وام مسکن‌مهر؛ آماده تغییر

آنچه هم‌اکنون برای متقاضیان مسکن‌‌مهر مشکل‌ساز شده، ناتوانی در تامین 4 تا 7 میلیون تومان پولی است که در ماه‌های اخیر عوامل واگذاری مسکن‌مهر در دولت مجبور شدند آن را به قیمت تمام‌شده این واحدها، اضافه کنند. تقریبا همه واحدهای مسکونی‌مهر تا پیش از تصمیم دولت به افزایش قیمت، به متقاضیان واجدشرایط پیش‌فروش شد و حالا ابطال «قیمت قبلی» و ابلاغ «قیمت‌ جدید»، پرداخت مابه‌التفاوت را برای پیش‌خریداران تقریبا‌ ناممکن کرده است. هر چند «تعیین قیمت» فروش مسکن‌مهر در ردیف اختیارات بدیهی دولت به عنوان کارفرمای این پروژه ملی محسوب می‌شود اما «تغییر قیمت» آن هم بعد از توافق اولیه با متقاضیان، فقط در یک صورت قابل اعمال خواهد بود، در صورتی که «افزایش سقف وام مسکن‌مهر» اتفاق بیفتد. رییس‌جمهور اخیرا در جریان افتتاح یکی از پروژه‌های مسکن مهر با اشاره به فشاری که هزینه‌های مسکن‌مهر برای مردم به وجود آورده، اعلام کرد: در شورای عالی مسکن طرح تعدیل اقساط بازپرداخت وام مسکن‌مهر را بررسی می‌کنیم و در صورت امکان، کاهش مبلغ قسط را تصویب خواهیم کرد. مشکل، قسط است؟ بررسی‌ها نشان می‌دهد، مبلغ اقساط بازپرداخت تسهیلات مسکن‌مهر ارتباطی به مشکل اصلی متقاضیان ندارد و شاید بتوان آن را جزو مشکل فرعی به حساب آورد. در حال حاضر صاحبان واحدهای مسکونی‌مهر بابت وام 25 میلیون تومانی هزینه‌شده برای ساخت این خانه‌ها، ماهانه 240 هزار تومان و برای وام 20 میلیونی نیز ماهی 200 هزار تومان در طول 13 سال به بانک‌مسکن پرداخت می‌کنند که این اقساط در مقایسه با قسط رایج‌ترین وام خرید مسکن -20 میلیون- که ماهی 280 هزار تومان است، عدد بزرگی محسوب نمی‌شود. رییس‌‌جمهور در نظر دارد طول بازپرداخت وام مسکن‌مهر را از مدت 13 سال فعلی، طولانی‌تر کند تا از این طریق، مبلغ اقساط کاهش یابد. اردشیر بیژنی مدیر امور طرح و برنامه بانک‌مسکن درباره پیشنهاد رییس‌جمهور به «دنیای‌اقتصاد» گفت: تغییر طول مدت بازپرداخت تسهیلات مسکن‌مهر و همچنین کاهش مبالغ قسط این وام‌ها در صورتی که شورای‌ عالی مسکن آن را تصویب و ابلاغ کند، قابل اجرا خواهد بود هر چند با چنین شیوه‌ای، زمان بازگشت منابع اختصاص‌ داده شده از سوی سیستم بانکی به پروژه مسکن‌مهر نیز به همان نسبت، افزایش پیدا می‌کند. وام به جای قسط زیاد شود با این حال طرح کاهش مبلغ قسط وام مسکن‌مهر را یک عضو پیشین شورای‌ عالی مسکن به دو دلیل، به صلاح دولت و سیستم بانکی و متقاضیان نمی‌داند. این کارشناس مسکن به گفت: در صورتیکه مبلغ قسط کاهش پیدا کند، بطور قطع نرخ سود این تسهیلات افزایش خواهد یافت و در نهایت پول بیشتری باید به عنوان اصل و سود وام بازپرداخت شود. همچنین سیستم بانکی دیرتر از موعد کنونی، به منابعی که برای مسکن‌مهر پرداخت کرده، دست پیدا می‌کند. تصویب بازپرداخت پلکانی عضو پیشین شورای‌ عالی مسکن در عین حال برای اجرای خواسته مدنظر رییس‌جمهور تاکید کرد: شورای عالی مسکن باید به جای طولانی‌تر کردن طول بازپرداخت یا دست‌زدن به نرخ سود این وام‌ها، بانک مسکن را مکلف کند به جای استفاده از روش کنونی «ساده» برای بازپرداخت تسهیلات مسکن‌مهر، از روش «پلکانی» استفاده شود. در این صورت، مبلغ قسط این تسهیلات از 240 هزار تومان به 180 هزار تومان برای دو سه سال اول کاهش پیدا می‌کند و به این ترتیب اقساط سال‌های اول برای متقاضیان حدود 25 درصد ارزان‌تر خواهد شد. این کارشناس همچنین تصریح کرد: شورای عالی مسکن می‌تواند چالش افزایش قیمت‌ تمام‌شده مسکن‌مهر را از طریق پیشنهاد افزایش سقف وام مسکن‌مهر از رقم کنونی 25 میلیون تومان به حداکثر 30 میلیون تومان به رییس‌جمهور و تصویب آن در دولت، از جلوی پای متقاضیان بردارد. اما اینکه انتظار داشته باشیم با تعدیل قسط این وام‌ها، افزایش قیمت جبران شود، این اتفاق نخواهد افتاد. وی افزود: استفاده از روش پلکانی برای بازپرداخت وام مسکن‌مهر و همچنین افزایش سقف وام، باید بصورت توام به تصویب برسد تا هم افزایش قیمت تمام‌شده مسکن‌مهر جبران شود و هم اینکه امکان بازپرداخت وام جدید از طریق کاهش اقساط، برای متقاضیان فراهم شود.