سودای رهبری نفت در ۳ دهه آتی

 پس از غیبت ایران در کنگره جهانی انرژی در استانبول و حضور عربستان در سطح وزیر، این‌بار نوبت به کنفرانس نفت و پول لندن رسیده که باز هم در شرایطی که هیاتی از ایران در این کنفرانس مهم حضور ندارد، عربستان به تلاش‌های دیپلماتیک خود در بازار نفت ادامه دهد. سی‌وهفتمین کنفرانس «نفت و پول» طی دو روز گذشته به همت «نیویورک تایمز» و «انرجی اینتلیجنس» و با حضور جمع کثیری از مدیران کمپانی‌های بزرگی نظیر اگزان‌موبیل، شورون، توتال و رویال‌داچ‌شل در پارک‌لین لندن برگزار شد.

به گزارش اقتصادآنلاین به نقل از تعادل ، در این نشست خالد الفالح، وزیر انرژی عربستان در سخنرانی خود سعی در تزریق هرچه بیشتر امید به بازار و باورپذیرتر کردن توافق نفتی حاصله در الجزایر و پیوستن غیراوپکی‌ها به این همکاری مشترک داشت. وی که کشورش مسوول افت شدید قیمت در دو سال اخیر -که منجر به کاهش سرمایه‌گذاری شدید در این صنعت شده- به حساب می‌آید، در سخنرانی خود در این کنفرانس اظهار کرد که اگر امروز سرمایه‌گذاری‌های جدیدی در بازار صورت نگیرد در آینده کمبود عرضه در بازار به وجود خواهد آمد. در کنار تلاش‌های عربستان برای افزایش قیمت نفت، این پادشاهی برنامه‌های جاه‌طلبانه‌ دیگری را نیز دنبال می‌کند. واگذاری اوراق قرضه به ارزش 17میلیارد و 500میلیون دلار و شکستن رکورد اقتصادهای نوظهور از دیگر تلاش‌های عربستان برای جبران کسری بودجه خودساخته سال‌های اخیر است. گزارش کامل را در این زمینه می‌خوانید.

با وجود تداوم تردیدها در پیوستن کشورهای غیراوپکی به طرح فریز نفتی، خالد الفالح وزیر انرژی و صنایع عربستان‌سعودی در نشست نفت و پول که در لندن برگزاری شد اظهار داشت، بسیاری از کشورها مایل به پیوستن به طرح اوپک در کاهش تولید برای تضمین روند بهبود قیمت نفت هستند.

 الفالح در سخنرانی خود از هیچ کشوری نام نبرد و تنها به این نکته بسنده کرد که مذاکرات تا نشست اوپک در وین در تاریخ 30نوامبر ادامه خواهد یافت. تا بدین‌جا تنها روسیه اعلام کرده که طرح فریز یا کاهش تولید نفت خود را بررسی می‌کند. در حالی که دیگر کشورهای غیراوپکی نظیر مکزیک و نروژ که پیش از این در کاهش عرضه نفت همکاری کرده ‌بودند، اعلام کردند که چنین کاری نخواهند کرد.

الفالح در حالی‌ چشم‌انداز مثبتی از آینده بازار ترسیم کرد و بیان داشت که بازار به‌طور واضح در حال رسیدن به تعادل مجدد است که پای صحبت‌های وی در این کنفرانس مدیران ارشد کمپانی‌هایی نظیر اگزان‌موبیل، شورون، رویال‌داچ‌شل و توتال حضور داشتند. وزیر انرژی عربستان این وعده را به مدیران کمپانی‌های بین‌المللی و فعالان نفت داد که عصر کاهش قابل توجه قیمت نفت در حال رسیدن به انتهای مسیر خود است. به گفته وی، ذخایر نفت ایالات‌متحده در حال کاهش است و عرضه و تقاضا در حال بازگشت به یک مسیر هستند.

این وزیر سعودی در بخش دیگری از سخنرانی خود تلاش کرد به نوعی سیگنال عدم لزوم نگرانی را برای اعضای اوپک و نیز کشورهای غیراوپکی که نگران از دست رفتن سهم زیادی از تولید خود با اجرای طرح فریز نفتی هستند، بفرستد.  الفالح بیان داشت کشورهای تولیدکننده نفت تنها با کاهش اندکی در درصد تولید خود می‌توانند افزایش «سالم» قیمت نفت را تضمین کنند.   الفالح از لزوم سرمایه‌گذاری‌های جدید در صنعت نفت در دوره فعلی برای جلوگیری از کمبود عرضه در آینده سخن گفت.

در پنج‌ماه گذشته و با آغاز زعامت الفالح بر وزارت انرژی عربستان، سیاست‌های این پادشاهی در این بخش تغییرات قابل توجهی را به خود دیده است. سیاست‌هایی که پیش از این با استراتژی حاکم‌کردن قیمت‌های بسیار پایین در بازار تدوین شده ‌بود اکنون و در زمان الفالح (شاید نتوان گفت که به دست الفالح) در حال تغییر است. وال‌استریت‌ژورنال معتقد است اکنون الفالح بر این نکته تاکید می‌کند که عربستان در حال ایفای مجدد نقش سنتی خود در ثبات‌بخشی به قیمت‌ها با تنظیم روابط میان اعضای اوپک است. کارتلی که 14عضو آن، حدود یک‌سوم تولید نفت جهان را در اختیار دارند.

هرچند اوپک اعلام کرده که تصمیم به کاهش یک تا دو درصدی تولید خود گرفته‌ اما بخش قابل توجهی از جزئیات این مساله را به نشست ماه آینده موکول کرده است. تحلیلگران بسیاری نسبت به نشست بعدی اوپک و موفقیت آن با دیده تردید می‌نگرند اما الفالح با اطمینان از حصول این توافق که منجر به افزایش قیمت‌ها و انگیزه‌بخشی به سرمایه‌گذاران می‌شود سخن گفت.

 هشدار کمبود عرضه در دهه‌های آتی

پیش از اینکه به بخش بعدی صحبت‌های وزیر انرژی عربستان اشاره کنیم، مجددا این نکته یادآوری می‌شود که عربستان مسوول اصلی کاهش قیمت نفت در دو سال اخیر و حاکمیت رکود در این صنعت است. با این وجود وزیر انرژی این کشور در لندن به گونه‌یی از شرایط سخت دو سال اخیر سخن می‌گوید که گویی پرونده این کشور در این دو سال اخیر پاک است.  الفالح در کنفرانس نفت و پول در لندن اظهار کرد: «صنعت نفت در دو سال گذشته، در خلال کاهش شدید قیمت و رسیدن آن از سطح 114دلار به 28دلار در هر بشکه از کمبود منابع مالی رنج شدیدی برد». برای درک بهتر این سخن وزیر انرژی عربستان باید به این نکته توجه کرد که براساس گزارش‌های موسسه وود مکنزی، صنعت نفت در دو سال اخیر یک‌تریلیون‌دلار در مخارج سرمایه‌گذاری خود امساک کرده است.

الفالح در ادامه صحبت‌های خود و در حضور موسسات بانکداری قوی مشغول به کار در لندن گفت: «اکنون اگر صنعت نفت می‌خواهد که به تقاضای جهانی انرژی در 25سال آینده پاسخ دهد، به 24تریلیون‌دلار سرمایه‌گذاری جدید نیاز دارد». الفالح خطاب به بانکداران حاضر در این نشست اظهار داشت، اکراهی که اکنون در موسسات سرمایه‌گذاری برای وام‌دهی به کمپانی‌های نفتی وجود دارد، با افزایش قیمت نفت از میان خواهد رفت.

الفالح با مطرح کردن افزایش ناوگان اتومبیلرانی در چین و افزایش مصرف در هند به عنوان دو شاخص، هشدار داد اگر این سرمایه‌گذاری‌ها تحقق پیدا نکند جهان در آینده با کمبود عرضه نفت مواجه خواهد شد؛ چراکه تقاضای جهانی نفت به رشد خود ادامه خواهد داد و به گفته وی، رشد این بخش حتی از رشد اقتصاد جهانی نیز می‌تواند بیشتر شود.

 رکوردشکنی مالی در عربستان

تلاش عربستان برای جبران کاهش منابع درآمدی تنها منحصر به جبهه نفت و تلاش این کشور برای بالا بردن قیمت این کالا نیست. بلکه عربستان به صورت متهورانه‌یی در پی افزایش رقم واگذاری‌‌های خود است.  عربستان در حال برنامه‌ریزی برای افزایش 17میلیارد و 500میلیون دلاری در بزرگ‌ترین واگذاری اوراق قرضه در بین کشورهای در حال توسعه است تا از این طریق منابع مالی لازم خود که با کاهش قیمت نفت و افزایش هزینه‌های این کشور از بین رفته ‌بود را جبران کند.  این کشور در نظر دارد اوراق قرضه با موعد سررسید پنج‌ساله را با نرخ سود 1.4درصد واگذار کند که این نرخ از اوراق خزانه مشابه امریکایی بیشتر است. همچنین اوراق با سررسید 10ساله با نرخ 1.7درصد و اوراق با سررسید 30‌ساله با نرخ 2.15درصد واگذار خواهند شد.

این اقدام عربستان رکورد واگذاری‌ها در کشورهای در حال توسعه را خواهد شکست. پیش‌تر این رکورد در اختیار آرژانتین بود که در ماه آوریل واگذاری‌هایی به ارزش 16میلیارد و 500میلیون‌ تومان را انجام داد. شتاب عربستان در افزایش خیره‌کننده واگذاری‌های خود بیش از هرچیز نشان‌دهنده عمق آسیبی است که به این کشور وابسته به درآمدهای نفتی وارد شده است.  عربستان‌سعودی سال گذشته کاهش بودجه 97میلیارد دلاری را تجربه کرد. رقمی که معادل 15درصد تولید ناخالص داخلی این کشور است؛ معضلی که سبب شد دولت سعودی در سال جاری دست به هرس کردن پرداخت‌های یارانه‌یی، دستمزدها و مخارج خود بزند.

 آنجلو روستو از تاجران موسسه سرمایه‌گذاری GMSA در لندن معتقد است: «(سعودی‌ها) احتمالا می‌خواهند از فرصت انتخابات (ریاست‌جمهوری ایالات‌متحده) و افزایش نرخ بهره‌یی که اتفاق خواهد افتاد، بهره ببرند. از این رو اکنون تا جایی که می‌توانند به انتشار اوراق قرضه می‌پردازند تا ببینند چه اتفاقی در آینده خواهد افتاد.»

 اوراق قرضه‌گران سعودی

واگذاری‌ اوراق قرضه عربستان‌سعودی به دنبال تلاش یک هفته‌یی این کشور در ارائه چشم‌انداز به خریداران در لندن، لس‌آنجلس، بوستون و نیویورک اتفاق می‌افتد که در خلال آن مقامات سعودی تلاش کردند تا بر تلاش‌های شبه‌جزیره برای تنوع‌بخشی به اقتصاد 650میلیارد دلاری وابسته به نفتش تاکید کنند. افرادی نظیر گریگوری سیچین، مدیر ارشد بخش اوراق قرضه اقتصادهای نوظهور در موسسه مشهور سرمایه‌گذاری «آلیانز گلوبال» که در ارائه‌های سعودی‌ها حضور داشتند به خاطر اجتناب هیات نمایندگی عربستان‌ از سخن گفتن راجع به قیمت نفت دچار نگرانی شده ‌بودند. دیگر افرادی نیز که در این نشست‌ها حضور به هم رسانده ‌بودند، در وهله اول به این اتفاق نظر دست یافته ‌بودند که قیمت فروش این اوراق بسیار بالاست.

 ادوین گوتیرز سرپرست بخش اوراق بدهی حاکمیتی در اقتصادهای نوظهور در موسسه مدیریت دارایی «آبردین» لندن که کنترل بیش از 400میلیارد دلار سرمایه را در دست دارد، معتقد است: « (سعودی‌ها) به اندازه کافی صندوق‌های رفاه حاکمیتی و سرمایه‌گذار برون‌مرزی در چنته دارند که می‌تواند این قیمت‌گذاری گران را توجیه کند. (در هر صورت) من می‌توانم اوراق قرضه ارزان‌تری در جاهای دیگر پیدا کنم.»

هرچند عربستان تنها کشور عربی نیست که اقدام به فروش اوراق قرضه می‌کند. پیش از این کشورهایی نظیر قطر، امارات و عمان هرکدام به ترتیب 9میلیارد دلار در ماه مه، 5میلیارد در ماه آوریل و 4.5میلیارد دلار منتشر کرده ‌بودند.