قرارداد یک‌میلیارد دلاری با تاجر جسور طلای سیاه

 ویتول از شهرهای جنگ‌زده در لیبی تا مناطق سیل‌زده در ژاپن، هیچ نقطه‌یی را مستثنا قائل نشده و در همه جا به تجارت مشغول است. همین مساله سبب می‌شود، بسیاری به این شرکت برای تضمین بازار خود روی بیاورند. دیروز رویترز به نقل از چهار منبع آگاه نوشت: ویتول که بزرگ‌ترین شرکت بازرگانی نفت جهان است، با شرکت ملی نفت ایران قراردادی برای وامی معادل یک میلیارد دلار بسته که با صادرات آینده فرآورده‌های نفتی ضمانت شده است.

به گزارش اقتصادآنلاین به نقل از تعادل ، این قرارداد سرعت احیای صنعت نفت در ایران را با گذشت یک‌سال از لغو تحریم‌های هسته‌یی منعکس می‌کند که به تهران امکان خواهد داد، سهم بازارش از رقیب بزرگ خود عربستان‌سعودی را پس بگیرد. این روزنامه در ادامه با استناد به گزارش «رازهای یک شرکت نفتی منحصر‌به فرد» که پیش از این در تاریخ 13 تیرماه در صفحه 8 روزنامه منتشر شده است، به اهمیت این قرارداد و چرایی ورود ویتول به ایران پرداخته است. اطلاعات این گزارش «اختصاصا» مربوط به این روزنامه است. اوایل سال 2011 بود که نیروهای معارض لیبیایی، دیکتاتوری 42ساله سرهنگ معمر قذافی را خاتمه دادند، کنترل شهر را در دست گرفتند و حکومت خود را تاسیس کردند. در این زمان «کریستوفر بیک» یکی از مدیران ارشد اجرایی ویتول تماسی را از دوحه دریافت می‌کند. آ‌ن‌طور که یکی از واسطه‌ها توضیح می‌دهد در این تماس «محمد صالح الساده» وزیر انرژی قطر می‌پرسد که آیا شرکت ویتول حاضر است به نیروهای شورشی مورد حمایت قطر در لیبی نفت عرضه کند؟ و شرکت ویتول تنها 4ساعت فرصت داشت که به این سوال فکر کند!

 تنها 4دقیقه طول می‌کشد که «کریستوفر بیک» که در دوحه حضور داشت، نخستین سیگنال‌های مثبت ویتول را به قطری‌ها ارسال‌ کند. پس از آن، بیک بلافاصله همکاران خود را که اکثرا در لندن حضور داشتند دور هم جمع می‌کند تا یک پیشنهاد سازمانی در این زمینه ارائه کنند و پس از آن به شخص واسطه اعلام می‌کند که ویتول آمادگی این کار را دارد. اینکه آنها تصمیم می‌گیرند در چنین وضعیت جنگی خونباری این معامله را بپذیرند خود نشان‌دهنده فرهنگ حاکم بر این شرکت است، فرهنگی که به خوبی نشان می‌دهد چرا در وضعیتی که بسیاری از کمپانی‌های نفتی به ویژه پس از روی کار آمدن دونالد ترامپ بر ریاست‌جمهوری امریکا، با محافظه‌کاری بیشتری با ایران برخورد می‌کنند، مقامات جسور ویتول قراردادی با ارزش یک‌‌میلیارد دلار را با شرکت ملی نفت ایران به امضا می‌رسانند.

شهامت و جسارت موجود در معامله بنغازی منعکس‌کننده دنیای ویتول است. شرکت ویتول سهامی خاص سال گذشته یک‌میلیارد و 600میلیون دلار سود خالص کسب کرد. این شرکت یکی از غول‌های مخفی اقتصاد جهان است که روزانه معامله بیش از 6میلیون بشکه نفت را کنترل می‌کند که به تنهایی کفاف انرژی مورد نیاز آلمان، فرانسه، ایتالیا و اسپانیا با هم را می‌دهد.

رویترز دیروز نوشت که شرکت‌های خارجی به دلیل نگرانی از نقض قوانین پیچیده، محتاط مانده‌اند و غول‌های نفتی مانند شل، بریتیش پترولیوم و انی به عنوان خریداران نفتی برای بازگشت به ایران به کندی عمل کرده‌اند، مدیرانی که امریکایی هستند حتی اگر برای شرکت‌های غیرامریکایی کار کنند، اغلب در مذاکره با ایران کنار گذاشته می‌شوند که قابل توجه‌ترین نمونه، باب دادلی، مدیر امریکایی بریتیش پترولیوم بوده است. انتقاد صریح دونالد ترامپ، رییس‌جمهور منتخب امریکا از توافق هسته‌یی که از سوی دولت اوباما امضا شد، به ابهام و نگرانی‌های جدید شرکت‌ها افزوده است. اما شرکت‌های بازرگانی خصوصی انعطاف‌پذیری بیشتری داشته و می‌توانند برای بستن قرارداد نسبت به شرکت‌های سهامی عام سریع‌تر عمل کنند.

اشاره رویترز به شرکت ویتول است که در دنیا آن را «تاجر تمام عیار انرژی» می‌شناسند.

رویترز در ادامه می‌نویسد: «معامله‌گران در سال‌های اخیر برای دسترسی بلندمدت به حجم بزرگی از نفت و محصولات نفتی به میزان فزاینده‌یی به پیش‌فاینانس روی آورده‌اند. سیستم پیش‌فاینانس از سوی شرکت‌های بازرگانی بزرگی مانند ویتول به عنوان مثال منطقه کردستان عراق را در زمان جنگ با داعش در دو سال گذشته پا بر جا نگه داشت. »  یکی از منابع آگاه در تهران به رویترز گفت: قرارداد ویتول با ایران در ماه اکتبر به امضا رسید و ماه جاری اجرایی می‌شود. وی افزود: این قرارداد به یورو با نرخ بهره حدود 8درصد در قبال فرآورده‌های نفتی است و بعضی از محصولات نفتی ممکن است به جای شرکت ملی نفت ایران، از سوی بخش خصوصی تامین شود. تولیدکنندگان بزرگ نفت خام در خاورمیانه از جمله ایران تمایلی به فروش نفت خام به شرکت‌های بازرگانی ندارند زیرا آنها ترجیح می‌دهند، خودشان قیمت‌گذاری و مقصد را کنترل کنند. شرکت‌های بازرگانی همچنین دنبال آغاز مجدد سوآپ نفت و محصولات نفتی دریای خزر با ایران هستند اما این روند به کندی پیش می‌رود. طبق اعلام اوپک، ایران که سومین تولیدکننده بزرگ عضو این سازمان است، بیش از ۵۰۰هزار بشکه در روز محصولات پالایش شده به بازارهای آسیایی صادر می‌کند که عمدتا نفت کروه، گاز مایع و نفتا هستند.

 شروع جذاب ویتول

 شرکت ویتول در سال 1966تاسیس شد. در آگوست این سال دو مرد هلندی به نام‌های «هنک ویتور» و «جاکوئس دیتنگر» سرمایه‌گذاری به ارزش 10هزار گیلدر (معادل 2هزار و 800دلار در آن زمان) برای راه‌اندازی یک شرکت در روتردام با هدف خرید و فروش محصولات پالایشی نفتی و جابه‌جایی آن از طریق رود راین انجام دادند. نام «ویتول» از دل ترکیب نام‌های Viëtor و Oil درآمد. پول اولیه تاسیس این شرکت را پدر هنک ویتور تامین کرد و دو شریک موافقت کردند که این وام را با نرخ سود سالانه 8درصد بازپرداخت کنند. دیتنگر که اکنون 81سال دارد به یاد دارد که پدر هنک ویتور به او گفته‌ بود: «تو تنها 6 ماه فرصت داری و اگر از پس آن برنیایی بیرون می‌روی!»

سلامت مالی ویتول همانند شرکت‌های بزرگ نفتی وابسته به قیمت نفت نیست. «پائول گرینزلید» سرپرست بخش تجارت ویتول که در سال 2014 بازنشسته شد ویتول را این‌گونه توصیف می‌کند: «ما یک نوسان طولانی هستیم.» این اصطلاح در صنعت یعنی ویتول از نوسان قیمت نفت سود می‌برد. به‌طور خاص در سال 2009 که این شرکت بهترین عملکرد را از خود بر جای گذاشت قیمت نفت از 150دلار به 30دلار در هر بشکه کاهش یافت. سال گذشته نیز که قیمت نفت با شیب زیادی در حال سقوط بود این شرکت چهارمین سود بزرگ خود را گزارش کرد.

اما دنیای تجارت از روش‌های مافیایی خالی نیست. در مورد عملکرد ویتول در چارچوب قانون نیز حرف و سخن‌هایی وجود دارد. بیشترین ضربه‌یی که تاکنون به اعتبار ویتول وارد شده‌ در سال 2007 بوده است. زمانی که فاش شد، این شرکت مبلغ 13میلیون‌دلار به رژیم صدام‌ به صورت اضافه و در قالب surcharges پرداخت کرده تا امنیت حمل و نقل نفت توسط کشتی در راستای برنامه نفت در برابر غذا که توسط سازمان ملل متحد اعمال شده‌ بود را برقرار کند. تحقیقاتی که توسط پائول ولکر رییس اسبق فدرال رزرو امریکا انجام شده نشان می‌دهد که دریایی از پرداخت‌های غیرقانونی، حساب‌های بانکی مخفی و خرید دیپلمات‌ها توسط ویتول انجام شده است. ویتول در این پرونده مبالغی تحت عنوان جریمه پرداخت کرده بدون آنکه به خطاهای خود اعتراف کند. در نهایت در این مورد ویتول حاضر شد در دادگاه عالی ایالت نیویورک اعترافات خود را بپذیرد.

در حالی که در همان زمان شرکت‌هایی مانند شورون پرونده‌های مدنی و جنایی مشابه را حل کرده ‌و تنها شمار معدودی از شرکت‌ها گناهکار شناخته‌ شده ‌بودند. یان تیلور مدیرعامل این شرکت در این باره می‌گوید: «ما این کار را کردیم تا کارکنان خود را در امنیت نگه داریم.» از فحوای کلام تیلور این‌طور بر می‌آید که اگر ویتول این اتهام را نمی‌پذیرفت دادستان امریکا می‌توانست تک‌تک تجار ویتول را جریمه کند. ویتول معتقد است دیگر شرکت‌ها نیز چنین پرداخت اضافه‌یی در برنامه نفت در برابر غذا را به صدام‌ داشتند. تیلور این برنامه سازمان ملل را یک «هرج و مرج» می‌داند.