اهداف سفر «میشل عون» به عربستان سعودی

قرار است «میشل عون» رئیس جمهوری لبنان در اولین سفر خارجی خود پس از تصاحب قدرت در این کشور، عازم عربستان سعودی شود. طبق اعلام قبلی دفتر ریاست جمهوری لبنان، مقرر شده تا این سفر در اوایل هفته آینده صورت پذیرد. «میشل عون» پیشتر در بیان اهداف سفر خود به ریاض اعلام کرده بود که این سفر در راستای تقویت روابط میان دو کشور و توسعه آن در تمامی جوانب، صورت می پذیرد. وی همچنین تأکید کرده بود: «دوره‌ای جدید از طریق تفاهم همگان برای نجات لبنان از هر مداخله خارجی یا مداخله لبنان در امور دیگران آغاز شده است».

به گزارش اقتصادآنلاین به نقل از مهر، این در حالی است که حدود یک ماه و نیم گذشته نیز «خالد فیصل» امیر مکه در صدر هیأتی  بلندپایه به بیروت، پایتخت لبنان سفر کرده بود. وی و هیأت همراهش با مقامات لبنانی از جمله «میشل عون» رئیس جمهور لبنان و همچنین «سعد الحریری» نخست وزیر این کشور، دیدار کردند. خالد فیصل پس از این دیدار در سخنانی تاکید کرد: «۲ پیام از جانب ملک سلمان به میشل عون تحویل دادم؛ پیام اول تبریک به وی برای ریاست جمهوری لبنان و پیام دوم نیز دعوت رسمی از میشل عون برای سفر به عربستان». وی در پایان تصریح کرد: «میشل عون قول داد پس از تشکیل دولت لبنان این دعوت را اجابت کند».

مقامات سعودی به دلیل دشمنی دیرینه خود با محور مقاومت از هیچ تلاشی برای شکست نامزد مورد حمایت حزب الله لبنان یعنی میشل عون، در انتخابات ریاست جهوری این کشور دریغ نکردند. با این حال، پس از آنکه پارلمان لبنان رأی به ریاست جمهوری عون داد، مقامات ریاض چاره‌ای جز تبریک گویی به وی به دلیل انتصاب در این پست، در مقابل خود نیافتند و همانگونه که پیشتر گفته شد، حتی او را به ریاض نیز دعوت کردند. 

اکنون «میشل عون» به عنوان رئیس جمهوری جدید لبنان دعوت «سلمان بن عبدالعزیز» پادشاه سعودی برای سفر به ریاض را اجابت کرده است؛ سفری که بدون شک وضعیت اقتصادی نابسامان لبنان و همچنین پیامدهای اجتماعی و اقتصادی ناگوارِ ناشی از روانه شدن پناهجویان سوری به سمت مرزهای این کشور، از عوامل اصلی آن محسوب می شود. اکنون که لبنان به دلیل پشت سر گذاشتن حدود دو سال و نیم بحران خلأ ریاست جمهوری، با بحران اقتصادی رو به رو شده است، عربستان سعودی از جمله کشورهایی محسوب می‌شود که در صورت تمایل، می‌تواند کمک شایانی به بهبود این وضعیت بکند.

«میشل عون» رئیس جمهوری جدید لبنان به خوبی به این واقعیت واقف است که اگر دولت این کشور بخواهد حرفی در منطقه برای گفتن داشته باشد، پیش از هر اقدامی می‌بایست وضعیت اقتصادی خود را به سطح مطلوبی برساند. در این میان، توسعه روابط اقتصادی با کشورهای منطقه از جمله عربستان سعودی از اهمیت بسزایی برخوردار است. میشل عون قصد دارد تا از طریق ایجاد مراودات اقتصادی گسترده با عربستان سعودی، ضرباتی را که اقتصاد لبنان طی سالهای گذشته متحمل شده است، اندکی جبران کند. در صورتی که لبنان نتواند تا حدودی جایگاه اقتصادی خود را که طی سالهای گذشته مورد آسیب جدی قرار گرفته، بهبود بخشد، بدون شک نمی تواند به خوبی و آنگونه که شایسته است، به بازیابی نقش سیاسی فعال و مؤثر خود در منطقه بپردازد. 

از سوی دیگر، میشل عون در جریان سفر خود به عربستان سعودی و دیدار با مقامات ریاض، با آنها درباره راه‌های لغو هشدار صادره در خصوص ممنوعیت سفر شهروندان این کشور به لبنان، رایزنی خواهد کرد. حدود یک سال پیش وزارت خارجه عربستان سعودی با صدور بیانیه ای، به شهروندان خود نسبت به هرگونه سفر به لبنان هشدار داد و از اتباع خود در این کشور خواست تا هرچه سریعتر به عربستان بازگردند. پس از صدور این هشدار توسط سعودیها، کشورهای دیگری نظیر امارات، قطر، کویت و بحرین نیز ضمن اتخاذ اقدامات مشابه، نسبت به سفر اتباع کشورهای خود به لبنان هشدار دادند. 

به نظر می‌رسد که میشل عون در جریان دیدار خود با مقامات سعودی، رایزنی گسترده‌ای با آنها در این زمینه داشته باشد. رئیس جمهوری لبنان به خوبی می داند که در صورت لغو هشدار صادره از سوی عربستان سعودی، دیگر کشورهایی که از آن در این زمینه تبعیت کردند نیز از موضع خود صرف نظر خواهند کرد. 

علاوه بر این، مسأله بعدی که انتظار می رود در جریان دیدار میشل عون به عنوان رئیس جمهوری لبنان با مقامات سعودی مطرح شود، مسأله ارائه کمک‌های تسلیحاتی به ارتش لبنان است. مقامات رژیم سعودی در آگوست سال ۲۰۱۴ وعده ارائه کمک های تسلیحاتی را مقامات لبنانی دادند؛ وعده ای که به دلیل تحولات میدانی آن زمان در لبنان و منازعات نظامی شدید این کشور به ویژه در شهر «طرالبس» با استقبال مقامات لبنانی مواجه شد. پس از گذشت حدود یک ماه و نیم از مطرح ساختن این وعده، وزیر کشور رژیم سعودی با صدور بیانیه ای اعلام کرد که ارائه کمک های نظامی به ارتش لبنان از دیدگاه این رژیم منتفی شده است. وی در بیانیه خود مدعی شده بود که اقدامات حزب الله لبنان در منطقه موجب شده تا مقامات سعودی چنین تصمیمی را اتخاذ کنند.

در هر صورت، تصمیم اتخاذ شده توسط مقامات سعودی مبنی بر لغو ارائه کمک های تسلیحاتی به ارتش لبنان، از آگوست سال ۲۰۱۴ تاکنون به قوت باقی مانده است. پیش‌بینی می شود که میشل عون در جریان سفر خود به عربستان، در این زمینه نیز به منظور تقویت قدرت ارتش لبنان، در این زمینه نیز رایزنی‌های فشرده‌ای را با سعودیها انجام دهد. البته بسیار بعید به نظر می رسد که عربستان سعودی بدون گرفتن امتیازات لازم از میشل عون، تَن به ارائه کمک های تسلیحاتی به ارتش لبنان بدهند. در این خصوص نیز شایان ذکر است که امکان دارد سعودیها در ازای ارائه کمک های تسلیحاتی وعده داده شده خود به لبنان، مطالباتی را مبنی بر کاهش حمایت‌های میشل عون از محور مقاومت، به ویژه در لبنان مطرح کنند؛ مطالباتی که بسیار بعید است که پاسخ مثبت رئیس‌جمهور مورد حمایت حزب الله را به دنبال داشته باشند.

بدون شک لبنان یکی از کشورهایی است که طی سالهای اخیر به دلیل هم‌مرز بودن با سوریه، تحت تأثیر بحران این کشور قرار گرفته است. در واقع، تداوم بحران سوریه، منشأ بسیاری از ناامنی‌هایی بوده که طی سالهای گذشته در شهرهای مختلف لبنان از جمله بیروت اتفاق افتاده است. علاوه بر این، روانه شدن پناهجویان سوری به مرزهای لبنان و اردوگاه‌های واقع در این کشور، بار مالی هنگفتی را روی دوش دولت لبنان قرار داده است.

از همین روی، در عرصه سیاست خارجی، بحران سوریه از جمله مهمترین مباحثی خواهد بود که در جریان رایزنی های رئیس جمهوری جدید لبنان با مقامات سعودی مطرح خواهد شد. موضع میشل عون در قبال بحران سوریه کاملا واضح و مشخص است. این موضع، خواستار چیزی جز حل و فصل بحران سوریه از طریق راهکارهای سیاسی نیست. حال باید منتظر ماند و دید که دولت حامی مقاومت در لبنان چگونه می‌تواند با رژیم حامی تروریسم در سوریه، بر سَر حل و فصل بحران این کشور، کنار آید.