شانس‌کمتر مدیران‌ HR در مدیرعامل‌شدن

با اینکه دو سوم مدیران منابع انسانی فکر مدیر عامل شدن را در ذهن می‌پرورانند، اما تحقیقات نشان می‌دهد تنها تعداد بسیار کمی از آنها به این سمت می‌رسند. اما چرا اینگونه است؟ با توجه به اینکه مدیران منابع انسانی - حداقل در تئوری - ترکیبی از مهارت‌های انسانی تخصصی را با تجربیات تجاری گسترده‌تر با هم دارند، می‌توان به این نتیجه رسید که آنها کاندیدهای ایده آلی برای نقش مدیرعاملی هستند. اما عده کمی از آنها مدیرعامل می‌شوند. همه ما می‌دانیم که تقریبا نیمی از مدیران اجرایی دنیا در یکی از حوزه‌های مالی، عملیاتی و بازاریابی سابقه کار دارند و سابقه نیم دیگر متفرقه است. جالب است که تنها 5 درصد مدیران عامل، قبلا به عنوان مدیران منابع انسانی کار می‌کرده‌اند. نقش مدیر عامل در شرکت‌ها طی پنج سال گذشته دستخوش تغییرات محسوسی شده است و برخی فاکتورها در این تغییر بارزتر بوده‌اند. از میان مدیران عاملی که در تحقیق مزبور از آنها سوال شده، 45 درصد عنوان کرده‌اند تغییری که در نقش مدیرعاملی آنها به وجود آمده، مربوط به محیطی است که در آن کار می‌کنند. به گفته آنها، افزایش سرعت تغییر همراه با ارتباطات سریع‌تر و پویاتر، محیط کاری امروز را تغییر داده است. آنها همچنین می‌گویند تزلزل اقتصادی نیازمند استراتژی‌های چندگانه است و در نتیجه آنها مجبور می‌شوند یک مزیت رقابتی متکی بر سرعت عمل، خلاقیت و نوآوری به دست آورند. نظریه کلی به دست آمده از این تحقیق، این است که تجربه رکود اقتصادی گذشته باعث شده انتظار مشتریان از شرکت‌های بزرگ افزایش یابد و مدیران باید پاسخگوی این انتظار باشند. بیشتر مدیرانی که از آنها سوال شده، گفته‌اند در مقایسه با پنج سال گذشته، انتظار مشتریان از استانداردهای رفتاری بالاتر رفته و بنابراین نیاز به شفاف بودن افزایش یافته است. یک پنجم مدیران عامل بررسی شده در این تحقیق، گفته‌اند مدیریت خلاقانه افراد بزرگ‌ترین تغییر ایجاد شده در شکل مدیر عاملی امروز است. مدیران باید بتوانند با ایجاد استعدادهای مختلف بر افراد تمرکز کنند و الهام بخش و انگیزه دهنده به کل سازمان باشند و به علاوه فرهنگ نوآوری ایجاد کنند؛ همه این توانایی ها، جزو ویژگی‌های اولیه مدیران منابع انسانی است و در واقع حوزه‌ای است که آنها را از مدیران دیگر جدا می‌کند. جالب است که وقتی از شرکت‌کنندگان سوال شد برای مدیران عامل امروزی چه مهارت‌ها و تجربیاتی ضروری است، تقریبا نیمی از آنها «مدیریت افراد» را به عنوان مهم‌ترین مهارت عنوان کردند؛ یعنی مدیریت تیم‌های مختلف، ارتباط برقرار کردن با کارمندان و درگیر شدن با آنها در کلیه سطوح سازمان. وقتی از آنها سوال شد ویژگی‌های شخصیتی مشترک را که مدل «مدیر عاملی» را می‌سازند، به صورت فهرست وار بیان کنند، آنها 12 ویژگی را عنوان کردند که اعتبار، توانایی استراتژیک، انگیزه و اشتیاق جزو چهار ویژگی اول لیست بوده‌اند. آنها همچنین اظهار کرده‌اند که ایفای نقش به عنوان فردی که روابط بین دیگران را بهبود می‌بخشد و نیز فردی که خود به خوبی با دیگران ارتباط برقرار می‌کند، بسیار مهم است که هر دوی این مهارت‌ها دقیقا به نقش یک مدیر منابع انسانی مربوط می‌شود. جاناتان چپمن، مسوول حسابرسی شرکت آویوا، نقش مدیر عامل را به سادگی «توانایی همسفر کردن افراد با خود» توصیف می‌کند و اضافه می‌کند «شما می‌توانید بهترین استراتژی دنیا را در اختیار داشته باشید، اما اگر افراد نخواهند از شما پیروی کنند، موفق نخواهید بود و آن استراتژی هم کارآیی نخواهد داشت.» نیاز به توانایی‌ها و مدیریت افراد قدرتمند، واقعیت دست نیافتن مدیران منابع انسانی به پست‌های بالاتر را عجیب‌تر جلوه می‌دهد. بررسی‌ها نشان داده 63 درصد مدیران منابع انسانی می‌خواهند نقشی فراتر از نقش فعلی خود ایفا کنند. اما تنها 40 درصد آنان در طول دوران کاری خود، این فرصت را پیدا کرده‌اند که این حقیقت، کسب‌وکارها را در معرض ریسک از دست دادن استعدادها قرار می‌دهد. مانع بزرگی که از ارتقای مدیران منابع انسانی به سمت‌های بالاتر جلوگیری می‌کند، نوع نگاهی است که به عملکرد آنها می‌شود. بزرگترین دلیلی که مدیران منابع انسانی ارتقا نمی‌یابند، این است که گمان می‌رود در آنها تمایل یا اعتماد به نفس وجود ندارد. 12 درصد مدیران منابع انسانی که در نهایت توانستند مدیر عامل شوند، پیش از آن قادر بوند مسوولیت پذیری، اشتیاق و هوش تجاری همراه با تمایل واقعی به رهبری را به نمایش بگذارند. به علاوه این افراد به‌اندازه کافی خوش شانس بوده‌اند که در سازمان هایی کار کنند که سوابقی فراتر از سوابق عملیاتی افراد را در نظر بگیرند و بر توانایی فردی آنها متمرکز شوند. آن دسته از مدیران منابع انسانی که می‌خواهند پله‌های ترقی به سوی مراتب بالاتر را طی کنند و البته به موفقیت برسند، باید بلندپروازی‌های شغلی خود را با دیگران به اشتراک بگذارند، دامنه تجربه‌های خود را فراتر از یک مدیر منابع انسانی گسترش دهند و در نهایت تفکر استراتژیک و هوش تجاری قوی خود را نشان دهند تا مجال دستیابی سمت‌های بالاتر را بیابند. در دوره‌ای که مدیریت افراد و مدیریت استعدادها یکی از مهم‌ترین فاکتورهای موفقیت برای مدیران عامل محسوب می‌شود، یک مدیر منابع انسانی می‌تواند ترکیب توانایی‌های خود را به هیات مدیره شرکت نشان دهد.