نفت 95 دلاری منطقی یا غیرمنطقی؟

در حالی در هفته‌های اخیر قیمت جهانی نفت خام 100 تا 114 دلار در چهار گوشه جهان نوسان داشته است، دولت قیمت نفت را برای بودجه سال آینده با افزایشی حدود 10 دلاری به 95 دلار به ازای هر بشکه افزایش داد. با این وجود، کارشناسان اقتصاد انرژی نظرات متفاوتی درباره قیمت جهانی نفت خام در ادامه سال 2013 میلادی دارند و عده ای معتقدند قیت نفت در سراشیبی سقوط خواهد افتاده و عده دگیری از کارشناسان با منطقی عنوان کردن نفت 95 دلاری، روزهای گرانی قیمت برای طلای سیاه را پیش بینی می‌کنند. نفت 95 دلاری منطقی است اکبر ترکان در نظر گرفتن قیمت 95 دلار برای هر بشکه نفت خام در بودجه سال 1392 را منطقی دانست و گفت: پس از تحریم نفت ایران، کشورهای تولید کننده را مجبور کرده‌اند با حداکثر ظرفیت به تولید نفت بپردازند، بنابراین هم‌اکنون ظرفیت مازاد جهانی تولید نفت به صفر رسیده و امکان مانور بازار نفت بر قیمت این کالای استراتژیک وجود ندراد. معاون اسبق برنامه ریزی وزارت نفت با اشاره به اینکه تولید "شیل نفت و شیل گاز" و حتی میدان‌های کوچک نفتی که در حال حاضر سهمی از همین ظرفیت تولید را تشکیل داده‌اند، تنها با افزایش قیمت‌ها اقتصادی شده است، تصریح کرد: قیمت تمام شده هر بشکه "شیل نفت" بالای 40 دلار در بشکه است و همین امر نشان می‌دهد، کاهش قیمت‌ها منجر به غیر اقتصادی شدن این‌گونه تولیدهای نفتی و همچنین تولید از میدان‌های کوچک و به تبع آن کمبود تولید نفت در جهان خواهد شد. دوران نفت ارزان تمام شد این کارشناس اقتصاد انرژی با بیان اینکه دنیای غرب به دنبال نفت ارزان نیست بلکه در پی امنیت عرضه است، اظهار کرد: دوران نفت ارزان برای غرب تمام شده است، چنانچه در طول قرن بیستم 70 درصد ذخایر نفتی و 40 درصد ذخایر گازی جهان توسط دو قطب ایالات متحده آمریکا و اروپای صنعتی مصرف شد و بازارهای اصلی WTI و برنت دریای شمال نیز ماحصل همان دوران است. به گفته وی به این ترتیب غرب بار خود را در طول قرن بیستم بسته است و حال که قطب مصرف به سمت آسیا منتقل شده و شاهد جابه‌جایی در بازار مصرف بوده‌ایم، دیگر تمایلی به نفت ارزان ندارند. از این سو کشورهای آسیایی که در مسیر توسعه برای مصرف نفت خام خیز برداشته‌اند هم باید از نفت‌های گزان استفاده کنند. قیمت دلار غیر واقعی است ترکان با غیر واقعی خواندن قیمت دلار در بودجه 92 ، اختلاف قیمت بین بازار آزاد و نرخ مرجع و مبادلاتی را زمینه‌ساز غیرانضباطی اقتصادی دانست و توضیح داد: با ارزان فروشی ارز به هر شکلی مخالف هستم، زیرا اگر قیمت دولتی ارزان تر از بازار باشد، موجب خسارت شده و زمینه‌ساز هر رفتار نادرستی خواهد شد. وی افزود: از طرف دیگر بودجه ریزی می‌شود تا با برآورد نسبی از دارایی‌ها و هزینه‌ها مشخص شود ولی با قیمت‌های غیر واقعی برگشت منابع مالی به خزانه از شفافیت لازم برخوردار نخواهد شد. در همین زمینه این نگرانی وجود دارد که آیا درآمد نفت تولیدی با قیمت واقعی 95 دلار، با دلار واقعی وارد خزانه خواهد شد یا خیر؟ 3 عامل سقوط قیمت نفت به زیر 100 دلار محمود خاقانی هم درباره گنجانده شدن نفت 95 دلاری در بودجه سال آینده، توضیح داد: قیمت جهانی نفت در سال 2012 میلادی به صورت مصنوعی بالا ماند و آمریکا برای کمک مالی به اعراب قیمت نفت را در سطوح بالا نگه داشت. این کارشناس اقتصاد انرژی با اعلام اینکه در سال گذشته آمریکا برای تامین منابع مالی برخی از اهداف سیاسی خود با مشارکت اعراب نفت را گران کرد، افزود: اما در سالجاری میلادی طرح ریاضت اقتصادی در آمریکا و برخی از کشورهای عضو اتحادیه اروپا اجرا خواهد شد. وی با تاکید بر اینکه همچنین در سالجاری میلادی پیش بینی می شود رشد اقتصادی برخی از کشورها همچون هند و چین هم کاهش داشته بادش، اظهار داشت: اما سرمایه گذایر ها بریا تولید نفت از ذخایر نامتعارف همچون شیل اویل هم به کاهش قیمت نفت کمک می کند. خاقانی با اعلام اینکه پیش بینی می شود در ادامه سال 2013 میلادی و به ویژه فصل تابستان قیمت نفت تا سطح کمتر از یکصد دلار هم کاهش یابد، تبیین کرد: محاسبات بودجه ای دولت برای سالجاری درست از آب در نیامده است و حال افزایش قیمت نفت بودجه به 95 دلار اصلا توجیه منطقی و اقتصادی ندارد. احتمال کسری بودجه با نفت 95 دلاری سیدمهدی حسینی هم با بیان اینکه افزایش وابستگی به بودجه برخلاف شعارها و سیاستهای کلان دولت است، گفت: قیمت نفت به هیچ وجه قابل پیش بینی نیست اما قطعا نمی توان انتظار نفت 120 تا 150 دلاری در ادامه سالجاری میلادی را داشت. قائم مقام اسبق مدیرعامل شرکت ملی نفت با تاکید بر اینکه در حال حاضر جهان با بحران اقتصادی دست و پنجه نرم می کند، تصریح کرد: حتی کشورهای بزرگ در حال توسعه هم متاثر از این بحران اقتصادی آمریکا و اروپا نتوانسته اند آن رشد اقتصادی قابل پیش بینی را محقق کنند. این کارشناس اقتصاد انرژی با اعلام اینکه قطعا در سال اینده نمی توان انتظار قیمت بالای نفت را داشت، اظهار داشت: پیش بنی موسسات معتبر جهانی نشان می دهد که قیمت نفت در محدوده 100 دلار جا خوش خواهد کرد. معاون اسبق وزیر نفت در امور بین‌الملل، نفت 95 دلاری بودجه سال آینده را غیر منطقی عنوان کرد و افزود: این قیمت حاشیه احتیاط بودجه سال 92 را افزایش می دهد و در صورت عدم تحقق قطعا افزایش نرخ تورم، کاهش بهره وری اقتصادی و کسری بودجه دولت را به همراه دارد. صعود و سقوط نفت قابل پیش‌بینی نیست نرسی قربان کارشناس اقتصادی نیز با تاکید بر اینکه قیمت نفت به هیچ وجه قابل پیش بینی نیست، گفت: باید قیمت نفتی را در بودجه گنجاند که احتمال تحقق آن بالا باشد. وی با بیان اینکه نمی توان درباره تحقق یا عدم تحقق نفت 95 دلاری در بودجه سال اینده اظهار نظر کرد، تصریح کرد: اما قطعا افزایش وابستگی به درآمدهای نفتی در بودجه سال آینده نمی‌تواند مطلوب باشد. آخرین تغییر و تحولات نفتی جهان در چند هفته گذشته قیمت نفت در بازارهای جهانی سیر نزولی را تجربه کرده است به طوری‌که نفت برنت دریای شما حدود 5 دلار، سبد نفتی اوپک بیش از سه دلار، نفت دبی 3.12 دلار، نفت وست تگزاس 4.02 دلار با کاهش قیمت به ازای هر بشکه روبرو بوده اند. افزایش ذخیره‏ سازی‌های نفت‏ و کاهش غیره منتظره تولیدات صنعتی در آمریکا، تضعیف یورو در مقابل دلار، کاهش صادرات منطقه یورو، کاهش مصرف و افزایش تولید نفت در آمریکا، احتمال توافق هسته ای ایران به گروه 5+1 و افزایش صادرات نفت و مجموعه اوپک از مهمترین عوامل تضعیف کننده بهای طلای سیاه به شمار می‌رود. از سوی دیگر، آژانس بین‏ المللی انرژی در فوریه 2013 با انتشار گزارشی، اعلام کرده است: به دلیل پیش ‏بینی رشد کمتر اقتصاد جهانی توسط صندوق بین‏ المللی پول، پیش‌بینی خود را از تقاضای جهانی از90 هزار بشکه در روز کاهش داد و تقاضای جهانی را برای سال 2013 به مقدار 90.7 میلیون بشکه در روز می رسد. موسسه گلدمن‏ ساچ هم پیش‏ بینی کرده است: در سه تا 6 ماه آینده قیمت نفت برنت دریای شمال به 110 دلار در هر بشکه کاهش می یابد.