بازگشت تدریجی صنعت به مدار تولید

 86 سال از زندگی محسن خلیلی عراقی، کسی که برای نخستین بار شعله‌های گاز را با «بوتان» در خانه‌های ایرانی روشن کرد می‌گذرد و بعد از 60 سال کارآفرینی، چنین روایتی از وضعیت صنعت ایران ارائه می‌دهد. هم‌صنف‌هایش نام «پدر صنعت ایران» را روی او گذاشته‌اند. پدرسپید‌موی صنعت، «سرمایه» را مهم‌ترین دغدغه صنعتگران می‌داند و می‌گوید: «شاید مشکل سرمایه در گردش و نوع ارتباط با بانک‌ها مهم‌ترین دغدغه صنعتکاران باشد. کسانی باید از بانک‌ها تسهیلات دریافت کنند که اهلیت، صلاحیت و تخصص داشته باشند.»

به گزارش اقتصادآنلاین به نقل از ایران ، بنیانگذار برند بوتان، در روزهایی دغدغه این صنف را مطرح می‌کند که اخبار از فرتوتی اصیل‌ترین برندهای ایرانی حکایت دارند. بعد از آنکه «ارج» با تمام خاطراتش به برندی سوخته تبدیل شد و هنوز برای احیای نفس‌هایش تلاش می‌شود، روز گذشته خبر رسید کارخانه «آزمایش» نیز در تهران تعطیل شده است، چرا که طی سه دهه گذشته تجهیزات و تکنولوژی آن به روز نشده و این صنایع به سمت میرایی حرکت کرده‌اند. در همین حالی که قصه صنعت به تراژدی تبدیل شده است، دولتی‌ها از به ثمر نشستن تلاش هایشان برای احیای واحد‌های صنعتی تعطیل و نیمه تعطیل خبر دادند. غلامرضا سلیمانی، معاون سازمان شهرک‌های صنعتی می‌گوید: «90 درصد طرح رونق واحدهای صنعتی تعطیل با تلاش دولت یازدهم محقق شده است.»

بنگاه‌های صنعتی با تزریق پول نجات پیدا کرده اند؟

16 هزار میلیارد تومان، یکی از پر سر و صداترین اعداد طی سه سال گذشته بوده است، عددی که چشم بسیاری از صنعتگران خرد و متوسط را به خود خیره کرده تا با آن چرخ بنگاه‌های تعطیل و نیمه تعطیل‌شان را دوباره بچرخانند. آمارهای بانکی نشان می‌دهد که در هفت ماه نخست سال‌جاری حدود 278 هزار میلیارد تومان تسهیلات از سوی نظام‌بانکی پرداخت شده که 28 درصد آن سهم بخش صنعت و معدن بوده است. بیشترین مبالغ پرداخت‌شده نیز با هدف تأمین سرمایه در گردش بوده که 65 درصد از کل این وام‌ها را شامل می‌شود. غلامرضا سلیمانی، معاون سازمان صنایع کوچک و شهرک‌های صنعتی، گفته است:«تاکنون 19 هزار و 700 طرح صنعتی در طرح رونق واحدهای تعطیل و نیمه تعطیل تسهیلات فعال‌سازی دریافت کرده‌اند و همچنین باقیمانده طرح‌های نیمه تعطیل و تعطیل تا پایان بهمن ماه سال‌جاری تسهیلات رونق تولید دریافت می‌کنند.»

اما بعضی از کارشناسان و فعالان اقتصادی معتقدند این تسهیلات، باعث بهبود وضعیت بنگاه‌های اقتصادی شده و بعضی‌ها نیز این اقدام را برای تأمین سرمایه در گردش کافی و مناسب نمی‌دانند. مهدی‌ پورقاضی، رئیس کمیسیون صنعت اتاق تهران در این باره  می‌گوید:«تحلیل دولت این بوده که مشکل واحدهای صنعتی تعطیل و نیمه تعطیل سرمایه در گردش است. بنابراین به سمت وام دادن حرکت کرده است، عده زیادی این وام‌ها را گرفته‌اند و عده‌ای نیز نتوانسته‌اند به آن دست یابند. اما مسأله این است که مشکل صنعت ما، فقط بحث تسهیلات نیست. سرمایه، یکی از کوچک‌ترین مشکلات است.»

رقابتی نبودن بزرگ‌ترین مشکل صنعت

پورقاضی که خود در حوزه صنعت، فعالیت‌های گسترده‌ای دارد، بزرگترین مشکل صنعت را رقابتی نبودن می‌داند و ادامه می‌دهد:«آسیب شناسی اساسی صنعت نشان می‌دهد مهم‌ترین مشکل ما، رقابتی نبودن از نظر قیمت و کیفیت است. این‌ها عواملی است که باعث می‌شود محصول صنعتی ما نتواند رقابت کند. با تسهیلات نمی‌شود این مسأله را حل کرد.» او با زبان آمار درباره وضعیت حاکم بر صنعت چنین توضیح می‌دهد:«وضعیتی که الان ما می‌بینیم، این است که حدود

 30 درصد صنایع بیش از 50 درصد تولید می‌کنند. حدود 50 درصد، زیر 50 درصد تولید دارند و 20 درصد هم تغییری نداشته‌اند. در همه رشته‌های صنعتی بالا و پایین وجود دارد. فرض کنید مثلاً در صنعت کفش، یک عده از بنگاه‌ها وضع‌شان خوب است و کار می‌کنند، عده‌ای دیگر اما نمی‌توانند رقابت کنند. وزارت صنعت باید با آسیب شناسی و اتخاذ استراتژی صحیح، کمک کند مجموعه دولت خودش را بالا بکشد.» به اعتقاد رئیس کمیسیون صنعت اتاق تهران، دولت تا به حال نتوانسته استراتژی صحیحی را در پیش بگیرد. به هر حال گزارش بانک مرکزی نشان می‌دهد طی 7 ماه امسال، 166 هزار و 807فقره تسهیلات به بخش صنعت و معدن با میانگین پرداختی هر فقره 471 میلیون تومان پرداخت شده که بیشتر از میانگین پرداختی سایر بخش‌هاست.

خروج از  رکود اولویت باشد

اما احیای واحدهای تولیدی و تحقق 90 درصدی طرح رونق این واحدها، مسأله‌ای است که نایب رئیس کمیسیون صنعت و معدن مجلس در خصوص آن ملاحظاتی دارد. فریدون احمدی در این باره  می‌گوید:« آنچه ما می‌بینیم، تعطیلی و نیمه تعطیلی واحدهای صنعتی است. اگر این واحدها احیا شده‌اند، شاخص‌های دیگر هم باید متناسب با آن رشد کرده باشد. » احمدی اگرچه به آمار دولتی بدبین است، اما پرداخت تسهیلات 16 هزار میلیاردی را مثبت می‌داند:«این تسهیلات به بنگاه‌های کوچک و متوسط پرداخت شده و خوب هم بوده است. مرحله دوم آن را باید تکرار کنند و این روند نباید متوقف شود. البته بانک‌ها در پرداخت این تسهیلات گاهی اذیت کرده‌اند.» به اعتقاد نایب رئیس کمیسیون صنعت و معدن مجلس، فایده خروج از رکود با تزریق نقدینگی به هزینه اثر تورمی آن می‌ارزد. احمدی ادامه می‌دهد:«سیاست‌های بانک‌ها باید از حالت انقباضی خارج شود. شاید تزریق‌های نقدینگی اثر تورمی داشته باشد ولی این شیوه تسهیلات دهی روش خیلی خوبی بود. این را باید ادامه دهند. چیزی نیست که با یک مرحله تزریق نقدینگی فکرکنیم تمام شده است. اینکه فعلاً از رکود خارج شویم از داشتن تورم بهتر است. ماندن در رکود، شبیه به مرگ خاموش است.»