گران‌فروشی به بهانه محرم ممنوع؟
همه ساله با نزدیک شدن به ماه محرم، بازار لوازم مورد نیاز هیات‌ها، مساجد و تکیه‌ها برای اقامه عزای امام حسین(ع) بسیار داغ و پررونق می‌شود که برخی مواقع بیش از آنکه نشانگر ارادت افراد به اهل بیت (ع) باشد، بوی سودجویی و سوء استفاده از این موقعیت را می‌دهد.
امسال نیز با نزدیک شدن به محرم، افزایش قیمت‌های مقطعی و نوسان‌های دوره‌ای در بازار اقلامی همچون شکر، برنج، گوشت، حبوبات و... دیده می‌شود. به عنوان مثال با توجه به نزدیک شدن محرم و افزایش پخت نذورات، میزان تقاضا در بخش حبوبات افزایش یافته، این در حالی است که امسال با کمبود تولید حبوبات مواجه شده‌ایم. همین امر عاملی برای صعودی شدن قیمت‌ها طی چند هفته اخیر شده است. با این حال، مسئولان ذیربط هر گونه گران فروشی به بهانه افزایش تقاضا را غیرقانونی دانسته‌اند.
به گزارش اقتصادآنلاین به نقل از آرمان ، تجربه زیستی در ایران نشان داده است که هر گاه ایامی خاص پیش رو باشند برخی از اقلام با نوسان قیمت مواجه می‌شوند. حال تفاوتی ندارد این مناسبت جشن باشد و یا عزا؛ به هر حال عده‌ای از فعالان بازار با استفاده و یا حتی سوء استفاده از شرایط، مخارج معیشت یک سال خود را فراهم می‌کنند. در حال حاضر نیز که کمتر از دو روز تا شروع ماه عزای حسینی باقی مانده است، برخی اصناف با فراهم شدن موقعیت، تلاش می‌کنند تا بازار را تنظیم کنند و از طریق قانونی کمبود فروش خود در سال را در این ماه جبران کنند. اما افراد و گروه‌هایی هم هستند که شغل ثابتی ندارند و در هر فصل سال تغییر شغل می‌دهند و ماه‌ها قبل از شروع مناسبت‌های مختلف اقدام به احتکار کالا می‌کنند.
در این زمینه بررسی‌های به عمل آمده از اصنافی که به طور مستقیم با تهیه و توزیع کالاهای اساسی سروکار دارند نشان می‌دهد که با فرارسیدن ایام محرم، اقلام پرتقاضایی نظیر برنج، مرغ، گوشت، حبوبات، قند و شکر با افزایش قیمت مواجه شده‌اند. البته برنج و گوشتی که از خارج وارد شده‌اند افزایش قیمت چشمگیری ندارند، اما برنج داخلی، حتی در شهرهایی که کشت می‌شود روند صعودی را در پیش گرفته است. همچنین به گفته رئیس اتحادیه بنکداران مواد غذایی حبوباتی همچون لپه و عدس رشد قیمت هفت درصدی داشته‌اند.
رشد و رونق برخی مشاغل در محرم
امروزه ماه محرم علاوه بر اینکه با زندگی مردم در هم تنیده شده است، بعد اقتصادی منحصر به خود را دارد و نمی‌توان از اثرات اقتصادی فرهنگ محرم در جامعه چشمپوشی کرد، چنانکه این ماه در درون خود عوامل اقتصادی زیادی را جای داده است و در این ماه اقتصاد کشور شرایط متفاوت‌تری را نسبت به سایر فصول سال تجربه می‌کند. شرایط اقتصادی ایران به گونه‌ای است که همواره بر اساس برنامه‌ها و سیاست‌های دولت گام برمی‌دارد، اما حرکت اقتصادی که در محرم اتفاق می‌افتد دولتی نیست و مردم حاکمیت بیشتری بر اقتصاد پیدا می‌کنند.
همانطور که در ابتدای گزارش اشاره شد در این ماه برخی کاسبی‌ها و فعالیت‌های اقتصادی وارد دوره رونق می‌شوند و حتی برخی فعالان بازار برای کسب درآمد خانواده خود در طول سال به این ماه چشم می‌دوزند. به عنوان مثال در این ماه بعضی از افراد به شهرهای مذهبی و یا زادگاه خود سفر می‌کنند تا مطابق با فرهنگ دلخواه خود به عزاداری بپردازند. این امر موجب رشد و رونق مشاغلی که به طور مستقیم و غیرمستقیم با گردشگری در ارتباط هستند، می‌شود و علاوه بر بهبود سرانه گردشگری کشور، سوددهی مشاغل مربوط به حمل و نقل را نیز افزایش می‌دهد.
همچنین فرهنگ محرم ایجاب می‌کند که مردم در این ماه از پوششی خاص استفاده کنند. از جمله اینکه می‌توان به رونق بازار البسه مشکی در پیراهن مردانه، روسری زنانه، لباس زنانه، چفیه، چادر زنانه و... اشاره کرد که هم درآمد تولیدکنندگان و خیاط‌ها را افزایش می‌دهد و هم سود فعالان بازار پوشاک را فراهم می‌کند. متاسفانه در سال‌های گذشته و بنا بر شرایط تحریم‌ها، کشور چین تامین نیازهای کشور را برعهده گرفته بود و این امر تولیدکنندگان داخلی را متضرر می‌کرد، حال با اجرایی شدن برجام و اهتمام جدی دولت یازدهم بر حمایت از تولیدکنندگان داخلی امید می‌رود ماه محرم امسال برای فعالان قانونی اقتصاد سود سرشاری در پی داشته باشد.
احتکار کالا از ماه‌ها قبل
نباید فراموش کرد که بیش و پیش از مواردی که به آن اشاره شد، مهم‌ترین کالاهای اقتصادی که در ماه محرم مورد استفاده قرار می‌گیرد و گزارش پیش رو هم بر آن تاکید دارد، انواع مواد غذایی است که ازجمله آنها می‌توان به مصرف بالای برنج، گوشت، لپه، عدس، لوبیا و شکر اشاره کرد و در کنار آنها بازار اقلامی چون چای، زعفران، انواع روغن، سبزی،خرما نیز رونق پیدا می‌کند. در این زمینه لازم است مسئولان ماه‌ها قبل برنامه‌ریزی‌های لازم را انجام دهند تا کشور از محصولات خارجی بی‌نیاز شود و تولیدکنندگان داخلی هم انحصار را در دست نگیرند؛ چرا که وجود رقابت در بازار از گرانی کالا جلوگیری می‌کند.
با وجود چنین هشدارهایی از سوی کارشناسان، گاهی مشاهده می‌شود که برخی کالاهای پرمصرف در محرم از ماه‌ها قبل احتکار می‌شوند! اما گویا در سال جاری شرایط متفاوتی نسبت به سال‌های گذشته در بازار محرم به وجود آمده است، زیرا به گفته وزیر جهاد کشاورزی مشکلی برای تنظیم بازار محصولات اساسی مانند برنج، مرغ، گوشت، روغن، شکر و... درماه محرم وجود ندارد و برای هیات‌های مذهبی در این ایام، اقلام اساسی با نرخ مصوب دولتی عرضه می‌شود. در این شرایط حتی به نظر می‌رسد تولید برخی از اقلام نظیر گوشت مرغ به اندازه‌ای رسیده است که قابلیت صادرات به کشورهای دیگر اسلامی را دارد. البته باید گفت که همه ساله پیش از آغاز مناسبت‌هایی همچون محرم، رمضان و نوروز مسئولان از ایجاد تعادل در بازار و ممنوعیت گران‌فروشی سخن به میان می‌آورند! اما درست همزمان با رونق گرفتن بازار، برخی فعالان خودسرانه اقدام به افزایش قیمت می‌کنند.
علاوه بر این، همواره سودجویانی در بازار حضور دارند که نظم و تعادل بازار را برهم می‌زنند و با کاهش و افزایش قیمت‌ها، کسب درآمد فعالان واقعی را به خطر می‌اندازند. پس به نظر می‌رسد بازارهای ایران به ویژه در ایام خاص نیاز به کنترل و نظارت بیشتری دارند؛ چرا که قانونی نانوشته در کشور ما وجود دارد که بر اساس آن هر زمان تقاضا افزایش پیدا می‌کند، قیمت نیز بالا می‌رود که این مساله به ضرر هر دو طرف معامله است. چنین فرهنگی از پایه و اساس نیاز به اصلاح دارد و باید فروشندگان را توجیه کرد که با افزایش تقاضا کالای خود را گران نکنند؛ چرا که این موضوع علاوه بر مصرف‌کنندگان، به اقتصاد ملی و در نهایت به خود آنها آسیب وارد می‌کند. متاسفانه در این زمینه برخی مسئولان هم اذعان دارند که مردم نباید در ماه محرم انتظار ثبات در قیمت‌ها را داشته باشند! چنین صحبت‌هایی چیزی جزء شانه خالی کردن آنها در قبال وظایف خود نیست و با این سخن به نوعی مجوز گران فروشی را به توزیع کنندگان کالا می‌دهند.
