طوفان نوروزی بورس تهران

در بازار سهام معامله‌گران در شرایطی سال 91 را به پایان بردند که شکست در عرضه هلدینگ خلیج فارس در آخرین روز کاری بورس در 28 اسفندماه سرمایه‌گذاران را شگفت‌زده کرد. در آخرین روز کاری سال 91 در حالی که بخش عمده‌ای از فعالان بازار از مدت‌ها قبل با کنار گذاشتن نقدینگی و فروش گسترده سهام برای خرید سهام هلدینگ خلیج فارس آماده شده بودند، سازمان خصوصی‌سازی به‌رغم انتظار بازار برای عرضه سهام در محدوده قیمت 400 تا 600تومان به عرضه سهام در قیمت 995تومان پرداخت که این موضوع مورد پذیرش بازار قرار نگرفت و این عرضه شکست خورد. متعاقب این رویداد، معامله‌گران به سرعت برای خرید سهام ارزان شده طی نیم ساعت پایانی در آخرین روز کاری سال 91، اقدام کردند که این مساله به تشکیل صف‌های خرید در بیشتر نمادهای بازار منجر شد. این روند در نخستین روز‌های کاری سال 92نیز ادامه یافت تا نقدینگی «پارک شده» به بازار باز گردد و در شرایطی که افت بازار در اسفندماه قیمت سهام را به سطح بسیار ارزنده‌ای کشانده بود، بازار در آغاز سال 92 با رشد شدیدی مواجه شد. در این فضا شاخص توانست در مدت سه روز کاری در هفته نخست و سه روز در هفته دوم با رشد 2هزار و 110واحدی بازدهی 5/5 درصدی را به همراه بیاورد. بر این اساس شاخص بورس از مرز 40هزار واحد گذشته و در روز چهارشنبه به 40هزار و 151واحد رسید. این بازدهی سبب شد تا به‌رغم تعطیلی و کاهش حضور معامله‌گران حقوقی،سهامداران حقیقی بازار را در اختیار گرفته و شمار خریداران در هفته دوم با رشد 30درصدی نسبت به هفته نخست به مرز 24هزار نفر برسد. به لحاظ آماری نیز معاملات در تعطیلات امسال جالب توجه است؛ در سال 91 طی دو هفته نخست سال بازدهی بازار معادل 6/2 درصد بود که امسال بازار توانست 2 برابر پارسال بازدهی را ثبت کند. در شرایط کنونی بیشتر کارشناسان آینده بازار را متاثر از دو فاکتور مهم می‌دانند؛ در بخش نخست موضوع متغیرهای اقتصادی از جمله تورم، آرامش بازارهای موازی و همچنین تحولات کلان اقتصاد کشور و در سوی دیگر موضوعات سیاسی قرار دارد که برآیند این دو کفه میزان رشد یا افت بازار در سال 92 را تعیین خواهد کرد. براساس این دیدگاه سرمایه‌گذاران، در سایه آرامش بازار ارز ناشی از تزریق سنگین ارز به اتاق مبادلات در دو هفته پایانی سال گذشته و انتظار تداوم آن تا انتخابات ریاست‌جمهوری، توقع رکود در دو بازار ارز و سکه را دارند. در این شرایط بازار ملک نیز به صورت سنتی پیش از تابستان با رکود مواجه است که این شرایط در نهایت تنها بازار سهام را در موقعیت جذب نقدینگی قرار می‌دهد. در همین حال بازار سرمایه متاثر از نزدیکی زمان برگزاری مجامع عمومی شرکت‌ها و تقسیم سود شرکت‌ها نیز خواهد بود. با توجه به پایان سال مالی بیشتر شرکت‌های بورسی انتظار می‌رود بخش عمده‌ای از شرکت‌های مورد اقبال بازار تا پیش از انتخابات ریاست جمهوری مجامع خود را برگزار کنند. این امر انگیزه‌ای برای تغییر قیمت سهام به ویژه در شرکت‌هایی که تقسیم سود قابل ملاحظه‌ای را در دستور کار خود دارند، پدید می‌آورد؛ به ویژه آنکه برخی از شرکت‌های بورسی در سال جاری رکورد درآمد خود را به مدد تغییر نرخ ارز شکسته‌اند که انتظار برای تقسیم سود شرکت‌ها را افزایش داده است. در همین حال رشد تورم که در اسفند ماه به مرز 31درصد رسیده و رکورد 17ساله خود را شکست نیز تاثیر پیچیده‌ای بر اقتصاد کشور خواهد داشت. در این شرایط سرمایه‌گذاران به دنبال کسب بازدهی متناسب با افت ارزش سرمایه‌گذاری خود به دلیل تورم به دنبال بازارهای مناسبی برای سرمایه‌گذاری هستند. این تاثیر تورم موجب خروج نقدینگی ریسک پذیر از بانک‌ها به دلیل سود کمتر از تورم بانک‌ها خواهد شد. در همین حال بازار سهام و دیگر بازارهای سرمایه‌گذاری به شدت تحولات سیاسی و انتخابات ریاست جمهوری را تحت نظر دارند؛ انتخابات ریاست‌جمهوری در خرداد‌ماه در کنار مذاکرات سیاسی در مورد پرونده هسته‌ای کشورمان فاکتور‌های موثری برای تمامی بازارها در سال جاری خواهند بود. اما در شرایط کنونی به نظر می‌رسد حداقل تا زمان ثبت‌نام کاندیداهای ریاست جمهوری در هفدهم اردیبهشت‌ماه، آرامش نسبی سیاسی فضا را برای رشد بازار سرمایه مساعد نگاه خواهد داشت. در کنار مباحث سیاسی در حوزه اقتصادی، نگاه‌ها به سوی بازگشایی مجلس شورای اسلامی و آغاز جلسات کمیسیون تلفیق بودجه سال 92 است. پس از تصویب بودجه سه دوازدهم برای دولت در اسفند‌ماه نمایندگان لایحه بودجه‌ای را بررسی خواهند کرد که از برخی نکات شامل عوارض معادن، قیمت حامل‌های انرژی و قیمت مواد اولیه صنایع پالایشی و پتروشیمی و تعیین تکلیف مرحله دوم طرح هدفمندی یارانه‌ها برای بازار از اهمیت بالایی برخوردار است. با توجه به در پیش بودن انتخابات ریاست جمهوری انتظار می‌رود دولت در دو ماه باقی مانده تا انتخابات که در بیست و چهارم خردادماه برگزار خواهد شد تغییر جدی در اقتصاد اعمال نکرده و هر تغییری در این حوزه پس از تشکیل دولت جدید صورت گیرد. در حوزه اقتصادی، معامله‌گران در هفته گذشته شاهد نوسان مداوم در بازارهای جهانی فلزات و مواد خام بودند؛ در شرایطی که تعطیلی عمومی در سطح اقتصاد کشور موجب شده است تا بهای مواد خام و فلزات تقریبا بدون تغییر بماند، در سطح بین‌المللی قیمت فلزات نوسان قابل ملاحظه‌ای داشتند. بهای فلز مس در بازارهای جهانی با کاهش در سطح 7هزار و 300تا 7 هزار و 500دلار نوسان داشته است و آخرین قیمت‌ها برای این فلز در مرز 7هزار و 400دلار گزارش شده است. در همین حال بهای روی در حد یک هزار و 851 دلار، سرب 2هزار و168دلار و آلومینیوم نیز در حد یک هزار و 840 دلار بوده است. همچنین بهای بیلت فولادی در بورس لندن نیز 185دلار گزارش شده است. در بازار‌های جهانی، بهای هر اونس طلا همچنان به روند کاهشی خود ادامه داده و به زیر مرز هزار و 600دلار رسیده است، این امر نگرانی را در مورد سرمایه‌گذاری در طلا ایجاد کرده است. در بازار داخلی، در بورس کالا طی دو هفته نخست سال 92 برخی از شرکت‌های بورسی اقدام به عرضه کالا کردند که به دلیل تعطیلی و همچنین کاهش قیمت دلار عموما سطح تقاضا در بازار کمتر از عرضه‌ها بود. از مهم‌ترین عرضه‌ها در روز شنبه 10 فروردین، شرکت فولاد مبارکه نسبت به عرضه 26 هزار و 200 تن انواع ورق در تالار محصولات صنعتی و معدنی بورس کالای ایران اقدام کرد که تقاضا متناسب با عرضه را در بازار شاهد نبود، از این رو به نظر می‌رسد هفته جاری نیز هفته‌ای مهم برای شرکت‌های عرضه کننده در بورس کالا باشد. در بازار سهام، اما سال 92 همراه با مشکلاتی برای سرمایه‌گذاران خواهد بود. بورس تهران هر چند در سال‌های اخیر تلاشی را برای بهبود شرایط خود و نزدیک‌سازی آن با بازارهای پیشرفته به عمل آورده است اما سال 91 سالی با عقبگردی قابل توجه در اکثر جنبه‌های بازار سرمایه بود؛ توقف‌های طولانی مدت و بی دلیل نمادها و کاهش نقدپذیری سهام همچنان مهم‌ترین نگرانی سهامداران بورس تهران به شمار می‌رود. حضور نمادهایی که سال‌ها از توقف آنها می‌گذرد، در کنار بلاتکلیفی بخشی از سهامداران بانک‌های خصوصی و... از جمله مواردی است که بازار را با مشکل مواجه می‌سازد. در همین حال بازار سرمایه پس از به بن بست کشیده شدن اوراق آتی سهام و همچنین اوراق اختیار فروش همچنان در ابزار‌سازی با مشکل جدی مواجه است. معطوف‌سازی ابزار‌سازی به تغییر نام مداوم اوراق مشارکت به اوراق صکوک،مرابحه،استصناع و موارد دیگر که همگی آنها اوراق مشارکتی با سود علی‌الحساب 20درصدی هستند، همچنان بازار را از ابزار‌سازی واقعی دور ساخته است. انتظار اساسی می‌رود سال 92 بتواند به سکون بازار سرمایه پایان داده و بخشی از آزار‌دهنده‌ترین شرایط بازار به ویژه توقف‌های بلند مدت سهام را برطرف سازد. در بازار چه خبر بود؟ در بازار سهام در خلال دوهفته کاری نخست سال 92 عمده توجه معامله‌گران همچنان بر دو گروه پالایشگاهی و پتروشیمی متمرکز بوده و پیشروی این دو گروه تاثیر اساسی را بر شاخص داشته اند.در این میان وضعیت خاص گروه پالایشگاهی همچنان در بازار به چشم می‌خورد. گروه پالایشگاهی که در ابتدای زمستان سال 91 با توقف نمادهایش روبه‌رو شد، پس از یک بازگشایی کوتاه‌مدت، مجددا در اسفند ماه با توقف چند نماد مواجه شده و به جز پالایشگاه‌های بندرعباس و اصفهان بقیه نمادها همچنان متوقف هستند. همین امر نیز موجب شده تا نمادهای مورد معامله در غیبت نمادهای دیگر بیش از پیش مورد توجه قرار گیرد. در همین حال در گروه پالایشی شایعات متعددی در مورد نمادهای متوقف به ویژه سه نماد تبریز، شیراز و تهران به گوش می‌رسد. احتمال جهش فوق العاده سود شرکت‌های پالایشی به دلیل تغییر نرخ ارز و همچنین بازگشت ذخیره مالیات بر ارزش افزوده نیز بر این گروه تاثیر اساسی گذاشته است. انتظار می‌رود شرکت‌های پالایشگاهی تنها از محل بازگشت ذخیره مالیات بر ارزش افزوده و تغییر نرخ ارز سود قابل ملاحظه‌ای را شناسایی کنند که این امر می‌تواند در برخی از پالایشگاه‌ها تا 70درصد تعدیل سود را به همراه بیاورد. در همین حال در گروه پالایشگاهی نگاه‌ها به سوی خصوصی‌سازی بلوک‌های مدیریتی شرکت‌های پالایشگاهی است؛ در شرایطی که سازمان خصوصی‌سازی آماده عرضه بلوک 34درصد پالایشگاه شیراز،بلوک 50 درصد به علاوه یک سهم لاوان و بلوک 42درصدی پالایشگاه بندر عباس از نوزدهم فروردین‌ماه است، به نظر می‌رسد این عرضه‌ها به دلیل توقف دو نماد صورت نگیرد. در گروه پتروشیمی، بازار در انتظار انتشار گزارش‌های 12ماهه شرکت‌ها است؛ شرکت‌هایی نظیر پتروشیمی‌های مارون، فن‌آوران، خارک، شیراز، کرمانشاه، امیرکبیر و شازند از جمله شرکت‌هایی هستند که بازار انتظار تعدیل سود مناسبی از گزارش‌های 12ماهه آنها دارد. انتظار می‌رود شروع انتشار گزارش‌های 12ماهه تحرکی را در گروه‌های دارای پتانسیل ایجاد کند. در گروه غذایی، دو شرکت مارگارین و صنعتی بهشهر با اعلام زمان برگزاری مجامع خود نخستین مجامع با اهمیت سال جاری را برنامه‌ریزی کرده‌اند. این دو شرکت روز چهارشنبه 28فروردین مجامع خود را برگزار خواهند کرد. در گروه بانکی، معامله‌گران روز چهارشنبه شاهد تشکیل صف‌های خرید و اقبال به نمادهای عمده این گروه شامل بانک‌های ملت، انصار، اقتصاد‌نوین و پاسارگاد بودند. بانک‌ها که با خاتمه تقریبی اختلاف حساب با بانک مرکزی مواجه هستند می‌توانند در صورت خروج از شوک این برداشت‌ها که همچنان در صورت‌های مالی بیشتر آنها بلاتکلیف باقی مانده است، سال بهتری را نسبت به گذشته داشته باشند. در همین حال کاهش قیمت اکثر سهام بانک‌ها باعث ارزندگی پی به‌ای این سهام در آستانه برگزاری مجامع سالانه شده است. در گروه تجهیزات، اعلام حراج بلوکی درصدی از سهام مپنا متعلق به کارکنان مپنا شرایط این شرکت را پیچیده می‌سازد. کارکنان مپنا به دلیل عدم پرداخت اقساط خرید سهام این شرکت به خصوصی‌سازی شاهد مصادره و حراج مجدد این بلوک هستند. در همین حال بازار در انتظار مشاهده تاثیرات راه‌اندازی بورس انرژی بر وضعیت نیروگاه‌های کشور است. مپنا همچنین اخیرا توافق نامه توسعه میدان گازی فروز بی را با وزارت نفت به امضا رسانده است. در گروه برقی، مجمع انتخاب اعضای هیات‌مدیره ایران ترانسفو با انتخاب 4عضو هیات مدیره این شرکت از مجموع بانک ملی و یک عضو از تامین اجتماعی به کار خود پایان داد. انتظار می‌رود این هیات مدیره بتواند با انتخاب مدیرعاملی جدید این شرکت را از وضعیت بلاتکلیف کنونی خارج سازد. در گروه شیمیایی، انتظار برای افزایش سود شرکت‌های تولید‌کننده شوینده به ویژه به دلیل افزایش قیمت محصولات این شرکت‌ها موجب اقبال معامله‌گران به نمادهای عمده این گروه از جمله پاکسان، بین‌المللی محصولات پارس و گلتاش شده است. در همین شرایط شرکت‌های تولید‌کننده لاستیک نیز شرایط مشابهی دارند، به ویژه نمادهایی نظیر لاستیک کرمان و کویرتایر در این گروه مورد توجه هستند. در گروه فلزی، ذوب‌آهن اصفهان بهره‌برداری از باتری شماره سه کک‌سازی خود را آغاز کرده است با راه‌اندازی این واحد واردات کک ذوب‌آهن کاهش خواهد یافت. در این گروه، فولاد خوزستان با انتشار گزارش فروش سه ماهه آخر خود انتظار برای تعدیل محدود سود سال 91را ایجاد کرده است. در مجموع بازار سهام در روز چهارشنبه بازاری مثبت بود که با رشد 160واحدی شاخص کل همراه شد. ارزش بازار سهام تهران نیز از مرز 180هزار میلیارد تومان گذشت که این امر رکوردی تازه در ارزش ریالی بازار سرمایه به شمار می‌رود.