مراقب حاجی ارزانی‌ها باشید!

با نزدیک شدن به عید که بازار خرید داغ‌تر می‌شود، نگرانی در زمینه تامین میوه شب عید و قیمت آن با سهم زیادی در سبد خرید خانوارها وجود دارد. مردم نگران این هستند که آیا میوه به حد کافی خواهد بود، قیمت‌ها مناسب می‌شود؟ برای پاسخ به این پرسش‌ها با عنایت‌اله بیایانی قائم مقام دبیرکل خانه کشاورز گفت‌‌وگویی انجام دادیم تا علاوه بر آن از آخرین وضعیت ذخیره سازی، میزان عرضه و قیمت‌های شب عید نیز با خبر شویم. عنایت‌اله بیابانی دکترای اقتصاد کشاورزی از دانشگاه همپرتون انگلستان دارد و در حال حاضر عضو هیئت رئیسه و قائم مقام دبیر کل خانه کشاورز، عضو شورای مرکزی خانه کشاورز استان مازندران و رئیس هیئت مدیره باغداران مرکبات کشور است. بیابانی در پاسخ به میزان ذخیره سازی شب عید، گفت: خانه کشاورز با مرکزیتی که برای همه کشاورزان دارد و در راستای تأمین منافع ملی و مردم یکی از تشکلهایی است که برای تامین میوه شب عید تلاش می‌کند. پرتقال شب عید کیلویی 1400 تا 1500 تومان وی گفت: مرکبات با استانداردهای مشخص، سالم و در بسته‌بندی تعریف شده و به‌دور از سموم و مورد تائید سازمان بازرسی باید باشد و با این مشخصات کیلویی 1400 تا 1500 تومان در اختیار مصرف‌کننده قرار خواهد گرفت. بیابانی ادامه داد: این پرتقال‌ها به قیمت 600 تا 800 تومان از باغدار خریداری شده و زمانی که به انبار می‌رسد قیمت تمام شده آن 1100 تا 1250 تومان است. وی گفت: در زمینه ذخیره سازی سیب نیز دقیقاً مشابه همین عمل شده است و در کنار اتحادیه‌ها خود مردم نیز اقدام به ذخیره‌سازی با استانداردهایی که به آنها آموزش داده شده کرده‌اند. به گفته رئیس هیئت مدیره باغداران و مرکبات این وضعیت حالت رقابتی ایجاد کرده و در تمام استان‌ها مردم نیز در چارچوب ویژگی‌هایی که برای ذخیره‌سازی وجود دارد، اقدام به ذخیره‌سازی و با حواله‌ به استان‌های نیازمند ارسال می‌شود. مردم هم ذخیره‌سازی کردند بیابانی گفت: در زمینه ذخیره سازی به مردم و تولید کنندگان آموزشهای لازم داده شد و دانش ذخیره سازی به آنها منتقل شد و تولیدکنندگان انبارهایی را که در گذشته به روش نامناسب از آن استفاده می‌کردند بهینه سازی کرده و ذخیره سازی مرکبات انجام می‌دهند. لزوم صادرات مرکبات/کاری انجام نشده است بیابانی ادامه داد: در محصول مرکبات خودکفا هستیم و حتی مازاد تولید داریم و باید به گونه‌ای سیاستگذاری بشود که صادرات مناسب‌تری داشته باشیم اما متاسفانه در حال حاضر نقش صادرات در مرکبات بسیار کمرنگ است. وی گفت: بازارهای منطقه برای صادرات مرکبات بسیار مناسب است به شرط اینکه برنامه‌های مناسب و تعریف ‌شده‌ای در این زمینه داشته باشیم و سرمایه‌گذاری‌های مناسبی برای رقابت‌پذیرکردن این محصولات ایجاد شود. بیش از نیاز سیب وجود دارد وی در پاسخ به میزان تکلیفی ذخیره‌سازی سیب و حجم ذخیره‌سازی شده، گفت: تکلیف ذخیره‌سازی سیب 30 الی 40 هزار تن بود اما براساس گزارشاتی که از استان‌های مختلف می‌رسد بیش از این میزان ذخیره‌سازی شده و سیب موجودی بیش از نیاز کشور است. بیابانی گفت: چند روز پیش یکی از تولیدکنندگان ورامین مراجعه کرد و گفت که به تنهایی می‌توانم 500 تن سیب به بازار عرضه کنم. بیابانی در مورد میزان تولید مرکبات اصلی گفت: در حال حاضر به صورت سریع نمی‌شود میزان تولید را گفت زیرا بخش زیادی از محصولات در انبارها است اما پیش‌بینی می‌شود که تولید مرکبات امسال 4 میلیون و 100 هزار تن تا 4.5 میلیون تن است. قیمت سیب 1200 تومان بیابانی قیمت سیب برای عرضه در ایام عید را کیلویی 1200 تا 1300 تومان عنوان کرد که براساس توافق‌نامه بین‌ وزارت صنعت،معدن و تجارت و تعاونی‌ها و مباشران خرید منعقد شده است. وی در پاسخ به اینکه همواره توافق‌های تثبیت قیمت میوه شب عید وجود داشته اما در عمل تحقق نیافته بطوریکه سال گذشته قیمت موز حدود 1300 تومان تعیین شد اما در ایام عید بیش از 2000 تا 2500 تومان عرضه شد، گفت: موز کالای وارداتی است و در گذشته از یارانه هم برخوردار بوده و قطعاً آنها باید پاسخگو باشند اما در زمینه مرکبات و سیب همواره قیمت‌ها تثبیتی بوده و افرادی که متعهد به عرضه نرخ تعیین شده بودند‌،حداقل در طی 3 سالی که این تعاونی‌ها اقدام می‌کنند تثبیتی بوده است. سیستم مناسب توزیع میوه شب عید عضو شورای مرکزی خانه کشاورز در مازندران در پاسخ به این سوال که با وجود دلالان زیاد در بازار چقدر اطمینان دارید که شما بتوانید این قیمت تثبیتی را اعمال کنید، گفت: برای محصولات ذخیره‌سازی که قرار است با نرخ تثبیتی عرضه شود دلال نمی‌تواند کاری انجام دهد زیرا روش‌های توزیع مشخص شده و عوامل توزیع هم موظف هستند عرضه را به قیمت تعیین شده انجام دهند یعنی عوامل توزیع و تولید ارتباط مستقیمی با یکدیگر دارند و دستگاه‌های نظارتی هم بر این چرخه نظارت دارد. ذخیره‌سازی نقش موثری در قیمت بازار خواهد داشت وی در پاسخ به اینکه محصولات ذخیره‌سازی شده توسط تعاونی‌ها چه سهمی از نیاز مرکبات شب عید بازار را تشکیل می دهد گفت: سیاست ذخیره سازی با دو هدف کم کردن تنش‌های بازار در پیک مصرف است و می‌توانیم در تامین نیاز و متعادل ساختن قیمت بازار بسیار موثر باشیم تا قیمت از روال متعارف خارج نشود. حاجی ارزانی‌ها عامل گرانی بازار از بیابانی سوال شد آیا دو قیمتی که در بازار وجود خواهد داشت یعنی قیمت تعریف شده دولتی و دلالی، قیمت از روال متعارف خارج نخواهد شد؟ گفت: در بعضی از جاها تضادی که شما گفتید وجود دارد، وقتی ذخیره سازی انجام شده می‌تواند قیمت را متعادل کند بنابراین قیمت بازار نباید از روال معمول خارج شود اما شاهد این هستیم که انحصارگراهایی تحت عنوان حاجی‌ارزانی در بازار درست شده‌اند و اینها از این ذخیره سازی استفاده نمی‌کنند. به گفته وی، افرادی که به حالت خصوصی ذخیره‌سازی کرده‌اند و مشتریان آنها هستند مرکبات را خریداری و به قیمت دیگری می‌فروشند. نظارت بر قیمت میوه‌ها در ایام عید وی در پاسخ به اینکه نظارت سازمان مرکزی چگونه خواهد بود، گفت: آنها مرتب بر مراکز عرضه نظارت می‌کنند تا بر اساس قیمت تعریف شده عرضه شوند. بیابانی گفت: مرکبات از تولیدکنندگان به قیمت کیلویی 1250 تومان خریداری می‌شود اما در بازار به قیمت 1100 تومان عرضه می‌شود که این مابه‌التفاوت را دولت پرداخت خواهد کرد. دلیل درشتی پرتقال‌ها/‌مشکی ندارد وی در باره اینکه گفته می‌شود بدلیل بارندگی‌های بیش از اندازه میوه‌های مرکبات امسال درشت بوده و قابلیت نگهداری آن کمتر است و به همین دلیل یک دفعه به بازار عرضه شده و احتمال دارد در ایام عید عرضه با مشکل مواجه شود، گفت: درست است باران مناسب امسال میوه‌ها را درشت‌تر کرده و تولید مناسب شده است که باید یک امتیاز تلقی شود اما اینکه در زمان عید عرضه با مشکل مواجه می‌شود اصلا درست نیست و پنج برابر میزان تکلیف شده ذخیره سازی شده است. کیوی کافی است/ اما صادراتش مشکل دارد از بیابانی درمورد وضعییت کیوی سوال شد و گفت: به میزان کافی در سردخانه‌ها کیوی وجود دارد و نگرانی از نظر تامین وجود ندارد اما بازارهای صادراتی به‌دلیل روابط نادرستی که با کشورهای دیگر وجود دارد صادرات این محصول توجیه اقتصادی ندارد. وی ادامه داد: با اینکه سابقه کمتری در تولید کیوی داریم اما بهترین‌های دنیا هستیم و عرضه محصول کشور ما در تمام دنیا مقبولیت دارد. تاثیر روابط خارجی در کاهش صادرات کیوی بیابانی افزود: روابط دوستانه خارجی در صادرات می‌تواند کارگشا باشد که الان شاهد هستیم این روابط مانند سابق نیست ، در حال حاضر محصول صادراتی کیوی به کشور ترکیه ارسال می‌شود و از آنجا به کشورهای دیگر صادر می‌شود. وی ادامه داد: اگرچه در حال حاضر کیوی به کشورهای عربی نیز صادر می‌شود اما مثل گذشته که به کشورهایی حتی نیوزیلند نیز صادر می‌شد نیست، محصول کیوی کشور ما مناسب است و دنیا نتوانسته است هنوز جایگزینی برای آن پیدا کند. مدیریت نقشی ندارد از بیابانی سوال شد که صادرات محصولات کشاورزی امسال مناسب بود و براساس آمار گمرک در 11 ماه نخست سال جاری به غیر از چند قلم محصول در همه موارد افزایش صادرات وجود داشت، آیا دلیل آن وضعیت مناسب آب و هوایی بوده یا مدیریت خوبی صورت گرفته است، گفت: اولاً در ارائه آمارها باید دقیق‌تر عمل شود و اگر صادراتی صورت گرفته مهمترین دلیل آن نرخ ارز بوده است. وی افزود: دلیل بعدی موقعیت مناسب آب‌وهوایی بوده است اما مدیریت در بخش تولید نقش کمرنگی داشته و نقش آن در پیشرفت بخش کشاورزی ملموس نبوده است و روز به روز گرفتار عدم مدیریت در بخش کشاورزی هستیم که در تولید گندم ، جو و سایر نهاده‌ها نیز شاهد آن هستیم که ناشی از عدم مدیریت است.