بررسی‌تاثیر فازدوم‌هدفمندی برصنعت‌نفت‌ایران

میر کاظمی در گفتگو با همشهری اقتصاد علت این مسئله را به این صورت بازگو می کند که به این دلیل که سرمایه ها واقعی است، بازگشت سرمایه ها نیز واقعی می شود و سرمایه گذاری دغدغه و استرسی ندارد و با آرامش خیال در این زمینه سرمایه گذاری کنند. وزیر سابق نفت تاکید دارد که البته همه این موارد در صورتی است که قانون به در ستی اجرا شود و موارد دیگر طرح تحول اقتصادی نیز هم زمان با اجرای قانون رعایت شود. اگر در یک نگاه بخواهیم ارزیابی کلی از تاثیرات اجرای هدفمندی یارانه ها در گام نخست در حوزه نفت و انرژی را بدانیم، چه مواردی در اولویت است؟ هدفمندی اگر درست انجام شود یعنی طرح تحول به درستی و کامل محقق شود، به طور حتم اصلاح قیمت ها باعث می شود که سرمایه گذاران بیش تری در حوزه انرژِی سرمایه گذاری کنند. علت این مسئله نیز این است که به این دلیل که سرمایه ها واقعی است، بازگشت سرمایه ها نیز واقعی می شود و سرمایه گذاری دغدغه و استرسی ندارد و با آذرامش خیال در این زمینه سرمایه گذاری کنند. البته همه این موارد در صورتی است که قانون به در ستی اجرا شود و موارد دیگر طرح تحول اقتصادی نیز هم زمان با اجرای قانون رعایت شود. اصلاح الگوی مصرف که یکی از اهداف اصلی اجرای این قانون بوده است تا چه اندازه در فاز اول محقق شد؟ بسیار از کارشناسان مطرح می کنند که این مسئله تنها به صورت مقطعی در اوایل اجرای قانون محقق شد و بعد دوباره الگوی مصرف به وضعیت قبلی بازگشت. بهترین دستاوردی که در فاز اول داشتیم همین اصلاح الگوی مصرف است. نه من فکر نمی کنم تنها در یک مقطع بوده باشد. به طور کلی من همیشه از اصلاح الگوی مصرف به عنوان مناسب ترین دستاورد اجرای فاز اول هدفمندی در حوزه انرژی نام می برم. دستاوردهای مثبت دیگری هم داشته است؟ در سطح همین اصلاح الگوی مصرف که بر آن تاکید دارید؟ به هر حال دستاوردهای دیگری بود ولی خوب تا این اندازه مثبت نبوده است. در اجرای این قانون ما باید در فاز اول به قیمت های بین المللی نزدیک می شدیم که به خاطر به هم ریختگی قیمت ارز از این مسئله فاصله گرفتیم و نتوانستیم به قیمت های بین المللی نزدیک شویم.این بحث ها به هر حال مسائلی است که باید در اثر اجرای قانون محقق می شده اما متاسفانه در اثر مسائل مختلف محقق نشد. شما از اصلاح الگوی مصرف به عنوان دستاورد مثبت اجرای هدفمندی در فاز اول در حوزه نفت و انرژی نام بردید.مواردی که امروز به عنوان یک نگرانی مطرح است، و باید در فاز دوم به عنوان یک اولویت در حوزه نفت و انرژی در اجرای قانون هدفمندی در نظر گرفته شود، چیست؟ در اجرای فاز به هر دلیلی نظام ارزی و بانکی به درستی مدیریت نشد. در حالی که این مسائل جز طرح تحول دولت بود و باید هم زمان با اجرای فاز اول مدیریت قوی بر آنها اعمال می شد تا بتوانیم از اجرای این قانون نتایج مورد نظر را بگیریم.خوب به هر حال به هر دلیلی این مسائل مدیریت نشد.ریشه بخشی از این مدیریت نادرست داخلی و بخشی نیز در اثر عوامل بین المللی بود.البته به نظر من بخش داخلی پررنگ تر بود که باید مدیریت صحیحی از داخل اعمال می شد. اگر قرار باشد در فاز های بعدی نیز اتفاق بیافتد ، وضع به همین شیوه است. اگر این مدیریت در ابعاد مختلف صورت نگیرد و قیمت ها دوباره به هم بریزد، دوباره از قیمت های بین المللی فاصله می گیریم و این مسئله موجب نگرانی است. به طور مشخص اجرای فاز دوم هدفمندی چه تاثیری در حوزه نفت و انرژی می گذارد؟ بستگی به نحوه اجرای قانون و اجرا و یا عدم اجرای مکمل های قانون هدفمندی در طرح تحول اقتصادی دارد. ببینید در طرح تحول اقتصادی یکی از موضوعات هفت گانه، طرح تغییر قیمت های حامل های انرژی بوده است. اما قانون نویس و قانون گذاری در یک دید کلان مطرح کردند که این موارد باید همه با هم اجرا شود. در صورتی که مثل قبل بخواهیم این قانون را اجرا کنیم، نتایج نگران کننده است. اگر قرار باشد فاز دوم هدفمندی آغاز شود، ولی بازار ارز و نظام بانکی مدیریت مناسبی به خود نبیند، با اطمینان می گویم اهداف قانون هدفمندی و آزاد سازی قیمت حامل های انرژی محقق نمی شود.اگر قرار است دولت از یک طرف قیمت حامل های انرژی را افزایش دهدو از طرف دیگر همین پول ها و یا بخش قابل توجهی از آن را بین مردم یارانه نقدی توزیع کند و مردم نیز این یارانه ها را برای خرید کالا صرف کنند و تورم ایجاد شود، نباید اصلا فاز دوم آغاز شود. قرار و برنامه ریزی این بوده است که یک بسته سیاستی اجرا شود نه یک واحد سیاستی. مجریان قانون در بحث اقتصادی باید بسته ها را به طور کامل اجرا کنند و در این بین به برنامه پنجم توسعه نیز توجه کافی داشته باشند. در غیر این صورت از اساس اهداف اجرای قانون هدفمندی نحقق نشده و تنها مشکلات جدیدی بر بدنه اقتصادی دولت اضافه می شود.