جنگل‌های هیرکانی شمال و غار نمکی قشم درصف ثبت جهانی

 «فرهاد نظری» مدیرکل دفتر ثبت سازمان میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی جنگل‌های هیرکانی را دومین پرونده ثبت  جهانی میراث طبیعی کشور پس از بیابان «لوت» می‌داند. «سید محسن حسینی» استاد دانشگاه تربیت مدرس و مسئول تهیه پرونده ثبت جهانی  جنگل‌های هیرکانی نیز ، پارک ملی گلستان، جنگل ابر شاهرود، جنگل‌های سرخدار افرا تخته، جنگل‌های سیاه رودبار، رویشگاه سوسن چلچراغ، منطقه جهان نما و جنگل‌های حوزه کجور را از  جمله نقاط قطعی در پرونده ثبت جهانی جنگل‌های هیرکانی دانست.

به گزارش اقتصادآنلاین به نقل از ایران ، پرونده ثبت جهانی جنگل‌های هیرکانی برای نخستین بار در سال 85 توسط کشور جمهوری آذربایجان به یونسکو ارائه شد اما از آنجایی که 90 درصد از این جنگل‌های باستانی در کشور ایران قرار دارد، سازمان وقت میراث فرهنگی کشور اجازه نداد تا پرونده به اسم این کشور در حافظه جهانی میراث طبیعی یونسکو ثبت شود. یونسکو در آن سال به ایران و جمهوری آذربایجان پیشنهاد داد که جنگل‌های هیرکانی را در یک پرونده مشترک به ثبت جهانی برساند. مخالفت سازمان جنگل‌ها در 10 سال گذشته و برخی مشکلات مدیریتی بین ایران و آذربایجان باعث شد تا انتظار جنگل‌های هیرکانی برای ثبت جهانی به یک دهه برسد. پس از آن هم بسیاری از کارشناسان اعلام کردند با توجه به تخریب‌های وارد شده به جنگل‌های هیرکانی، ثبت جهانی تمام عرصه و حریم آن که یک میلیون و 900 هزار هکتار است امکانپذیر نیست و باید بخش‌هایی از آن که تخریب نشده‌اند در این پرونده قرار گیرد. البته حسینی در پاسخ به  این سؤال که در مجموع چند هکتار از جنگل‌های هیرکانی به ثبت جهانی می‌رسد،عدد مشخصی را معین نمی‌کند و می گوید:«درحال حاضر نمی‌شود این سؤال را پاسخ داد.»

او همچنین درباره حضور منطقه دو هزار و سه هزار در پرونده ثبت جهانی هم پاسخ واضحی نمی‌دهد و احتمال حضور این مناطق را بسیار کم ارزیابی می‌کند. این درحالی است که بسیاری انتظار دارند علاوه بر این دو هزار و سه هزار، منطقه «خشکه‌داران» تنکابن که از آن به «موزه بکر تاریخ طبیعی غرب مازندران» یاد می‌شود هم در این پرونده جای بگیرد.حسینی می‌گوید:«اکنون درحال به‌روز‌رسانی مناطقی هستیم که توسط سازمان جنگل‌ها، مراتع و آبخیزداری و سازمان حفاظت محیط‌ زیست به میراث فرهنگی معرفی شده است.»

او حضور روستاهای متعدد، دام‌های بی‌شمار، فعالیت معادن و تغییر کاربری اراضی جنگلی را از جمله مشکلات پیش روی جنگل‌های هیرکانی برای ثبت در حافظه بشری می‌داند و می‌گوید:«یک سوم عرصه‌های جنگلی هیرکانی مخروبه شده‌اند.»او امکان ثبت تمام عرصه‌های جنگلی هیرکانی را رد می‌کند و می‌گوید:«آثار ثبت در میراث بشری یونسکو باید دارای ارزش‌های جهانی منحصر به فرد و فوق‌العاده باشد. بخش‌هایی ثبت می‌شود که دارای تخریب کمتر هستند و روستایی در منطقه مرکزی آن نباشد.»

به گفته حسینی، فرآیند تهیه پرونده ثبت جهانی هیرکانی دو سال زمان می‌برد. البته همزمان با پرونده ثبت جهانی جنگل‌های هیرکانی، پرونده ثبت جهانی غارهای نمکی قشم هم در حال تهیه است. به گفته فرهاد نظری این دو پرونده همزمان پیش می‌رود که اگر جنگل‌های هیرکانی نتواند به موقع خود را به اجلاس تیرماه سال 97 برساند، غارهای نمکی  جزیره قشم جای آن را می‌گیرد.  او برخلاف مخالفت سازمان جنگل‌ها در یک دهه گذشته از همکاری مطلوب این سازمان با میراث فرهنگی برای ثبت جهانی جنگل‌های باستانی خبر می‌دهد.«محمدحسن طالبیان»، معاون میراث فرهنگی هم در نشست تخصصی تدوین راهبردهای ثبت جهانی جنگل‌های هیرکانی که  با حضور معاون میراث فرهنگی، مدیرکل اداره ثبت آثار تاریخی، معاون سازمان محیط زیست، قائم مقام سازمان جنگل‌ها و مراتع و مسئولان و کارشناسان کمیسیون ملی یونسکو، بنیاد سوکو (آلمان) و متخصصان میراث طبیعی و صندوق ملی محیط زیست برگزار شد، از عزم جدی ایران برای ثبت جهانی جنگل‌های هیرکانی  خبر می‌دهد ومی گوید:«ثبت جهانی جنگل‌های هیرکانی یکی از اتفاقات مهمی است که پرونده آن توسط سازمان میراث فرهنگی و با همکاری سازمان جنگل‌ها و سازمان محیط‌ زیست در حال تدوین است.»

او درباره اختلاف میان ایران و آذربایجان درباره چگونگی ثبت جهانی جنگل‌های هیرکانی هم می‌گوید:«در حال حاضر برای تدوین پرونده مشترک با جمهوری آذربایجان اختلافات جزئی وجود دارد که در حال رفع آن هستیم.» اختلاف جزئی که طالبیان از آن سخن می‌گوید درباره مدیریت این پرونده است. هر دو کشور خواهان در دست گرفتن مدیریت آن هستند. طالبیان می‌گوید: «با توجه به اینکه 90درصد جنگل‌های هیرکانی در ایران قراردارد باید مدیریت پرونده به ایران برسد.»