تک‌نرخی‌شدن ارز؛ آرزوی محال سال۹۵/ سیاست‌های ارزی اشتباه بود

بر اساس گزارش خبرنگار اقتصاد آنلاین، افزایش نرخ ارز به دلیل حساسیت های بالایی که بر سایر بخش های اقتصادی دارد باعث می شود همواره تحت کنترل دولت ها باشد و سیاست گذاری ها در این بخش از طریق بانک مرکزی برای آن به اجرا در می آید.

حمیدرضا برادران شرکا رییس اسبق سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی و استاد دانشگاه در خصوص افزایش نرخ ارز در روزهای اخیر با تاکید بر موضوع حساسیت ارز بر قیمت گذاری کالاهایی که مستقیم و غیر مستقیم به ارز وابسته هستند، به اقتصاد آنلاین می گوید: هر بار که نرخ ارز در کشور تغییر می کند و سیر صعودی پیدا می کند ملاحظه می کنیم افزایش یکباره بسیاری از کالاها در داخل صورت می گیرد، اما با کاهش دوباره نرخ ارز قیمت بسیاری کالاها کاهش دوباره پیدا نمی کند.

وی این طور ادامه می دهد: با توجه به برنامه هایی که دولت برای کنترل و تک نرخی کردن ارز داشت انتظار بر این بود که بانک مرکزی دقت بیشتری می کرد تا به یکباره تکانه های افزایشی قیمت در این چند ماه صورت نگیرد. آنچه که در این چند ماه اتفاق افتاد ناشی از سیاستگذاری های اشتباهی بود که باعث شد قیمت ارز افزایش پیدا کند و این خواسته که نرخ ارز یکبار برای همیشه تک نرخی شود محقق نشود.

این کارشناس اقتصادی با اشاره به اینکه در اوایل دهه 80 تک نرخی شدن ارز در کشورمان صورت گرفت و اثرات خوبی بر جای گذاشت خاطرنشان کرد: دولت در آن زمان بر موضوع قیمت گذاری ارز دخالت مستقیم داشت، اما این نوسانات را به صورت منطقی هدایت می کرد. فعالیت های اقتصادی هم تحت تاثیر دخالت دولت نبود.

برادران شرکا در خصوص اینکه در شرایط فعلی چطور می شود نرخ ارز را کنترل کرد و جلوی افزایش قیمت آن را گرفت و به قیمت پیشنهادی در بودجه سال 96 نزدیک کرد، این طور پاسخ داد: در برنامه چهارم یک قانونی به اجرا در آمد که پشتوانه علمی داشت. در این برنامه نوسانات نرخ ارز و قیمت گذاری آن با توجه به قیمت حقیقی هر ارز و اختلاف نرخ تورم میان کشور مبدا و مقصد برای هر ارزی تعیین می شد. در این شرایط قیمت گذاری و نوسانات آن همواره با قیمت حقیقی هر ارزی تعیین می شود و بازار ارز نوسانات غیرواقعی نخواهد دید.

وی در ادامه گفت: بانک مرکزی هم باید نرخ ارز را در شرایط فعلی ثابت نگه دارد و تا قبل از تدوین برنامه ای برای تک نرخی کردن ارز اجازه نوسانات نرخ را به سمت قیمت های غیر منطقی ندهد. چرا که فعالان اقتصادی در فضای اقتصادی رو به امیدی که شکل گرفته می خواهند برای فعالیت اقتصادی برنامه ریزی کنند. افزایش یکباره نرخ ارز در این چند ماه که بر خلاف پیش بینی ها صورت گرفت باعث ایجاد دلزدگی در میان فعالان اقتصادی می شود.

این کارشناس اقتصادی ضمن مقایسه میان کشورهای پیشرفته و کشور ایران پیرامون نوسانات نرخ ارز در فعالیت های اقتصادی بین المللی، گفت: نوسانات نرخ ارز در همه جای دنیا ممکن است اتفاق بیفتد و موضوع پیچیده ای نیست. اما در کشورهای پیشرفته فعالیت اقتصادی مقابل نوسان نرخ ارز بیمه می شود. در حالی که در داخل کشور با وجود فضای شکل گرفته ناشی از برجام فعالیت های اقتصادی با یک نوسان ارزی دچار اختلال می شود.

رییس اسبق سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی در پاسخ به این سوال که ایا تعیین دستوری نرخ ارز می تواند باعث شود نوسانات ارزی شکل بگیرد، تصریح کرد: اینکه نرخ ارز در یک کشوری از حالت دستوری خارج شود و به شرایط بازار واگذار شود، حتی در پیشرفته ترین کشورها با ثبات اقتصادی چندین ساله هم صورت نمی گیرد. اما بانک مرکزی باید در این خصوص بیشتر بر جنبه ارشادی تکیه داشته باشد و شرایط و نوسانات ارز را کنترل کند و شرایط را برای فعالان اقتصادی به گونه ای فراهم کند که بتوانند با بیشترین بهره در بازار فعالیت کنند. این رویه در خصوص کشور ژاپن و کنترل نرخ ین در مقابل سایر ارزها صورت گرفته است.