقه از 10 طبقه ساختمان پلاسکو به مجری ساخت داده شود و همچنین تسهیلات 300 میلیون تومانی هم با سود 10 درصد به کسبه پلاسکو تخصیص داده شود. بدون شک با انجام این راهکار مشکل پلاسکو حل خواهد شد و این موضوع درس عبرتی برای شهرداری و دیگر مالکان می‌شود که هر‌چه سریع‌تر اقدام به ایمن‌سازی ساختمان‌ها کنند».
