غول‌های بی‌مصرف حذف شدند

در روزهای اخیر خبر لغو خرید ایرباس‌های A380 در رسانه‌ها منتشر شد و حالا خبر لغو خرید بوئینگ‌های 747 به گوش می‌رسد. مدیر عامل شرکت هواپیمایی جمهوری اسلامی ایران (ایران‌ایر) دیروز در یک نشست خبری از نهایی شدن قرارداد خرید 100 فروند هواپیمای مسافربری ایرباس خبر داد، اما در کنار این خبر موضوعی را نیز اعلام کرد که شاید کمتر مورد توجه رسانه‌ها قرار گرفته است.

به گزارش اقتصادآنلاین به نقل از صبح نو ، «فرهاد پرورش» مدیر عامل «ایران‌ایر» عصر روز یکشنبه در حاشیه نخستین نمایشگاه بین‌المللی راهسازی، راهداری، حمل‌ونقل و صنایع وابسته در محل مصلای تهران در جمع خبرنگاران گفت: «براساس برنامه‌ریزی‌های انجام شده قرارداد خرید 100 فروند هواپیمای مسافری با شرکت ایرباس نهایی شده است و این شرکت تا سال 2017 هفت یا هشت فروند هواپیما تحویل ایران‌ایر می‌دهد.» او افزود: «نمایندگان ایرباس از هفته گذشته در ایران حضور دارند تا بتوانیم با بررسی تمام زوایای مهم این قرارداد را به امضا برسانیم.»

اما نکته مهم اظهارات دیروز مدیر عامل ایران‌ایر: «هر چند ارزش اسمی قرارداد خرید 118 فروند هواپیما از ایرباس 25 میلیارد دلار اعلام شده و هواپیماهای 380 از این قرارداد حذف شده، رقم قرارداد ما با ایرباس بیش از 10 میلیارد دلار نخواهد بود.» نکته قابل توجه در اظهارات مدیر عامل ایران‌ایر حذف نهایی نام بزرگ‌ترین هواپیمای مسافربری جهان یعنی هواپیمای ایرباس مدل A380 از لیست خرید ایران‌ایر است.

پیش‌تر قرار بود 12 فروند از این هواپیمای غول‌پیکر مسافربری - دو طبقه‌- در لیست خرید باشد اما از زمستان سال گذشته موضوع احتمال لغو خرید این هواپیمای پهن‌پیکر و گران مطرح شده بود و حالا با اظهارات مدیر عامل ایران‌ایر، لغو خرید این هواپیمای غول‌پیکر مسافربری، قطعی شده است.

چندی پیش نیز یک مقام ایرانی به رویترز گفته بود ایران‌ایر قصد دارد چند فروند از جدیدترین مدل هواپیمای غول‌پیکر 747 بوئینگ را نیز در قالب این قرارداد خریداری کند که این خرید بستگی به موافقت دو دولت ایران و آمریکا دارد؛ اما با انتشار گزارش نیویورک تایمز از لیست خرید ایران مشخص شد که ایران برنامه‌ای برای خرید 747 نداشته و این هواپیمای غول‌پیکر نیز از لیست خرید ایران حذف خواهد شد. همچنین در این گزارش آمده است که ایران قصد دارد 30 فروند هواپیمای 777 و 50 فرورند هواپیمای 737 از بوئینگ خریداری کند.

پیش از این بارها رسانه‌ها و به‌ویژه این روزنامه  نسبت به خرید هواپیماهای غول‌پیکر نظیر 747 انتقاد کرده بودند که شاید جدی‌ترین آنها مطلب «مسافران 7:47 قربانی خریداران 747» بود؛ اما چرا این هواپیماها سودی به حال ما نداشت؟ این روزنامه  در این زمینه نوشته بود: «با فرض اینکه اولویت حمل‌ونقل خطوط هوایی است؛ خرید هواپیمای بزرگ آن‌هم با این حجم بالا هیچ فایده‌ای برای مردم و سفرهای داخلی ندارد. به‌طور مثال پرواز بوئینگ 747 برای مسافت زیر 8 هزار کیلومتر صرفه اقتصادی ندارد؛ زیرا هزینه قطعات، سوخت موردنیاز برای یک‌بار تیک‌آف و نگهداری این هواپیما برای پروازهای بین‌قاره‌ای مناسب است ولی ما هم‌اکنون از این هواپیما برای خطوط تهران به مشهد یا تهران به اصفهان استفاده می‌کنیم! شاید بزرگی و نام یک هواپیمای بزرگ حس خوشایندی به یک مسافر بدهد ولی هیچ‌کس در دنیا از یک هواپیمای بین‌قاره‌ای برای فاصله سیصد کیلومتری استفاده نمی‌کند پس عملاً خرید 50 هواپیمای پهن‌پیکر از بوئینگ و همین تعداد هواپیمای بین‌قاره‌ای از ایرباس هیچ پیشرفتی برای سیستم حمل‌ونقل خطوط هوایی داخلی محسوب نشده و رفاه و آسایشی هم برای مردم نخواهد داشت. شاید فقط به گران شدن بلیت هواپیما کمک کند! از سوی دیگرهر بوئینگ 747 نسل جدید (351.4 میلیون دلار) نزدیک به 1000 میلیارد تومان قیمت دارد. چرا باید لیست بلندی از هواپیماهای پهن‌پیکر خریداری شود و بعد وزیر برای راه‌آهن از «خشکسالی منابع مالی» سخن بگوید؟»

حالا پس از لغو قرار داد خرید این هواپیما؛ رسانه‌های حامی دولت نیز به بازنشر این واقعیت پرداختند. واقعیتی که بدون درنظر گرفتن مباحث سیاسی رعایت آن می‌تواند به بهبود حمل‌ونقل کشور و مدیریت صحیح منابع مالی کمک کند. استفاده از هواپیماهای پهن‌پیکر ایرباس A380 امکانات فرودگاهی خاصی را می‌طلبد و این هواپیمای مسافربری به دلیل بزرگی امکان فرود در هر فرودگاهی را ندارد.

به نظر می‌رسد مسوولان شرکت هواپیمایی جمهوری اسلامی پس از سبک - سنگین کردن‌های بسیار در نهایت به این نتیجه رسیده‌اند که خرید این هواپیمای غول‌پیکر مسافربری در شرایط کنونی چندان به صرفه نیست. گفتنی است مسوولان شرکت ایرباس از مدت‌ها پیش درباره کسادی بازار فروش هواپیمای 380 به‌صورت جسته و گریخته مطالبی گفته‌اند.

خبرگزاری بلومبرگ پس از مصاحبه دیروز مدیر عامل «ایران‌ایر»، با انتشار گزارشی با اشاره به حذف خرید بزرگ‌ترین و پهن‌پیکرترین هواپیمای مسافربری جهان از لیست درخواستی «ایران‌ایر» به کسادی بازار فروش این مدل هواپیمای مسافربری اشاره کرده و نوشته است: شرکت ایرباس حتی پیش از لغو خرید 12 فروند ایرباس 380 از سوی ایران، بیش از نیمی از قراردادهای اولیه خرید این مدل بزرگ از هواپیمای مسافربری را در مراحل بعدی مذاکره با خریداران از دست داده است. بر اساس این گزارش تولید این مدل هواپیما از یک فروند در ماه به نیم فروند در ماه برای سال 2018 کاهش یافته است.

به نوشته بلومبرگ: هم اکنون تنها خریدار عمده این مدل هواپیما شرکت هواپیمایی «امارات» است.

شاید بزرگی بیش از حد این هواپیمای مسافربری و عدم امکان فرود آن در بسیاری از فرودگاه‌ها و از همه مهم‌تر ظرفیت بالای جابجایی مسافر این هواپیما و عدم امکان شرکت‌های هواپیمایی برای پر کردن آن با ظرفیت کامل مسافران، خرید و استفاده از آن را در شرکت‌های هواپیمایی جهان از صرفه انداخته باشد.

با لغو خرید 12 فروند ایرباس 380 و حذف نام آن از لیست قرارداد «ایران‌ایر» و ایرباس رقم کلی قرارداد خرید هواپیما از این شرکت فرانسوی به طور کلی تغییر کرده است و از رقم اولیه 27میلیارد دلار برای خرید 118 فروند ایرباس در 4 مدل مختلف، به گفته مدیر عامل ایران‌ایر به حدود 10 میلیارد دلار برای 100 فروند هواپیما رسیده است. البته مدیر عامل «ایران‌ایر» توضیح بیشتری درباره این اختلاف فاحش در 2 رقم اعلام شده قبلی و رقم جدید اعلام شده، ارائه نکرده است.

بی‌بی‌سی: دولت برای انتخابات عجله دارد

شبکه خبری بی‌بی‌سی فارسی در گزارشی درباره نهایی شدن قرارداد ایران‌ایر و ایرباس اعلام کرد گویا دولت اصرار داشته دست کم چندین هواپیما پیش از انتخابات ریاست جمهوری سال آینده در تهران بر زمین بنشینند تا بخت روحانی برای دور دوم انتخابات اوج بگیرد. مقام‌های دولت روحانی تا کنون به این خبر واکنشی نشان نداده‌اند اما بی‌صبری آنها برای نهایی کردن قراردادهای خرید هواپیما، این واقعیت را که دولت برای تحویل گرفتن هواپیماها عجله دارد، تأیید می‌کند.

به این ترتیب، ایران در روزهای گذشته دو قرارداد با ایرباس و بوئینگ نهایی کرده که در اولی 100 و در دومی 80 فروند هواپیما را شامل می‌شود. قرارداد ایرباس 25 میلیارد دلار اعلام شده بود و بوئینگ 16 میلیارد دلار؛ هرچند مدیرعامل ایران‌ایر بدون ذکر جزییات مدعی شده قرارداد ایرباس بیش از 10 میلیارد دلار نخواهد بود.

بوئینگ اعلام کرده بود که قرارداد بزرگ با ایران، ۱۰۰ هزار فرصت شغلی در صنعت هوافضای آمریکا را استمرار داده و زنجیره تأمین حفظ بالغ بر 1,5 میلیون فرصت شغلی را تضمین خواهد کرد! قرار است نخستین هواپیماهای بوئینگ و ایرباس سال 2018 وارد کشور شوند و 7 هواپیمایی که پیشتر آقای علی ربیعی وزیر کار از ورود آنها به ایران ظرف چند ماه آینده خبر داده بود، بنابر خبری از رویترز، اجاره‌ای هستند و ربطی به قرارداد با ایرباس ندارند.