چرا کیش در جذب گردشگر موفق نیست؟

    پرده‌ی اول: چهارشنبه عصر، به هتلی در کیش زنگ می‌زنم. قیمت اتاقهایش شبی حدود یک میلیون تومان است. پذیرش هتل جواب می‌دهد و می‌گوید بخش رزرو، کارشان امروز تمام شده و رفته‌اند. می‌گوید شنبه صبح تماس بگیرم. با خودم فکر می‌کنم اگر هتل یک نفر را استخدام کند که در ساعات غیراداری در بخش رزرواسیون هتل کار کند، کافی است این فرد در ماه فقط یک اتاق برای یک شب بیشتر کرایه دهد تا حقوقش درآید.

    پرده‌ی دوم:‌ بعد از پروازی طولانی به هتل می‌رسیم. قبلش اینترنتی اتاق را رزرو کرده‌ایم و هزینه‌اش را پرداخته‌ایم. پذیرش هتل می‌خواهد تا مشخصات خودم و همراهانم را در فرمهای کاغذی پر کنم. در فرم مشخصات نه تنها از نام و نام خانوادگی، بلکه از نام پدر، محل و تاریخ تولد و موارد دیگر تا حتی شغل هم می‌پرسد. از پذیرش هتل می‌پرسم این همه سوال برای چیست وقتی که شما شناسنامه‌ی ما را تحویل می‌گیرید و می‌توانید از آن کپی بگیرید. تازه من یک بار هم قبلا بیشتر این سوالات را در هنگام رزرو اتاق جواب داده‌ام. می‌گوید روال اداری است! با خودم فکر می‌کنم قبلا که کد ملی نبود پرسیدن یک سری سوالات مانند نام پدر (بگذریم که از نام مادر هیچوقت نمی‌پرسند) و محل و تاریخ تولد شاید توجیهی داشت. کد ملی آمده که دیگر این سوالات پرسیده نشود اما همچنان همان قصه برقرار است.

    پرده‌ی سوم: ما چهار نفریم. من و همسرم و دو فرزند ۷ و ۵ ساله. اگر نگویم همه ولی بیشتر هتل‌ها فقط اتاقها یا سوییتهای دونفره‌ای دارند که حداکثر می‌توان در آن یک تخت اضافه گذاشت. برای ما اندازه‌ی اتاق‌های دونفره‌ کافی است اما هتل اجازه نمی‌دهد. حتی سوییت بزرگی که به راحتی مناسب چهار نفر یا حتی بیشتر است از لحاظ هتلها گنجایش سه نفر بیشتر را ندارند. همه‌ی اینها یعنی هزینه‌ی بی‌دلیل برای ما به عنوان گردشگر. هزینه‌ای که شاید ما را از مسافرت یا رفتن به هتل منصرف کند.

    پرده‌ی چهارم: در هتل در کیش مستقر شده‌ایم. دنبال راهنمای گردشگری هتل می‌گردیم. در لابی هتل میزش هست ولی کسی پشت میز نیست. می‌گویند چندی است سازمان منظقه آزاد کیش از هتلها خواسته همه‌ی گردشگران را برای کسب اطلاعات و خرید بلیت امکانات گردشگری به دفاتر این سازمان مستقر در شهر بفرستند. تا جایی که به خاطر دارم این اندازه انحصار در گردشگری فقط در کوبا سابقه دارد. تازه آنجا هم دفاتر راهنمای گردشگری در هتل‌ها مستقر هستند. همین دفاتر سازمان هم خدمات خوبی ارایه نمی‌دهند. هیچ امکان خرید اینترنتی بلیت برای برنامه‌های کیش وجود ندارد. فقط یک وبسایت را بعد از کلی زحمت پیدا می‌کنم که پرداخت اینترنتی دارد، اما در نهایت از من می‌خواهد حضوری بروم بلیت را تحویل بگیرم چون سازمان گفته است این طوری باشد. نمی‌دانم اگر این همه تجربه‌‌های شکست از انحصار دولتی نداشتیم چه می‌کردیم.

    پرده‌ی پنجم: نزدیک هتل ما در ساحل کیش، یک پارک آبی است. پارکی که شاید در نوع خود در ایران منحصر به فرد باشد و امکان استفاده‌ی خانوادگی از آن نیز وجود دارد. روز اول که خواستیم برویم گفتند رزرو است. نهادی که رزرو کرده بود دست آخر نیامد و فقط باعث شدند یک روز پارک بدون استفاده بماند. فردایش که ما رفتیم، فقط ما بودیم. در بهترین زمان روز، بهترین فصل سال، پارک آبی بدون مشتری بود. چرایش را خدا می‌داند. قیمتش اصلا غیرمنطقی نبود. کلی مسافر هم در کیش بود. چنین امکان گردشگری مهیا شده بود اما بدون استفاده مانده بود.

    پرده‌ی ششم: شنیده‌ام کیش دارد از شهری برای خرید به مکانی برای تفریحات دریایی تبدیل می‌شود. همه از غواصی تعریف می‌کنند. به یک کلوپ دریایی می‌رویم. می‌گویند من و همسرم نمی‌توانیم با یک قایق با هم به غواصی برویم. گویا این مقررات در کیش  جدید است و البته در جاهای دیگر مانند قشم غواصی خانوادگی اشکالی ندارد. شنیده بودم که در بعضی استانها سخت‌گیریهایی در موضوعات فرهنگی می‌شود اما نمی‌دانستم در دو جزیره‌ی یک استان قوانین متفاوت حاکم هست. ما هم خب عطای غواصی را به لقایش بخشیدیم. این غواصی نبود که برای ما جذاب بود، بلکه تجربه‌ی جمعی غواصی مهم بود که امکانش نبود. کلوب‌های دریایی هم می‌گفتند از زمان وضع مقررات جدید کسب و کارشان کساد شده است.

    پرده‌ی آخر: می‌گویند گردشگری در کیش دارد گرانتر از گردشگری در خارج از ایران می‌شود. همین باعث می‌شود گردشگران ایرانی برای مسافرت ترکیه و امارات را به کیش ترجیح دهند. حالا که مسافرت خودمان به کیش را مرور می‌کنم اصلا تعجب نمی‌کنم اگر قیمت هتل و تفریحات در کیش گرانتر از بقیه کشورها دربیاید. مشکل کیش واقعا نبود امکانات مناسب گردشگری نیست. واقعیت این است که بهره‌وری نهادهای متولی گردشگری در ایران به دلایل گوناگون بسیار پایین است. از این رو هزینه‌های آنها بسیار بیشتر است، هزینه‌هایی که در نهایت بر دوش گردشگر می‌افتد و گردشگر را از سفر به کیش منصرف می‌کند.

*کارشناس اقتصادی